Καιρός και κορονοϊός: Τα δύο σενάρια

Καθώς ο κορονοϊός συνεχίζει να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο, πολλοί αναφέρουν από την μια μεριά ότι την λύση θα δώσει ο καιρός ή από την άλλη ότι ο καιρός μπορεί και να μας δυσκολέψει.

Η υπόθεση που κάνουν όλοι είναι ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες του καλοκαιριού θα σταματήσουν την εξάπλωση του ιού, ενώ από την άλλη μεριά γίνονται αναφορές οτι οι τυχόν ψυχρές εισβολές, θα επιδεινώσουν την κατάσταση.

Ακόμη, όμως, κανείς επιστήμονας δεν έχει βγάλει σαφή συμπεράσματα, αν δηλαδή τελικώς η εξάπλωση του ιού μειωθεί όταν ανέβει η θερμοκρασία τους επόμενους μήνες ή όχι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι πρώτες μελέτες που είδαν το φως της δημοσιότητας πριν λίγες ημέρες είναι αντικρουόμενες.

Το πρώτο και ενθαρρυντικό σενάριο

Στην πρώτη μελέτη με τίτλο «Ανάλυση θερμοκρασίας και γεωγραφικού πλάτους για την πρόβλεψη της δυνητικής διάδοσης και της εποχικότητας του COVID-19», εκφράζεται η άποψη ότι το γεωγραφικό πλάτος μπορεί να έχει άμεση σχέση με την εξάπλωση και την εποχικότητα του COVID-19.

Μέχρι σήμερα επισημαίνει η μελέτη ότι το COVID-19, που προκλήθηκε από το SARS-CoV-2, έχει εξαπλωθεί σημαντικά κατά μήκος μιας στενής λωρίδας μεταξύ ανατολής και δύσης, περίπου κατά μήκος της ζώνης των παραλλήλων 30-50 Ν με περιοχές που έχουν παρόμοια καιρικά πρότυπα , ανάλογες θερμοκρασίες και υγρασία μεταξύ 47-79% ).

Το απλοποιημένο αυτό μοντέλο καιρού του GVN απεικονίζει τις περιοχές που ενδέχεται να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σημαντικής εξάπλωσης του COVID-19 τις ερχόμενες εβδομάδες, επιτρέποντας τη συγκέντρωση των προσπαθειών δημόσιας υγείας στην επιτήρηση και τον περιορισμό.

“Η έρευνα που διεξήγαγε ο Δρ. Ο Mohammad M. Sajadi και ο Anthony Amoroso, δείχνουν ότι συνολικά, οι ανθρώπινοι κοροναϊοί (HCoV-229E, HCoV-HKU1, HCoV-NL63 και HCoV-OC43) παρουσιάζουν ισχυρή χειμερινή εποχικότητα από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Απρίλιο και είναι μη ανιχνεύσιμη τους καλοκαιρινούς μήνες σε εύκρατες περιοχές “, δήλωσε ο Dr. Christian Bréchot, Πρόεδρος του GVN και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα.

“Βάσει της ανάλυσης και υποθέτοντας ότι ο ιός δεν συνεχίζει να μεταλλάσσεται, αναμένουμε ότι το COVID-19 θα μειωθεί σημαντικά στις πληγείσες περιοχές πάνω από τον 30ο Βόρειο Παράλληλο τους επόμενους μήνες, ωστόσο, ο ιός θα μπορούσε να επιβιώσει σε χαμηλά επίπεδα σε τροπικές περιοχές και να αρχίσει και πάλι να αυξάνεται στα τέλη του φθινοπώρου και του ερχόμενου χειμώνα στις εύκρατες περιοχές.

“Με βάση τα στοιχεία που έχουμε τεκμηριώσει μέχρι τώρα, φαίνεται ότι ο ιός έχει έναν δυσκολότερο χρόνο διάδοσης μεταξύ ανθρώπων σε θερμότερο, τροπικό κλίμα“, δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Mohammad Sajadi, Αναπληρωτής Καθηγητής Ιατρικής στο IHV στο UMSOM και μέλος της GVN.

“Αυτό δείχνει ότι μόλις οι μέσες θερμοκρασίες αυξηθούν πάνω από 12 βαθμούς Κελσίου και πάνω (54 βαθμούς Φαρενάιτ και πάνω ), ο ιός μπορεί να είναι πιο δύσκολο να μεταδοθεί, αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι υπόθεση που απαιτεί περισσότερα δεδομένα.”

