Πρωτοφανής καύσωνας “γονατίζει” την Ευρώπη: Ποιες περιοχές θα επηρεαστούν, τι θερμοκρασίες θα επικρατήσουν στην Ελλάδα

Ιδιαίτερα έντονο κύμα ζέστης θα επικρατήσει το επόμενο πενθήμερο σε μεγάλο μέρος της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης και αν επιβεβαιωθούν τα προγνωστικά δεδομένα αυτό θα είναι πρωτοφανές στα δυτικά τμήματα της Ηπείρου μας για τέλη Ιουνίου.

Η λέξη καύσωνας «απουσιάζει» διότι όσο και να σας φανεί παράξενο αν  θελήσουμε να αναζητήσουμε ακριβή ορισμό του καύσωνα στη διεθνή ορολογία, κοινώς αποδεκτό όσο και να φανεί παράξενο, δεν θα βρούμε! Δεν υπάρχει με άλλα λόγια ένας κοινός ορισμός του καύσωνα και αυτό, διότι τα κριτήρια για τον ορισμό του διαφοροποιούνται ανάλογα με τη γεωγραφική θέση και τις κλιματικές συνθήκες μιας περιοχής. Για παράδειγμα, ενώ στις Σκανδιναβικές χώρες τιμές της θερμοκρασίας περί τους 35 βαθμούς θεωρούνται ότι αγγίζουν τα όρια του «καύσωνα», για την περιοχή μας χαρακτηρίζονται «φυσιολογικές». Αντίθετα, τιμές περί τους 40 βαθμούς, ενώ για τους κατοίκους της Σαχάρας ή της Σαουδικής Αραβίας θεωρούνται μάλλον κανονικές, για τη χώρα μας χαρακτηρίζονται ως τιμές «καύσωνα». Πάντως ο κατά λέξη ορισμός που χρησιμοποιείται για τον καύσωνα στη διεθνή μετεωρολογική κοινότητα είναι heat wave (κύμα ζέστης -γενικά), όρος που αναφέρεται σε μια περίοδο ασυνήθους και δυσάρεστου θερμού και υγρού καιρού. Τα κριτήρια του ευάρεστου καιρού εξαρτώνται από τις συνήθεις κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή.

Ιστορικά στοιχεία

Οι περισσότεροι από μας στη χώρα μας δεν θα ξεχάσουμε βέβαια τον Ιούνιο του 2007 που εκδηλώθηκε ένα πολύ ισχυρό κύμα ζέστης το οποίο επηρέασε κυρίως την Νότια και Βαλκανική Ευρώπη και το οποίο συνοδεύτηκε από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Ξεκίνησε επηρεάζοντας χώρες του Ευρωπαϊκού νότου, όπως η Ιταλία και η Τουρκία, και συνέχισε επηρεάζοντας χώρες όπως η Ελλάδα, η Ουκρανία και η Ουγγαρία, η Αλβανία κ.α. Ο θερμοκρασίες κυμαίνονταν σταθερά από 36-39 °C σημειώνοντας συνεχώς ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών για χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Στις 24 -25-26 Ιουνίου έφτασαν τους 43-44 °C, ενώ στην Αθήνα σημειώθηκε θερμοκρασία 46.2 °C. (Το απόγευμα εκείνης της ημέρας που ήμουν βάρδια είδα αναφορά 47,5 βαθμών στον αυτόματο σταθμό της Ν. Φιλαδέλφειας). Πηγές αναφέρουν πως εκείνο το διάστημα περισσότεροι από 200 άνθρωποι μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία για προβλήματα που προέκυψαν λόγων των υψηλών θερμοκρασιών, ενώ 18 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. 

Κυριότερο κύμα καύσωνα  για την Ευρώπη σημειώθηκε το 2003 το οποίο ήταν ένα από τα πιο φονικά κύματα καύσωνα παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, στην Γαλλία περίπου 14.800 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους μέσα στο διάστημα 1 έως 20 Αυγούστου. Παράλληλα, στην Αγγλία και την Ουαλία ο αριθμός των νεκρών υπολογίστηκε σε 2.045, στην Ολλανδία σε 500, στην Ελβετία σε 975, στην Ισπανία σε 3000-4000 –δεν υπάρχουν σαφείς καταγραφές, στην Ιταλία σε 3.134 , και στην Πορτογαλία σε 2.099 . Ο αριθμός των νεκρών σε κάθε περίπτωση είναι αρκετά δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια. Συχνά, οι διάφορες μετρήσεις φαίνεται να μην συμφωνούν ως προς τον ακριβή αριθμό των νεκρών. Ωστόσο, υπάρχουν αναφορές, όπως αυτή των Robin et al., που σημειώνουν πως ο αριθμός των νεκρών στην Ευρώπη από το συγκεκριμένο καύσωνα του 2003 υπολογίζεται σε 70.000.

