Τα συνέδρια του ΚΚΕ: Από τον Ζαχαριάδη στον Κουτσούμπα

Ένα χρόνο πριν κλείσει τα εκατό χρόνια ζωής και έντονης παρουσίας στην πολιτική ζωή της χώρας, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας πραγματοποιεί από σήμερα και μέχρι την Κυριακή το 20ό συνέδριό του. Με αφορμή αυτό, το News247 ακολουθεί το ταξίδι του ΚΚΕ στην ιστορία, “φωτογραφίζοντας” τα 19 συνέδρια που προηγήθηκαν και καταγράφοντας το αποτύπωμα που άφησαν.

Οι εργασίες του 20ού συνεδρίου του οποίου το βασικό σύνθημα είναι  “Ισχυροποιούμε το ΚΚΕ. Για δυνατό εργατικό κίνημα και κοινωνική συμμαχία. Για την εξουσία, το σοσιαλισμό”, ξεκινούν στις 10 π.μ. με την παρουσίαση της Εισήγησης της ΚΕ από τον Γενικό Γραμματέα, Δημήτρη Κουτσούμπα και ολοκληρώνονται την Κυριακή 2 Απριλίου με την εκλογή της νέας Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος.

Αν για κάθε κόμμα ένα συνέδριο είναι μια σημαντική στιγμή της πολιτικής του διαδρομής για το ΚΚΕ είναι κάτι περισσότερο καθώς, όπως λένε τα στελέχη του, τα συνέδρια αποτελούν “σταθμό και αφετηρία” κυρίως λόγω του διαφορετικού σε σχέση με τα υπόλοιπα κόμματα τρόπου οργάνωσης των μελών που προϋποθέτει την εμπλοκή όλων των κομματικών δυνάμεων στις συνεδριακές διαδικασίες.

Γεγονός είναι, επίσης, ότι παρά τις πολλές αναφορές των Θέσεων του ΚΚΕ για το συνέδριο στην “Κοινωνική Συμμαχία” δεν υπάρχουν αντίστοιχες καταλήξεις για τη συγκεκριμένη πολιτική συμμαχιών του, και το βάρος πέφτει κυρίως στα “εσωτερικά” ζητήματα” και την “κομματική οικοδόμηση” και όχι στα θέματα τακτικής και στρατηγικής για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Πάντως, ακόμα κι κάποιος δεν παρακολουθεί ιδιαίτερα τις εξελίξεις στην Αριστερά και ειδικότερα στο κομμουνιστικό κόμμα, έχει ενδιαφέρον να εξετάσει το στίγμα που άφησε διαχρονικά η πολιτική του ΚΚΕ έτσι όπως αποτυπώθηκε στις αποφάσεις των συνεδρίων του.

1ο (ιδρυτικό) Συνέδριο του ΣΕΚΕ

Μια σχετικά μικρή ομάδα ανθρώπων, τον Νοέμβριο του 1918, ένα χρόνο μετά από την Οκτωβριανή Επανάσταση και λίγες ημέρες μετά από την ίδρυση της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ), ίδρυσε στον Πειραιά το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ) που αργότερα θα μετονομαστεί σε ΚΚΕ.

Όπως έγραφε ο λογοκριμένος από τις… αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες “Ριζοσπάστης”, “Εις το ξενοδοχείον ”Πειραιεύς” εις την αίθουσαν του σωματείου των μηχανικών ατμοπλοίων… (λογοκρισία 3 γραμμών) συνήλθε χθες εις την πρώτην συνεδρίασίν του το πρώτον σοσιαλιστικόν συνέδριον της Ελλάδος με κύριον σκοπόν τη συνένωσιν όλων των εν Ελλάδι σοσιαλιστικών ομάδων εις ένα ενιαίον κόμμα διοικούμενον ενιαίως και αντιπροσωπευόμενον εις τη Διεθνή. Η έναρξις εγένετο εις τας 10 π.μ. (λογοκρισία 65 γραμμών)”.

