48 βαθμοί στην Αθήνα – Ένα αμφισβητήσιμο ρεκόρ θερμοκρασίας

Σαν σήμερα πριν 41 χρόνια καταγράφηκαν 48 βαθμοί Κελσίου στην Ελευσίνα και στο Τατόι και αυτή η τιμή είναι η πιο υψηλή θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη (και ως τέτοια είναι καταγεγραμμένη στα επίσημα αρχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού). Σημειώνεται οτι την ίδια μέρα το θερμόμετρο έγραψε 44 °C στη Ν. Φιλαδέλφεια, 42 °C στο κέντρο της Αθήνας και 44 °C στη Λάρισα.

Στον έντυπο τύπο της εποχής εκείνης (Ταχυδρόμος 12ης Ιουλίου 1977) γίνεται αναφορά στο γεγονός καταγραφής θερμοκρασίας 48 βαθμών μόνο στην Ελευσίνα , ενώ για την ίδια ημέρα υπάρχει και αναφορά για 67 βαθμούς (!) υπό σκιά στην Αττάλεια της Τουρκίας. Φυσικά η αναφορά των 67 βαθμών αποτελεί μια δημοσιογραφική υπερβολή, όμως η θερμοκρασία των 48 βαθμών αποτελεί μια “επίσημη” μέγιστη τιμή καταγεγραμμένη από τον επίσημο φορέα της πολιτείας την ΕΜΥ.

Για το ρεκόρ αυτό παρακάτω θα τεκμηριώσω ότι αποτελεί ένα λάθος το οποίο πρέπει να διορθωθεί.

Γιατί το ρεκόρ αυτό είναι αμφισβητήσιμο

Αρχικά πρέπει να επισημάνω οτι σε περιόδους καύσωνα η μέγιστη θερμοκρασία στου Τατοίου είναι σχεδόν πάντα μικρότερη από την αντίστοιχη της Νέας Φιλαδέλφειας. Αντίθετα η μέγιστη θερμοκρασία της Ελευσίνας μπορεί να είναι ίδια ή λίγο μεγαλύτερη, αλλά όχι με απόκλιση πάνω από 1 βαθμό . Με αυτά τα δεδομένα η διαφορά των 4 βαθμών που παρατηρήθηκε την 10η Ιουλίου 1977 μεταξύ των σταθμών Τατοΐου και της Ελευσίνας από τη μια μεριά και του σταθμού της Ν Φιλαδέλφειας από την άλλη φαίνεται πολύ παράξενη και θα έλεγα “εξωπραγματική” . Αν εξετάσουμε και τα στοιχεία της κυκλοφορίας των αερίων μαζών στις κατώτερες στάθμες της ατμόσφαιρας δεν δικαιολογείται οτι μπορεί να προκύπτει τόσο μεγάλη διαφορά . Τι τελικά συνέβη στις 10 Ιουλίου του 1977;

H απάντηση κατά την γνώμη μου συνδέεται με το γεγονός ότι εκείνη την ημέρα στην Πάρνηθα είχε ξεσπάσει πυρκαγιά που έφτασε πολύ κοντά στο Τατόι. Με βάση τις σχετικές πληροφορίες που έχω συλλέξει το διήμερο 10 και 11 Ιουλίου η συγκεκριμένη πυρκαγιά έκαψε 4000 στρέμματα δάσους. Ένα μεγάλο μέρος της θέρμανσης του περιβάλλοντος χώρου στο αεροδρόμιο του Τατοΐου είναι πολύ πιθανό να οφείλεται στη μεταφορά θερμότητας από τον χώρο της πυρκαγιάς η οποία έφτασε πολύ κοντά σε αυτό. Στην περίπτωση της Ελευσίνας η θέρμανση προήλθε και από τους καταβατικούς Β-ΒΑ ανέμους οι οποίοι στην αφετηρία τους από το Θριάσιο πεδίο ήταν θερμότεροι λόγω της πυρκαγιάς.

