Καύσωνας: Πάμε για ιστορικό ρεκόρ διάρκειας – Έκτακτα μέτρα

Ο καύσωνας που ζούμε από τη Δευτέρα 8/7 και όπως δείχνουν τα σημερινά προγνωστικά θα μας συνοδεύσει έως την Πέμπτη 25/7 είναι το πιο παρατεταμένο κύμα υψηλών θερμοκρασιών που έχει βιώσει η χώρα -στην ιστορία των καταγραφών.

Οι ημέρες μας αρχίζουν με θερμοκρασίες κοντά στους 30 βαθμούς Κελσίου και το μεσημέρι το θερμόμετρο ξεπερνάει τους 40 βαθμούς σε κάποιες περιοχές της χώρας.

Τα στοιχεία του meteo.gr δείχνουν ότι από το 1981 δεν υπήρχε ανάλογη συνθήκη που να διήρκεσε περισσότερες από 14 ημέρες.

Το ρεκόρ κρατάει το 1998, όταν από τις 25 Ιουλίου έως τις 7 Αυγούστου οι μέγιστες θερμοκρασίες ήταν έως 40 βαθμοί σε πολλές περιοχές. Και τότε είχαμε μελτέμι και έτσι… ευνοήθηκαν πολλές πυρκαγιές.

Ο επόμενος μεγαλύτερος παρατεταμένος καύσωνας ήταν αυτός του 1987, των 12 ημερών με θερμοκρασίες από 41 έως 44 βαθμούς Κελσίου στην Αθήνα και νεκρούς.

Όπως λένε ωστόσο, οι επιστήμονες η φετινή κατάσταση μάλλον δεν είναι συμπτωματική, αλλά το νέο νορμάλ.

Το NEWS 24/7 επικοινώνησε με τον Δρ Θοδωρή Μ. Γιάνναρο, Επιστημονικό Υπεύθυνο του ερευνητικού έργου FLAME και Κύριος Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για να ρωτήσει πότε αναμένεται να τελειώσει το δράμα μας, αλλά και για να εξηγήσει ένα νέο ρεκόρ που σημειώθηκε και δεν είναι για καλό μας.

«Φαίνεται πως θα πάμε με αυτές τις θερμοκρασίες έως τις 25 του μήνα, σύμφωνα με τα σημερινά προγνωστικά. Μετά φαίνεται πως θα υπάρξει μια κάμψη προς πιο φυσιολογικά επίπεδα για την εποχή».

Σε τι απόκλιση είμαστε τώρα; «Από 4 έως 5 βαθμούς πάνω μεσοσταθμικά, στο σύνολο της χώρας. Ανάλογα με την περιοχή το συγκεκριμένο κύμα καύσωνα δίνει πιο υψηλές θερμοκρασίες στα κεντρικά, τα δυτικά και τα βόρεια της χώρας. Εκεί οι αποκλίσεις αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερες, όταν θα κάνουμε τον τελικό απολογισμό για το πώς πήγε ο μήνας».

«Είναι δεδομένο ότι ο Ιούλιος θα είναι ο θερμότερος των τελευταίων πολλών δεκάδων ετών στη χώρα. Δεν φαίνεται να είναι αναστρέψιμη η κατάσταση».

Τι συμβαίνει με τις θερμότερες αέριες μάζες

Όπως διευκρινίζει ο διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, Θοδωρής Κολυδάς μεταξύ των λόγων του παρατεταμένου καύσωνα είναι οι θερμές αέριες μάζες από τις ακτές της βόρειας Αφρικής προς την Ελλάδα.

Στην ερώτηση τι έχει αλλάξει και το κλίμα της Αφρικής (μάζες, σκόνη κ.α.) επηρεάζει τόσο πολύ τη χώρα μας, ο κύριος Γιάνναρος είπε πως «οι μελέτες δείχνουν πως λόγω κλιματικής αλλαγής, αλλάζουν τα μοτίβα του καιρού και η γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας.

Έτσι θα έχουμε αύξηση φαινομένων που υπήρχαν ήδη. Για παράδειγμα, η μεταφορά σκόνης του Ιουνίου ήταν έντονη, αλλά ήταν και μέσα στην περίοδο που αναμέναμε να την έχουμε. Το ίδιο συμβαίνει με τους καύσωνες. Γίνονται πιο παρατεταμένοι, με μεγαλύτερη διάρκεια και ένταση.

Η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας (βλ. θερμές μάζες) και εμφανίζονται τύποι καιρού που ευνοούν αυτά τα φαινόμενα.

Και σε εργασία που έχουμε κάνει και αφορά τα τελευταία 30 χρόνια, φαίνεται πως ο συγκεκριμένος τύπος καιρού που έχουμε σήμερα και οδηγεί σε αυτές τις θερμοκρασίες εμφανίζεται πλέον με μεγαλύτερη ένταση και μεγαλύτερη συχνότητα. Αντίστοιχα οδηγεί και σε περισσότερα, πιο συχνά, πιο έντονα κύματα καύσωνα και συνθήκες πολύ ευνοϊκές για δασικές πυρκαγιές».