Το συνέδριο ενέκρινε “ψήφισμα χαιρετισμού προς τη ρωσικήν δημοκρατίαν των Σοβιέτ”, “Διαμαρτυρίαν δια την μελετωμένην επέμβασιν των συμμάχων”, το ντοκουμέντο “Αι αρχαί και το πρόγραμμα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος” και το “Πρόγραμμα σημερινών απαιτήσεων”, που περιελάμβανε κατοχύρωση των δημοκρατικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών, χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος, προοδευτική φορολογία του κεφαλαίου, την εθνικοποίηση των τσιφλικιών και σειράς επιχειρήσεων.

Επίσης, το Συνέδριο ζήτησε αυστηρή εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας σε όλη την εκπαίδευση και διακήρυξε την πλήρη ισότητα γυναικών και ανδρών.

(Ξενοδοχείον “Πειραιεύς”. Νοέμβριος 1918. Οι σύνεδροι του ΣΕΚΕ σε αναμνηστική φωτογραφία)

2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ

Το 2ο συνέδριο του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος πραγματοποιήθηκε περίπου ενάμιση χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 1920, στην Αθήνα, και τάχτηκε υπέρ του “λενινιστικού προσανατολισμού στο θέμα της δικτατορίας του προλεταριάτου και της αρχής του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού”, απορρίπτοντας την “ελευθερία” φραξιών και ομάδων μέσα στο κόμμα.

Το συνέδριο αποφάσισε να προστεθεί στον τίτλο του κόμματος η λέξη “Κομμουνιστικό” μέσα σε παρένθεση, οπότε το ΣΕΚΕ ονομάστηκε ΣΕΚΕ (Κ), την οργανική προσχώρηση στην Γ΄ Κομμουνιστική Διεθνή, ενώ έθεσε τον ¨Ριζοσπάστη” υπό τον έλεγχο του κόμματος.

Έκτακτα Εκλογικά Συνέδρια του ΣΕΚΕ (Κ)

Μεταξύ 1920 και 1924, το ΣΕΚΕ (Κ) πραγματοποίησε τρία έκτακτα συνέδρια για τη στάση του κόμματος στις εκλογές και τη ρύθμιση οργανωτικών ζητημάτων, τον Οκτώβριο του 1920, τον Οκτώβριο του 1922 και τον Σεπτέμβριο του 1923.

Στο πρώτο από αυτά, τον Οκτώβριο του 1920 η θέση για “εθνικοποίηση της γης” έδωσε τη θέση της στο αίτημα για “άμεση και οριστική κατοχή των αγροκτημάτων από τους δουλευτές τους χωρίς αποζημίωση”.

3ο Έκτακτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ)

Από 26 Νοεμβρίου έως 3 Δεκεμβρίου του 1924 πραγματοποιήθηκε το επόμενο συνέδριο του ΣΕΚΕ (Κ) που προβλεπόταν να είναι τακτικό αλλά “δεν προετοιμάστηκε καλά” και μετά την έναρξη των εργασιών του χαρακτηρίστηκε έκτακτο. Παρά ταύτα, σε αυτό το συνέδριο το κόμμα συνδέθηκε πιο στενά με την Κομμουνιστική Διεθνή, μετονομαζόμενο πλέον σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (Ελληνικό Τμήμα Κομμουνιστικής Διεθνούς).

3ο Συνέδριο του ΚΚΕ (τακτικό)

Με 100 αντιπροσώπους συνήλθε τον Μάρτιο του 1927 στην Αθήνα το 3ο Συνέδριο του ΚΚΕ που χαρακτήρισε “ημιαποικιακή” και “υποδουλωμένη στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις” την Ελλάδα. Όπως σημείωναν οι Θέσεις του συνεδρίου “η χώρα μας από την άποψη της καπιταλιστικής εξέλιξης είναι καθυστερημένη. Τον σπουδαιότερο ρόλο στην εθνική οικονομία παίζουν η αγροτική οικονομία, το εμπορικό, το εφοπλιστικό και το τραπεζικό κεφάλαιο. Το βιομηχανικό κεφάλαιο βρίσκεται σε υποδεέστερη μοίρα”.