Ποιες περιοχές θα επηρεαστούν

Οι πρώτες περιοχές που θα επηρεαστούν σήμερα θα είναι τα νότια τμήματα της Γαλλίας, ακόμη και η Κορσική με θερμοκρασίες της τάξεως των 35 με 39 βαθμών Κελσίου. Στο video που ακολουθεί μπορείτε να δείτε αναλυτικά την εξέλιξη του καιρού έως και την ερχόμενη Δευτέρα

Όπως παρατηρήσατε στο παραπάνω video η χώρα μας δεν θα επηρεαστεί από αυτό το κύμα ζέστης και αυτό διότι από σήμερα αρχίζει να επικρατεί μελτέμι στο Αιγαίο το οποίο μεταφέρει ψυχρότερες αέριες μάζες από την Ανατολική Ευρώπη και την Μαύρη θάλασσα. Η ψυχρή αυτή μεταφορά εντείνεται ειδικά το προσεχές Σαββατοκύριακο όπου εισβάλλουν ψυχρές μάζες στην επιφάνεια αλλά και στην σημαντική στάθμη της ατμόσφαιρας των 850 hPA , οι οποίες έρχονται από την περιοχή της Βαλτικής !

Ποια θα είναι η προοπτική του καιρού στη χώρα μας

Σύμφωνα με τα τελευταία προγνωστικά δεδομένα που θα σας παρουσιάσουμε δεν προβλέπεται κάποια σημαντική μεταβολή στη χώρα μας τόσο από πλευράς υετού όσο και θερμοκρασιών. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε το μετεώγραμμα της Αθήνας όπου σε πρώτη φάση φαίνεται πως υπάρχει τάση μικρής πτώσης της θερμοκρασίας ειδικά από 28/6 έως 1/7 όπως αναφέραμε και προηγουμένως με την εισβολή ψυχρών μαζών από την Ανατολική Ευρώπη. Μετά υπάρχει τάση σταθεροποίησης της θερμοκρασίας στα επίπεδα των 18 με 21 βαθμών στη στάθμη των 850 hPa, κάτι που πρακτικά έχουμε εξηγήσει σε προηγούμενα άρθρα μας ότι μας παραπέμπει σε θερμοκρασίες επιφάνειας περί τους 36 βαθμούς (Στους 21 βαθμούς προσθέτουμε 15 βαθμούς και μας κάνει 36 βαθμούς Κελσίου)

Στη γενικότερη τάση από πλευράς θερμοκρασιών και για το χρονικό διάστημα από 1 έως και 7 Ιουλίου σύμφωνα με τα προγνωστικά δεδομένα της υπηρεσίας EFFIS του προγράμματος COPERNICUS της Ευρωπαικής Ένωσης στη χώρα μας εμφανίζονται ελαφρώς υψηλότερες θερμοκρασίες από τα κανονικά επίπεδα.

Πηγαίνοντας προς τα μέσα Ιουλίου παρατηρούμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της χώρας μας είναι λευκό και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν θα υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις από τις κανονικές τιμές.

Δεν θα προχωρήσουμε σε περαιτέρω αναλύσεις για την προοπτική του καιρού και αυτό διότι το πρόσφατο κύμα δεν φαίνεται να το πιάνουν καλά τα τρεξίματα τα οποία εμφανίζουν τις μεγάλες αποκλίσεις πολύ ανατολικότερα και αυτό φαίνεται παρακάτω:

Θα αρκεστούμε σε κάποια στατιστικά σημειώνοντας ότι στη λίστα των μέσων μέγιστων θερμοκρασιών του Ιουλίου κατά τη διάρκεια της τελευταίας 35ετίας, βρίσκουμε στην πρώτη θέση τον Ιούλιο του 1988, με τη μεγαλύτερη μέση μέγιστη θερμοκρασία μηνός στους 36,2 βαθμούς Κελσίου και πιο ζεστή ημέρα την 7η Ιουλίου, οπότε και ο υδράργυρος έφθασε τους 45 βαθμούς Κελσίου σε Αθήνα και Λάρισα. Ακολουθεί ο Ιούλιος του 1998 (μέση μέγιστη θερμοκρασία 35,9 βαθμοί Κελσίου) με πιο ζεστή την τρίτη ημέρα του μήνα, οπότε ο υδράργυρος έφθασε τους 45 βαθμούς Κελσίου. Ο… φονικότερος Ιούλιος του αιώνα το καλοκαίρι του 1987 έρχεται τρίτος (μέση μέγιστη θερμοκρασία 35,7 βαθμοί Κελσίου), με πιο θερμή την 27η Ιουλίου, οπότε και ο υδράργυρος έδειξε 45,2 βαθμούς Κελσίου στον μετεωρολογικό σταθμό της Ελευσίνας και άγγιξε τους 43,8 βαθμούς στη Λάρισα. Ωστόσο το χαρακτηριστικό του θανατηφόρου εκείνου καύσωνα ήταν η μεγάλη διάρκειά του, καθώς επί 10 συνεχείς ημέρες είχαμε θερμοκρασίες άνω των 38 βαθμών Κελσίου(!), ενώ οι ελάχιστες θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν έπεφταν κάτω από τους 26-27 βαθμούς Κελσίου. Τον Ιούλιο του 1988 είχαμε δύο καύσωνες (έναν στην αρχή του μηνός και έναν προς το τέλος), οι οποίοι ανέβασαν μεν τη μέση μέγιστη θερμοκρασία του μήνα, αλλά η διάρκεια του μεγαλύτερου (στις αρχές του μηνός) δεν ξεπέρασε τις επτά συνεχείς ημέρες.