Πώς θα είναι

το μεσημέρι της Τετάρτης 17/7

το μεσημέρι της Πέμπτης 18/7

το μεσημέρι της Παρασκευής 19/7

το μεσημέρι του Σαββάτου 20/7

το μεσημέρι της Κυριακής 21/7

το μεσημέρι της Δευτέρας 22/7

και το μεσημέρι της Τρίτης 23/7

Ένα τυχαίο γεγονός ή πρόβα μιας νέας κανονικότητας;

O κύριος Γιάνναρος ανήρτησε το πρωί της Τρίτης το παραπάνω δεδομένο, που αποκαλύπτει πως την περασμένη Κυριακή έγινε ένα νέο ρεκόρ, σχετικό με τις υψηλές θερμοκρασίες και το ξηρό κλίμα των τελευταίων πολλών μηνών -από το τέλος του Μαρτίου. «Ο δείκτης αθροιστικής δριμύτητας πυρομετεωρολογικών συνθηκών ήταν ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί ποτέ στη χώρα μας από το 1980!

Αυτό που δείχνουμε στο διάγραμμα προκύπτει από τα στοιχεία που δίνει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφόρησης για τις Δασικές Πυρκαγιές. Υπάρχει ένας δείκτης που λέγεται ‘δείκτης δριμύτητας πυρομετεωρολογικών συνθηκών’. Δίνει την αίσθηση της δυσκολίας που έχει ο έλεγχος μιας δασικής πυρκαγιάς.

«Όσο ψηλότερος είναι ο δείκτης, τόσο πιο δύσκολος γίνεται ο έλεγχος της πυρκαγιάς».

«Οι γκρι γραμμές δείχνουν το απόλυτο μέγιστο και το απόλυτο ελάχιστο (τη μικρότερη και την ύψιστη τιμή που έχουν καταγραφεί από το 1980 έως και το 2023). Αυτήν την στιγμή είμαστε εκτός ελάχιστου και μέγιστου. Πρώτη φορά καταγράφονται τέτοιες τιμές. Ουσιαστικά είμαστε σε αχαρτογράφητα νερά.

Ο δείκτης αθροίζεται σε κάθε ημέρα, με τις πυρομετεωρολογικές συνθήκες να έχουν συσσωρευτική επίδραση. Έτσι, όσο επιμένουν οι δυσμενείς συνθήκες, τόσο πιο δύσκολος γίνεται ο έλεγχος μιας δασικής πυρκαγιάς επόμενη ημέρα.

Φέτος βλέπουμε πως από το τέλος του Μαρτίου και μετά έχουμε μια απότομη αύξηση του συγκεκριμένου δείκτη, που οφείλετε στο ότι επικρατούν πολύ θερμότερες και ξηρότερες συνθήκες των φυσιολογικών.

Η τιμή που έχουμε στο δείκτη σήμερα είναι κατά μέσο όρο αυτή που θα είχαμε στο πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου. Έχουμε ‘τρέξει’ μπροστά κατά ένα μήνα, στην εξέλιξη των πυρομετεωρολογικών συνθηκών. Στα μέσα Ιουνίου ήμασταν με συνθήκες που υπάρχουν στα μέσα Ιουλίου».

Προφανώς και η κλιματική κρίση είναι ο βασικός εχθρός «καθώς ζούμε όσα λέγαμε πως θα έρχονταν προ 20ετιας. Όσο δεν αναλαμβάνουμε δράση, σε διακυβερνητικά παγκόσμιο επίπεδο, τα πράγματα θα είναι χειρότερα.

Ακόμα και αν απεμπλακούμε σήμερα από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, δεν θα δούμε αμέσως τα αποτελέσματα. Αν κόψουμε τώρα όλες τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, αυτό που έχουμε ήδη εκπέμψει θα παραμείνει στην ατμόσφαιρα για τα επόμενα χρόνια. Είναι κουραστικό να επαναλαμβάνουμε όλοι οι επιστήμονες πως αυτό είναι κάτι που έπρεπε να έχουμε κάνει… χθες».

Αυτό είναι κάτι που μόνο οι κυβερνήσεις μπορούν να συμφωνήσουν. Σε ό,τι αφορά όσα περνούν από το χέρι μας, ο κύριος Γιανναρος λέει ότι «ταυτόχρονα με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να προσαρμοστούμε στα δεδομένα και να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητα μας».

Πώς;

«Με συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης (θα ενημερώνουν τους πολίτες για τις αναμενόμενες συνθήκες -είτε πρόκειται για καύσωνα, είτε για ακραία βροχόπτωση, είτε για ακραία ψυχρή εισβολή), με υποδομές (για παράδειγμα, στους καύσωνες θα υπάρχει χαρτογράφηση χώρων στους οποίους οι πολίτες θα μπορούν να λαμβάνουν ανακούφιση) και με ενημέρωση, εκπαίδευση και παιδεία.

Ο χειμώνας ήταν ήπιος, ωστόσο στη Θεσσαλία είχαμε τον Daniel. Ο παιδιάστικος αντίλογος θέλει να γλιτώνουμε πολλά και δη στην ενέργεια, εφόσον πάμε σε πιο ήπιους χειμώνες. Στην πραγματικότητα όμως, μπορεί να έχουμε μέσα στο χειμώνα 2-3 ακραία καιρικά φαινόμενα. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι χρήσιμο να αποκτήσουμε παιδεία διαχείρισης φυσικών καταστροφών από το δημοτικό.

Τα παιδιά που έχουν γεννηθεί σήμερα, έχουν γεννηθεί σε ένα θερμότερο κλίμα και αναμένεται ότι θα ζήσουν σε ένα πολύ θερμότερο κλίμα. Εμείς θα αποφασίσουμε πόσο πιο θερμό και ξηρό θα είναι το κλίμα αυτό και πόσο έντονες θα είναι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».