Στις Θέσεις αναφερόταν επίσης ότι “Ο αγώνας των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων μεταξύ τους για την επικράτηση στην Ελλάδα αντανακλάται στα εσωτερικά και εξωτερικά πολιτικά γεγονότα που αφορούν τη χώρα”.

4ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Αυτό το συνέδριο που πραγματοποιήθηκε από τις 10-15 Δεκεμβρίου 1928 προσπάθησε να εξετάσει ενδελεχέστερα τις πολιτικοοικονομικές συνθήκες της χώρας και να καθορίσει τον “χαρακτήρα της επικείμενης επανάστασης στην Ελλάδα”. Τελικά παρέπεμψε το θέμα στο επόμενο συνέδριο ενώ έθεσε ως βασικό καθήκον του κόμματος τη σύγκληση ενωτικού πανελλαδικού συνεδρίου της ΓΣΕΕ.

(Ο Νίκος Ζαχαριάδης έμεινε επικεφαλής του ΚΚΕ επί 25 χρόνια)

~~~

Τον Νοέμβριο του 1931 η Κομμουνιστική Διεθνής παρενέβη στο ΚΚΕ τερματίζοντας τις αντιπαραθέσεις διαφόρων ομάδων στο εσωτερικό του και τοποθετώντας στη θέση του γενικού γραμματέα του κόμματος τον Νίκο Ζαχαριάδη που θα παραμείνει σε αυτήν τη θέση μέχρι το 1956.

~~~
 

5ο Συνέδριο

Το συνέδριο που συγκλήθηκε τον Μάρτιο του 1934 επικεντρώθηκε στην “επαναστατική κινητοποίηση των μαζών και την οργάνωση του αντιφασιστικού μετώπου” ώστε να αποτραπεί “η εγκαθίδρυση της ανοιχτής φασιστικής δικατορίας και η έκρηξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου”.

Ως προς την στρατηγική του κόμματος επικυρώθηκε η απόφαση της 6ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ που εκτιμούσε ότι “η επανάσταση θα είχε αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα με τάσεις γρήγορης μετατροπής της σε προλεταριακή σοσιαλιστική επανάσταση”.

6ο Συνέδριο

“Τα καθήκοντα των κομμουνιστών στην πάλη κατά του φασισμού και του πολέμου” κυριάρχησαν στο 6ο Συνέδριο που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1935 και έθεσε ως στόχο την απόκρουση του κινδύνου εγκαθίδρυσης φασιστικής δικτατορίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην απόφαση του συνεδρίου τονιζόταν η “ανοικτή απειλή της εθνικής ανεξαρτησίας” κυρίως από την Ιταλία και ετίθετο ως ‘υπέρτατο καθήκον η υπεράσπιση της ειρήνης και της λευτεριάς”.

7ο Συνέδριο

Με το κομμουνιστικό κόμμα να έχει αναπτυχθεί ιδιαιτέρως τα χρόνια των αγώνων της Εθνικής Αντίστασης, το 7ο Συνέδριο, που πραγματοποιήθηκε από 1-6 Οκτωβρίου 1945 στην Αθήνα, στην αίθουσα του κινηματογράφου “Τιτάνια”, υπήρξε ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα συνέδρια του ΚΚΕ.

Η αύξηση της δύναμης του ΚΚΕ την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα καταδεικνύεται και από το προφίλ των συνέδρων. Πιο συγκεκριμένα: Οι σύνεδροι ήταν 223 τακτικοί (οι 26 ήταν γυναίκες) και 38 αναπληρωματικοί αντιπρόσωποι, από τους οποίους 119 εργάτες, 26 υπάλληλοι, 22 αγρότες, 8 επαγγελματίες, 29 επιστήμονες, 8 διανοούμενοι και 11 φοιτητές.

