Ο Σκοτσέζος που έδωσε το αδιάβροχο στον πλανήτη κι “έφυγε”

Trench coat το λες, Parka το λες, άνορακ το λες, κάπα το λες, η ουσία είναι μία για αυτό που επιλέγεις να φορέσεις ως πανωφόρι τις τελευταίες ημέρες, ώστε να μην πάθεις πνευμονία λέγεται ‘αδιάβροχο’. Όλοι έχουμε τουλάχιστον από ένα στα σπίτια μας. Σε ποιον χρωστάμε όμως, την ύπαρξη του -και εν πολλοίς την υγεία μας;

Θα χρειαστεί να σε πάω πίσω στο 1785 όταν ο 19χρονος τότε, Charles Macintosh (σε θέλω συγκεντρωμένο στο θέμα μας) παράτησε τη δουλειά υπαλλήλου που είχε για να αφοσιωθεί στο πάθος του, που ήταν η χημεία. Την είχε ‘ανακαλύψει’ από όταν ήταν μικρό παιδί, στο εργαστήριο του πατέρα του, George που ήταν βαφέας υφασμάτων -τις οποίες ‘συνέθετε’ μόνος του από κάθε πιθανό υλικό, κατόπιν δοκιμών. Αυτά προσπαθούσε να κάνει και ο γιος του, από μικρός. Συχνά τα φιαλίδια ανατινάσσονταν -κάτι πήγαινε λάθος. Δεν πτοούνταν.

Την εξέλιξη της ιστορίας του, ως ενήλικα βοήθησε μια πρόταση που είχε από εταιρία της Γλασκώβης -όπου είχε γεννηθεί και ζούσε ο άνθρωπος μας-, η οποία έφτιαχνε χημικά προϊόντα. Ένιωθε σαν παιδί σε ζαχαροπλαστείο, όπως δοκίμαζε είχε στο μυαλό του. Στα 20 αποφάσισε να κάνει το δικό του εργαστήριο, με προϊόντα το χλωριούχο αμμώνιο και τη βαφή σε χρώμα Prussian blue. Παράλληλα, είχε φτιάξει και το δικό του χώρο για να τσεκάρει τις ιδέες του.

To 1818, σε ανάλυση των υποπροϊόντων όσων χρειαζόταν για να φτιάξει ανθρακαέριο (δεν υπήρχε ηλεκτρισμός και όλες οι λάμπες -στα σπίτια και στους δρόμους- λειτουργούσαν με αέριο που προέκυπτε από το κάψιμο κάρβουνων), ανακάλυψε πως μια ουσία είχε ιδιαίτερες ιδιότητες. Ήταν η νάφθα. Όπως εξηγεί το Now You Know About, όταν καις κάρβουνα για να γίνουν αέριο, παίρνεις ένα υγρό που λέγεται νάφθα.

Fact: ο ορισμός της νάφθας στα λεξικά είναι ‘η γενική ονομασία κάθε μείγματος εύφλεκτων και πτητικών υδρογονανθράκων που χρησιμοποιείται για την αραίωση ή τον καθαρισμό’. Αυτός που υπάρχει στο βιβλίο της χημείας της Β’ Λυκείου θέλει τη νάφθα να είναι “το κλάσμα της απόσταξης του αργού πετρελαίου που βρίσκεται μεταξύ της βενζίνης και της κηροζίνης. Το κλάσμα αυτό αποτελείται κυρίως από αλκάνια με 5 έως 9 άτομα άνθρακα”. Θα έχεις καταλάβει ήδη πως είναι το κύριο συστατικό της ναφθαλίνης.