Η μελέτη έχει δημοσιοποιηθεί στην ιστοσελίδα SSRN του Elsevier και η ανάλυση διεξήχθη από τους Δρ. Mohammad M. Sajadi και τον Anthony Amoroso, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ανθρώπινης Ιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Maryland και το Global Virus Network (GVN) . Εκτός από το Πανεπιστήμιο του Maryland μετείχε το Πανεπιστήμιο Shiraz των Ιατρικών Επιστημών στο Shiraz του Ιράν και το Πανεπιστήμιο Ιατρικών Επιστημών Shaheed Beheshti στην Τεχεράνη του Ιράν.

Σημειώνω οτι τουλάχιστον για τον Ελληνικό χώρο βρισκόμαστε σε μέσες μέγιστες θερμοκρασίες πάνω απο τους 12 βαθμούς . Συγκεκριμένα στην Αθήνα η μέση μέγιστη θερμοκρασία είναι 15.1 βαθμοί για το δεύτερο δεκαήμερο Μαρτίου .

Το δεύτερο και λιγότερο ενθαρρυντικό σενάριο

Η δεύτερη μελέτη με τίτλο «Ο ρόλος της απόλυτης υγρασίας στους ρυθμούς μετάδοσης του COVID-19» που έγινε από κορυφαίους εμπειρογνώμονες σχετικά με τις μολυσματικές ασθένειες, μεταξύ των οποίων ο κορυφαίος επιδημιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Marc Lipsitch προειδοποιούν ότι σε αντίθεση με τις περιπτώσεις εποχικής γρίπης, οι οποίες τείνουν να μειώνονται τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες, το COVID -19 και το SARS-CoV-2, ο ιός που το προκαλεί, δεν θα συμπεριφερθεί με τον ίδιο τρόπο.

Ο Mare Lipsitch, καθηγητής επιδημιολογίας , δημοσίευσε πρόσφατα μια ανάλυση στην οποία είπε ότι ο θερμότερος καιρός “πιθανότατα” δεν θα καταστείλει σημαντικά την εξάπλωση της ασθένειας.

Εξέτασε τέσσερις παράγοντες σχετικά με την εποχικότητα και τη μετάδοση του ιού, επίσημα γνωστού ως SARS-CoV-2, σε εύκρατες περιοχές. Ένας από τους παράγοντες που εξέτασε ο Lipsitch είναι το περιβάλλον, το οποίο περιλαμβάνει τον ρόλο της υγρασίας και την ικανότητά του να επιβραδύνει την εξάπλωση του COVID-19. Η υγρασία είναι ένας γνωστός παράγοντας στην εξάπλωση άλλων αναπνευστικών ασθενειών όπως η γρίπη, η οποία ευδοκιμεί στον κρύο, ξηρό αέρα. “Από τη δική μου γνώση δεν υπάρχουν συγκεκριμένες μελέτες για το ρόλο της υγρασίας για κοροναϊούς ή άλλους αναπνευστικούς ιούς εκτός από τη γρίπη”, αναφέρει ο Lipsitch.

Στη μελέτη οι ερευνητές πρότειναν ότι η μετάδοση είναι δυνατή σε πολλά διαφορετικά κλίματα και ανέφεραν τη Σιγκαπούρη ως κατάλληλο παράδειγμα. Η Σιγκαπούρη βρίσκεται κοντά στον ισημερινό και έως τις 11 Μαρτίου είχε αναφέρει περισσότερες από 170 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις. Οι συντάκτες της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μόνο οι καιρικές συνθήκες (δηλ. η αύξηση της θερμοκρασίας και της υγρασίας καθώς πλησιάζουν οι ανοιξιάτικοι και οι καλοκαιρινοί μήνες στο βόρειο ημισφαίριο) δεν θα οδηγήσουν απαραιτήτως σε μειώσεις των περιπτώσεων χωρίς την εφαρμογή εκτεταμένων παρεμβάσεων δημόσιας υγείας.

Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι είναι απαραίτητη περαιτέρω έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο του καιρού στον ιό. Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι ένας άλλος παράγοντας που οι ερευνητές έχουν να αντιμετωπίσουν. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, οι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους με λιγότερο εξαερισμό και προσωπικό χώρο από ό, τι όταν γυμνάζονται έξω την άνοιξη και το καλοκαίρι. Ο Lipsitch επισημαίνει ότι τα σχολεία “είναι ένας τόπος μετάδοσης πολύ μολυσματικών ασθενειών”.