Η κομματική τους ηλικία ήταν: 63 πάνω από 15 χρόνια, 75 πάνω από 5 και 85 λιγότερο από 5 χρόνια. Υπερείχαν οι νέοι κομμουνιστές. Οι 73 τακτικοί σύνεδροι ήταν ηλικίας 20-30 χρόνων, οι 100 ηλικίας 31-40 χρόνων, οι 46 ηλικίας 41-50 χρόνων, οι 3 ηλικίας 51-60 χρόνων και 1 πάνω από 60.

Εξετάζοντας την κατάσταση όπως είχε διαμορφωθεί μετά την αγγλική επέμβαση, τα Δεκεμβριανά και την Συμφωνία της Βάρκιζας, το συνέδριο διαπίστωνε ότι “Μέσα στον πανευρωπαϊκό οργασμό της δημοκρατικής και σοσιαλιστικής αναγέννησης, η Ελλάδα χάρη στην ένοπλη ξενική επέμβαση αποτελεί τραγική εξαίρεση. Η ξενική επέμβαση ανέκοψε την ομαλή πολιτική ζωή και εξέλιξη του τόπου” και καλούσε τον ελληνικό λαό “να συσπειρωθεί στον αγώνα για την ομαλή δημοκρατική λύση του εσωτερικού προβλήματος, δίχως ξένες παρεμβάσεις”.

(Ο Νίκος Ζαχαριάδης μιλώντας στο 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ)

~~~

Τον Μάρτιο του 1956, ένα μήνα μετά από την πραγματοποίηση του 20ού Συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) και της “αποσταλινοποίησης”, με παρέμβαση του ΚΚΣΕ και πέντε άλλων κομμονιστικών κομμάτων συγκροτείται Διεθνής Επιτροπή η οποία καθαίρεσε από γενικό γραμματέα τον Νίκο Ζαχαριάδη τοποθετώντας στη θέση του τον Κώστα Κολιγιάννη, που θα παραμείνει επικεφαλής του ΚΚΕ μέχρι το 1972, οπότε θα τον διαδεχτεί ο Χαρίλαος Φλωράκης.

~~~

8ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Μεταξύ 7ου και 8ου Συνέδριου του ΚΚΕ μεσολάβησαν δεκαέξι ολόκληρα χρόνια, ο εμφύλιος πόλεμος, η πολιτική προσφυγιά για μεγάλο μέρος των δυνάμεων του ΚΚΕ που είχε πολεμήσει με τον Δημοκρατικό Στρατό και οι πολιτικές διώξεις των κομμουνιστών και του περίγυρού τους στην μετεμφυλιοπολεμική Ελλάδα, όπου το ΚΚΕ ήταν υπο διωγμόν, στην παρανομία.

Σε αυτές τις ιδιόμορφες συνθήκες, χωρίς κομματικές οργανώσεις στην Ελλάδα, συνήλθε στο εξωτερικό το 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ που εκτίμησε ότι “η Ελλάδα είναι υπανάπτυκτη καπιταλιστική χώρα, βασικά αγροτική με σχετική ανάπτυξη της βιομηχανίας, με ορισμένα μισοφεουδαρχικά υπολείμματα και με κύριο χαρακτηριστικό τη σημαντική εξάρτηση από το μονοπωλιακό κεφάλαιο”.

Με βάση αυτήν την εκτίμηση αποφασίστηκε ότι «η επικείμενη επανάσταση στην Ελλάδα, θα είναι αντιιμπεριαλιστική-δημοκρατική” και πως στις δυνάμεις της “αντιιμπεριαλιστικής δημοκρατικής επανάστασης”, συμπεριλαμβάνονταν και η μη μονοπωλιακή αστική τάξη, η οποία χαρακτηριζόταν σαν “εθνική αστική τάξη”.