Ο Macintosh παρατήρησε ότι η νάφθα μπορούσε να διαλύσει το ινδικό καουτσούκ -που υπήρχε στα δέντρα καουτσούκ. Δεν ξέρω αν ξέρεις, αλλά τα καουτσουκόδεντρα, παράγουν ένα ελαστικό γαλάκτωμα όταν τα χαράσσεις. Είναι η κύρια πηγή του φυσικού καουτσούκ. Η ένωση που έκανε ο Σκοτσέζος (της νάφθας με το καουτσούκ) έδινε μια πάστα που ήταν αδιαπέραστη στη βροχή.

Η δεύτερη σκέψη ήταν να φτιάξει ένα ύφασμα που να προστατεύει αυτόν που το φοράει από τη βροχή και να μένει αναλλοίωτο υπό βροχόπτωση. Πήρε λοιπόν, την ανακάλυψη του και την τοποθέτησε μεταξύ δύο κομματιών μάλλινου υφάσματος.

Η τρίτη έμπνευση ήταν να ονομάσει το ‘δημιούργημα’ του Mac Coat. Αυτή παραμένει η επίσημη ονομασία του ‘raincoat’ που εξακολουθεί να παράγεται στο εργοστάσιο που δημιούργησε ο Macintosh, στο Cumbernauld της Σκωτίας χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνολογία. Μόνο που λέγεται ‘Mackintosh‘. Όλα τα στάδια της ραφής του Mac Coat γίνονται στο χέρι και από την αρχή έως το τέλος το αναλαμβάνει ένας άνθρωπος, όπως συνέβαινε πριν 200 χρόνια.

Πήρε την πατέντα το 1823, όταν πούλησε και το πρώτο αδιάβροχο. Μετά προχώρησε σε δική του μαζική παραγωγή -αφού οι ράφτες ήταν διστακτικοί με τη χρήση της εφεύρεσης του. Μετά την προτροπή εμπορικών συνεργατών, έβγαλε και ‘εκδοχή’ με βαμβακερά υφάσματα. Έκαναν sold out σε ταξιδιώτες με τρένα και αναβάτες αλόγων, με τον στρατό και το ναυτικό να κάνουν τις δικές τους παραγγελίες.

Στα πρώτα προβλήματα που διαπιστώθηκαν, ήταν πως κατά το ράψιμο δημιουργούνταν τρύπες στο ύφασμα που ‘έβαζαν’ νερά, το χειμώνα γινόταν άκαμπτο και το καλοκαίρι δεν αντεχόταν. Μετά ήλθε και η καταγγελία ότι ο Macintosh είχε ‘κλέψει’ την ιδέα από χειρουργό, ονόματι James Syme. Αδιαφόρησε (για τον χειρουργό) και επικεντρώθηκε στο να λύσει τα θέματα που ‘χε το προϊόν του. Συμφώνησε να συγχωνευτεί η εταιρία του με αυτήν του Thomas Hancock, ο οποίος το 1843 ανακάλυψε το βουλκανισμένο λάστιχο και το χρησιμοποίησε σε σχέδια.

Η ένωση των τεχνών έδωσε το αδιάβροχο που ξέρουμε σήμερα και διατέθηκε σε στρατό, ναυτικό, αστυνομία και σιδηροδρόμους. Μετά προστέθηκαν στους πελάτες και μεγάλοι οίκοι μόδας, όπως η Hermès, η Louis Vuitton και η Gucci, που έφτιαχναν τα δικά τους σχέδια και τα έστελναν στο εργοστάσιο για ‘εκτέλεση’. To αυτό έκαναν στην πορεία και πολλά άλλα brands.

Δεν πρόλαβε να απολαύσει την εξέλιξη του ‘παιδιού’ του (σε όλα τα είδη ένδυσης), αφού πέθανε τη χρονιά της συγχώνευσης. Ήταν 77 χρόνων. Ήταν και αυτός που είχε ανακαλύψει της λευκαντικής σκόνης (υδροξείδιο του ασβεστίου, συν χλωριούχο ασβέστιο, συν υποχλωριώδες ασβέστιο) που χρησιμοποιείται ως λευκαντικό, αποσμητικό και απολυμαντικό.