Στη Μετεωρολογική Βιβλιογραφία ο καθηγητής Μαριολόπουλος στο βιβλίο του “Το κλίμα της Ελλάδος” επισημαίνει οτι η καταγεγραμμένη θερμοκρασία των 46 βαθμών που σημειώθηκε στη Σπάρτη στις 24 Αυγούστου του 1924 είναι εσφαλμένη καθώς αυτό το μέγιστο οφείλεται σε πυρκαγιά που σημειώθηκε στον Πάρνωνα.

Με βάση τα ανωτέρω το “ρεκόρ” της Ελευσίνας και του Τατοίου πρέπει να διορθωθούν , όπως άλλωστε αντίστοιχα έγινε πριν 6 χρόνια από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό που απέρριψε του 58 βαθμούς που είχαν σημειωθεί στην Ελ Ασίζια της Λιβύης στις 13 Σεπτεμβρίου του 1922 . Η ερευνητική επιτροπή αποκάλυψε σοβαρά λάθη (όπως ότι η μέτρηση είχε γίνει από άπειρο παρατηρητή , η τοποθεσία της μέτρησης δεν ήταν αντιπροσωπευτική της γύρω περιοχής και κυρίως το θερμόμετρο ήταν παρωχημένο) .

Έτσι , στις 13 Σεπτεμβρίου του 2012 ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός απέρριψε το ρεκόρ της Λιβύης και έκτοτε την πρώτη θέση κατέχει η Κοιλάδα του Θανάτου στη Καλιφόρνια με Παγκόσμιο ρεκόρ τους 56.7 βαθμούς που σημειώθηκαν στις 19 Ιουλίου του 1913 . Αυτό το Παγκόσμιο ρεκόρ οι Αμερικανοί το εκμεταλλεύονται εμπορικά και κυρίως τουριστικά.

Οι μεγάλοι καύσωνες του Ιουλίου & Αυγούστου στην Ελλάδα

Ο μήνας που αναπτύσσονται στη χώρα μας οι υψηλότερες θερμοκρασίες είναι ο Ιούλιος .Ισχυρότατος καύσωνας σημειώθηκε από 17 ως 20 Ιουλίου 1973 όπου στις 19 Ιουλίου παρατηρήθηκαν σε: Λαμία 46,5 °C, Ελευσίνα 46,4 °C , Αγχίαλο 46,2 °C, Τανάγρα 46 °C, Λάρισα 45,2 °C.

Τα τελευταία χρόνια από το διάστημα 23-26 Ιουλίου 2007 κατεγράφησαν πολύ υψηλές θερμοκρασίες κυρίως στη δυτική και τη βόρεια Ελλάδα. Συγκεκριμένα, στις 24 Ιουλίου, ρεκόρ αποτελούν οι 43,4 °C της Ζακύνθου, οι 42,8 °C της Κέρκυρας, οι 42,4 °C του Αράξου και οι 42,2 °C της Κόνιτσας. Επίσης στις 25 Ιουλίου, είχαμε ανώτατη τιμή όλων των ετών τους 44,6 °C των Σερρών και τους 44 °C της Θεσσαλονίκης (Μίκρα). Πάντως ο πιο φονικός καύσωνας ήταν τον Ιούλιο του 1987, προκαλώντας έως 4.000 νεκρούς, παρότι οι ανώτατες θερμοκρασίες δεν σημείωσαν ρεκόρ. Είχε μεγάλη διάρκεια. Στην Αθήνα η μέγιστη θερμοκρασία ήταν επί οκτώ συνεχείς ημέρες ίση ή μεγαλύτερη των 41 βαθμών και ήταν εξαιρετικά υψηλές οι ελάχιστες τιμές της θερμοκρασίας, τουλάχιστον στις έξι από τις οκτώ ημέρες .

O ισχυρότερος αυγουστιάτικος καύσωνας μεταπολεμικά σημειώθηκε 20 – 26 Αυγούστου 1958. Στη διάρκειά του η υψηλότερη θερμοκρασία ήταν 47,2 °C και σημειώθηκε στα Τρίκαλα. Την ίδια μέρα το θερμόμετρο έδειξε στη Λάρισα 45 °C και την επομένη 43,6 °C στην Αθήνα, 43,5 °C την Ελευσίνα και 43,2 °C στη Θεσσαλονίκη (Θέρμη)