Πολιτικά, με αυτές τις διαπιστώσεις, το ΚΚΕ επεξεργάστηκε το “Πρόγραμμα της Εθνικής Δημοκρατικής Αλλαγής” και έθεσε ως άμεσο στόχο την άνατροπή της κυβέρνησης της Δεξιάς” και το “σχηματισμό μιας δημοκρατικής κυβέρνησης που θα αποκαταστήσει την δημοκρατική ομαλότητα και θα ακολυθήσει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική”

~~~

Τον Φεβρουάριο του 1968 και ενώ στην Ελλάδα είχε επιβληθεί η δικτατορία των συνταγματαρχών, συγκλήθηκε στη Βουδαπέστη η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ. Οι έντονες διαφωνίες που εκδηλώθηκαν εκεί μεταξύ “ορθόδοξων” και “ανανεωτών” είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντικότερη διάσπαση στην ιστορία του κομμουνιστικού κόμματος και τη δημιουργία δύο κομμάτων: του ΚΚΕ, υπό την ηγερσία του κ. Κολιγιάννη και στη συνέχεια του Χ. Φλωράκη, και του ΚΚΕ Εσωτερικού, υπό την ηγεσία του Μπαμπη Δρακόπουλου, του Μήτσου Παρτσαλίδη, του Λεωνίδα Κύρκου κά.

~~~

9ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Ένα μήνα μετά από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου και περίπου οκτώ μήνες πριν από την πτώση της δικτατορίας, τον Δεκέμβριο του 1973, συγκλήθηκε το 9ο Συνέδριο του ΚΚΕ που επέκρινε έντονα, ως ‘δεξιά οπουρτουνιστική παρέκκλιση”, την πολιτική του κόμματος από το 8ο Συνέδριο του 1961 μέχρι και την 12η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του, τον Φλεβάρη του 1968, οπότε το κόμμα διασπάστηκε και δημιουργήθηκε -εκ παραλλήλου- του ΚΚΕ Εσωτερικού.

Το συνέδριο ενέκρινε νέο πρόγραμμα στο οποίο η Ελλάδα χαρακτηριζόταν “χώρα με μέσο επίπεδο ανάπτυξης, με διαμορφωμένο κρατικο-μονοπωλιακό καπιταλισμό και με χαρακτηριστικό γνώρισμα τη σημαντική εξάρτηση από το ξένο μονοπωλιακό κεφάλαιο και το διεθνή ιμπεριαλισμό, που γίνεται χώρα βιομηχανική-αγροτική”. Θεωρώντας λανθασμένη την θέση του προηγούμενου συνεδρίου για την ύπαρξη “εθνικής αστικής τάξης” το ΚΚΕ έθεσε ως στόχο την “εγκαθίδρυση του καθεστώτος της Νέας Δημοκρατίας” από την “εργατική τάξη και την εργαζόμενη αγροτιά” σε συμμαχία με “τα μεσαία στρώματα της πόλης και την προοδευτική, δημοκρατική διανόηση”.

(10ο Συνέδριο: Σε συνθήκες νομιμότητας μετά από 33 χρόνια)

10ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Το 10ο συνέδριο πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1978 στο γήπεδο του ¨Μύλωνα” στη Νέα Σμύρνη και ήταν το πρώτο που συγκλήθηκε νόμιμα μετά από 27 χρόνια που το ΚΚΕ ήταν στην παρανομία. Σε αυτό απαλείφτηκαν οι αναφορές στο “καθεστώς της Νέας Δημοκρατίας” που είχαν ψηφιστεί στο προηγούμενο συνέδριο και ετέθη ως στρατηγικός στόχος η ‘αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή δημοκρατία, η δημοκρατία του λαού”.

(Ο Χαρίλαος Φλωράκης ηγέτης του ΚΚΕ από το 1972 μέχρι το 1991)

11ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Το 11ο Συνέδριο (14-19 Δεκεμβρίου 1982) ήταν το πρώτο που διεξήχθη στην αίθουσα συνεδρίων των γραφείων του ΚΚΕ, στον Περισσό. Αυτή τη φορά, το κόμμα -σε αντιδιαστολή με την “αλλαγή” που επαγγέλλεται το ΠΑΣΟΚ που ήδη είναι κυβέρνηση- μιλά για “πραγματική αλλαγή”, που θα αντιμετωπίσει τα ζητήματα εθνικής ανεξαρτησίας και θα οδηγήσει σε ανάπτυξη προς όφελος του λαού και ουσιαστικό εκδημοκρατισμό.

(Γιάννης Ρίτσος και Μίκης Θεοδωράκης στην επίσημη έναρξη του 11ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, το 1982)

12ο Συνέδριο

Τον Μάιο του 1987, το ΚΚΕ, με το 12ο Συνέδριο, κάνει λόγο για “δύο δρόμους που βρίσκονται μπροστά μας: τον δρόμο του δικομματισμού και τον δρόμο της Αριστεράς, για μια ανάπτυξη νέου τύπου, για αλλαγή με κατεύθυνση τον σοσιαλισμό, που θα προχωρά με ρήξεις προς το σύστημα της εξάρτησης και της μονοπβλιακής κυριαρχίας”.

Με βάση αυτές τις αποφάσεις το ΚΚΕ προχώρησε στη δημιουργία του Συνασπισμού των δυνάμεων της Αριστεράς και της Προόδου.

~~~

Τον Ιούλιο του 1989 η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ δέχτηκε το αίτημα του Χαρίλαο Φλωράκη να αντικατασταθεί στη θέση του Γενικού Γραμματέα και εξέλεξε στη θέση του τον Γρηγόρη Φαράκο αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως τον Χ. Φλωράκη στη θέση του Προέδρου του Κόμματος. Λίγο αργότερα με επίκεντρο την διαφωνία για την συγκρότηση της συγκυβέρνησης Συνασπισμού – Νέας Δημοκρατίας και τις πολιτικές θέσεις του “Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου” έγινε η διάσπαση της ΚΝΕ που οδήγησε στην διαγραφή ή την αποχώρηση των περισσότερων μελών της νεολαίας του ΚΚΕ και την σταδιακή αποχώρηση 15 μελών της Κεντρικής Επιτροπής (Κώστας Κάππος, Κώστας Τζιαντζής, Νίκος Κοτζιάς, Άγγελος Χάγιος κλπ).

~~~

13ο Συνέδριο

Τον Φεβρουάριο του 1991, σε συνθήκες ανατροπής των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη και μετά από τον σχηματισμό στην Ελλάδα της συγκυβέρνησης που συγκρότησαν η Νέα Δημοκρατία και ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου (ΚΚΕ – ΕΑΡ) με πρωθυπουργό τον ΤζαννήΤζαννετάκη και της Οικουμενικής κυβέρνησης (ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΣΥΝ) με πρωθυπουργό τον Ξενοφώντα Ζολώτα, συγκαλείται το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

Έχοντας ήδη από το 12ο Συνέδριο οριστεί ως “προγραμματικό”, θα είναι το συνέδριο στο οποίο θα ξεδιπλωθούν οι διαφωνίες που υπέβοσκαν στο εσωτερικό του κόμματος, για τον ρόλο του, τη σχέση του με τον Συνασπισμό, τις συμμαχίες που έπρεπε να κάνει, αλλά και γενικότερα για το σύνολο των στόχων του, την τακτική και την στρατηγική του.

Οι διαφωνίες θα οδηγήσουν στην εκλογή μιας σχεδόν διχασμένης Κεντρικής Επιτροπής, όπου “τα στελέχη που τάσσονταν υπέρ της διατήρησης του κομμουνιστικού χαρακτήρα του Κόμματος” πλειοψηφούν οριακά και εκλέγουν, με την στήριξη του Χαρίλαου Φλωράκη και ψήφους 57 έναντι 54, ως γενική γραμματέα την Αλέκα Παπαρήγα που είχε ως ανθυποψήφιο τότε τον Γιάννη Δραγασάκη.

~~~

Οι ευαίσθητες ισορροπίες στην ΚΕ και γενικότερα στο ΚΚΕ παρέμειναν και μετά το συνέδριο και θα οδηγήσουν σε διάσπαση τον Ιούλιο του 1991, οπότε αποχώρησαν περίπου 50 μέλη της ΚΕ τα οποία συνέχισαν την πολιτική τους διαδρομή μέσα από τον Συνασπισμό, ενώ λίγο αργότερα αποχώρησε από αυτόν το ΚΚΕ. Μεταξύ των στελεχών του ΚΚΕ που αποχώρησαν ήταν ο Γιάννης Δραγασάκης, η Μαρία Δαμανάκη, ο Αλέκος Αλαβάνος, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και ο Νίκος Χουντής.

~~~

14ο Συνέδριο

Με στόχο την ανασυγκρότηση του κόμματος μετά από τις αποχωρήσεις, το ΚΚΕ αποφάσισε να προχωρήσει άμεσα, τον Δεκέμβριο του 1991, μερικούς μήνες μετά το 13ο συνέδριο, στη σύγκληση του 14ου συνεδρίου του. Βασική διαπίστωση ήταν ότι “η πολιτική συμμαχιών πρέπει να συνδυάζεται επίμονα και συστηματικά με την ολόπλευρη, ποσοτικά και ποιοτικά, ενίσχυση του ΚΚΕ”.

Το συνέδριο που αντιπαρέθεσε στον Συνασπισμό τον “κοινωνικό συνασπισμό”, εκτίμησε ότι το προηγούμενο διάστημα “δεν αντιμετωπίστηκε αποφασιστικά η σοσιαλδημοκρατία”, έγινε “λειψή δουλειά στην ανάδειξη στελεχών” και “υποτιμήθηκε η ιδεολογική δουλειά”.

(Από το 11ο Συνέδριο του 1982 όλα τα κομματικά σώματα του ΚΚΕ διεξάγονται στην αίθουσα συνεδρίων στον Περισσό. Η φωτογραφία από τις εργασίες του 14ου Συνεδρίου, το 1991)

15ο Συνέδριο

Τον Μάιο του 1996, στο 15ο Συνέδριο, το ΚΚΕ εκτίμησε ότι “η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό” και ότι η “αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή γραμμή πάλης είναι ο δρόμος που βοηθά να αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων, να γίνει προσέγγιση και κάτω από προϋποθέσεις να πραγματοποιηθεί το πέρασμα στο σοσιαλισμό”.

(Η Αλέκα Παπαρήγα διατέλεσε γενική γραμματέας του ΚΚΕ από το 1991 μέχρι το 2013)

16ο Συνέδριο

Τις επεξεργασίες για το “αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό δημοκρατικό μέτωπο πάλης” προώθησε και το 16ο συνέδριο που συγκλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2000. Όπως εκτιμούσε τότε το ΚΚΕ “η Ελλάδα έχει τις υλικές προϋποθέσεις να διαμορφώσει και να αναπτύξει τη λαϊκή οικονομία” και ότι “προϋπόθεση για την ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας είναι οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής να περάσουν στην ιδιοκτησία της κοινωνίας, να ανατραπεί η οικονομική κυριαρχία των μονοπωλίων, η μεγάλη καπιταλιστική ιδιοκτησία”.

17ο Συνέδριο

Συνέδριο με στόχο την οργανωτική διεύρυνση των κομματικών δυνάμεων του ήταν το 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε από 9-12 Φεβρουαρίου 2005, με κεντρικό σύνθημα “Από την ανασυγκρότηση στην ισχυροποίηση”.

Όπως ανέφερε η απόφαση του συνεδρίου “η επιδίωξη του αντίπαλου να θέσει το Κόμμα στο περιθώριο, να του στερήσει το κύρος που έχει κατακτήσει στην ιστορική του διαδρομή δεν καρποφόρησε” και προσθέτοντας -με το βλέμμα άλλη μια φορά στραμμένο στον ΣΥΡΙΖΑ- ότι “αν το 1989-91 είχε διαλυθεί το ΚΚΕ, αν είχε μεταλλαχθεί σε κόμμα σοσιαλδημοκρατικού προσανατολισμού, το κενό θα ήταν μεγάλο για το λαϊκό κίνημα”.

(Η ηγεσία του ΚΚΕ στο 17ο Συνέδριο. Στην άκρη αριστερά της φωτογραφίας ο Δημήτρης Κουτσούμπας που διαδέχτηκε την Αλέκα Παπαρήγα)

18ο Συνέδριο

Τον Φεβρουάριο του 2009 στην αίθουσα συνεδρίων στον Περισσό συνήλθε το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ στο οποίο κυριάρχησε η συζήτηση για τον “σοσιαλισμό που οικοδομήθηκε τον 20ό αιώνα με επίκεντρο την ΕΣΣΔ” και τα αίτια της ανατροπής του “υπαρκτού σοσιαλισμού”. Τα περισσότερα ΜΜΕ είχαν μιλήσει τότε για “επιστροφή στον σταλινισμό” καθώς στο στόχαστρο των θέσεων -αντίθετα από ό,τι συνέβαινε μέχρι τότε- βρέθηκε η “αποσταλινοποίηση” στην οποία είχε προχωρήσει μετά το 1956 ο μετά τον Ιωσήφ Στάλιν ηγέτης της ΕΣΣΔ Νικίτα Χρουστσόφ.

Ενδεικτικά της εσωτερικής κατάστασης και της “στεγανοποίησης” στο κόμμα ήταν ότι -σύμφωνα με όσα επισήμως ανακοινώθηκαν- υπέρ του κειμένου του απολογισμού της ΚΕ τάχτηκε το 99,5% των μελών, ενώ τις “Θέσεις για τον σοσιαλισμό” υπερψήφισε το 99,04%.

19ο Συνέδριο

Από 11-14 Απριλίου 2013 πραγματοποιήθηκε το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ που έθεσε ως βασικό στόχο του κόμματος την “ανασύνταξη του εργατικού λαϊκού κινήματος” και την σύγκρότηση της “Λαϊκή Συμμαχίας” μέσα από την ισχυροποίηση του ΚΚΕ ως κόμματος “παντός καιρού”.

Σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ που διαφαινόταν ότι θα σχηματίσει μελλοντικά κυβέρνηση, οι Θέσεις του συνεδρίου ανέφεραν ότι “εξελίσσεται σε κόμμα της σοσιαλδημοκρατίας, πιο συντηρητικό σε σύγκριση με το κλασικό σοσιαλδημοκρατικό ΠΑΣΟΚ της λεγόμενης μεταπολιτευτικής περιόδου¨ και επισήμαιναν ότι το ΚΚΕ “δεν πρόκειται να συνεργαστεί και να συμμετάσχει σε κυβερνήσεις συνεργασίας”.

Το 19ο συνέδριο ολοκληρώθηκε με την εκλογή από την ΚΕ του Δημήτρη Κουτσούμπα στη θέση του γενικού γραμματέα.

Eurokinissi

(“Ο σοσιαλισμός αναγκαίος και επίκαιρος” ήταν το σύνθημα στο 19ο Συνέδριο του 2013. Στο 20ό Συνέδριο που αρχίζει σήμερα το σύνθημα είναι “Ισχυροποιούμε το ΚΚΕ. Για δυνατό εργατικό κίνημα και κοινωνική συμμαχία. Για την εξουσία, τον σοσιαλισμό”)

Φωτογραφίες: Αρχείο ΚΚΕ, Eurokinissi