Το φαινόμενο της ανομβρίας και ο Πολικός Αεροχείμαρρος που έρχεται

Όλοι καθημερινά γινόμαστε αποδέκτες ειδήσεων με καιρικά θέματα τα οποία περιγράφουν φυσικές καταστροφές από κάθε γωνιά του πλανήτη και αυτά σχεδόν αβίαστα αποδίδονται στην κλιματική αλλαγή και όχι τόσο στις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Βλέπετε βολεύει πολλούς να αποδίδουμε τα βάρη στο ίδιο το φαινόμενο και όχι στους εαυτούς μας που καίμε τα δάση, μπαζώνουμε τα ρέματα κ.α.

Ξεχνάμε κι άλλα πολλά όπως για παράδειγμα τα λόγια του Ηράκλειτου «τα πάντα ρει» ή το «φύσις κρύπτεσθαι φιλεί» που τόσο εύστοχα πριν από 2500 χρόνια είχε περιγράψει την αέναη αλλαγή των πάντων και την ιδιαιτερότητα της φύσης να μην αποκαλύπτει τόσο εύκολα τα μυστικά της .

Πως “δένει” το παρόν και το παρελθόν

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί από την αρχή του μήνα η μεγάλη ανομβρία στην Ευρώπη, κυρίως στα κεντρικά και ανατολικά τμήματα, που είναι ιδιαίτερα έντονη στο διάστημα 7 με 13 Οκτωβρίου. Στον παραπάνω χάρτη απεικονίζονται πολλές περιοχές όπου κυριαρχεί το καφέ χρώμα με βροχοπτώσεις από 1 έως μόλις 10 mm βροχής.

Σε πρόσφατο άρθρο μας στις 7 Οκτωβρίου είχαμε εξηγήσει ότι αυτό οφείλεται στην παρουσία ενός ισχυρού αντικυκλώνα στην Ανατολική Ευρώπη ο οποίος ακόμη και μέχρι σήμερα εμποδίζει τα συστήματα της Δυτικής Ευρώπης να κινηθούν ανατολικότερα.

Στον παραπάνω χάρτη παρουσιάζουμε την ροή της ατμόσφαιρας στον Βόρειο Ατλαντικό και την Βόρεια Ευρώπη όπου επικρατεί ισχυρό δυτικό ρεύμα και αυτό απεικονίζεται με την μπλε καμπύλη της πορείας του πολικού αεροχειμμάρου. Αυτό πρακτικά μας πληροφορεί ότι γι’ αυτήν την εβδομάδα δεν προβλέπονται κρύα στη χώρα μας. Πληροφορούμαστε επίσης ότι τα δραστήρια χαμηλά που αυτήν την εποχή σχηματίζονται στην Μεσόγειο δεν πρόκειται άμεσα να μας επηρεάσουν, καθώς εμποδίζονται από τον ισχυρό αντικυκλώνα της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ παράλληλα βλέπουμε ότι υπάρχει τάση να κινηθεί ανατολικότερα ένας άλλος ισχυρός Αντικυκλώνας αυτός του Ατλαντικού Ωκεανού από την περιοχή των Αζορών.

Ας γυρίσουμε τον χρόνο πίσω και πάμε να ελέγξουμε την καιρική κατάσταση που επικρατούσε σαν σήμερα πριν 25 χρόνια, δηλαδή στις 17 Οκτωβρίου του 1993. Θα βρεθούμε σε μια ανάλογη κατάσταση, όπου και τότε στην Ανατολική Ευρώπη επικρατούσε ένας ισχυρός Αντικυκλώνας και αυτός απεικονίζεται στον χάρτη που ακολουθεί.

Αισθάνομαι πολύ τυχερός που από την αρχή της καριέρας μου κρατούσα προσωπικό ημερολόγιο καιρού απ’ όπου αντιγράφω: «Ο φετινός μήνας Οκτώβριος του 1993 ήταν ο μήνας χωρίς πρωτοβρόχια. Στην Αθήνα δεν έβρεξε καθόλου, κάτι που είχε να συμβεί από το 1969. Το νερό που έπεσε σε άλλες περιοχές ήταν ελάχιστο με μοναδική εξαίρεση τα Τρίκαλα Ημαθίας και την Αλεξανδρούπολη με ύψη βροχής πάνω από το κανονικό. Η μέση θερμοκρασία ήταν υψηλότερη από τα κανονικά επίπεδα και ιδιαίτερα ζεστό ήταν το πενθήμερο 13-18 /10 με μέγιστη θερμοκρασία τους 36 βαθμούς στην Ελευσίνα και τους 34 βαθμούς στο Αγρίνιο , το Άργος και την Αλίαρτο. Στην Αθήνα στις 18/10 είχαμε 33 βαθμούς και στη Θεσσαλονίκη στις 17/10 28 βαθμούς, κάτι που είχε να συμβεί από τις 11 Οκτωβρίου του 1966…»

Αυτή η αναδρομή σε παλαιότερες περιπτώσεις και η εύρεση παρόμοιας κατάστασης αποτελεί ένα χρησιμότατο κομμάτι της συνοπτικής Μετεωρολογίας το οποίο στην χώρα μας αρχίζουμε δυστυχώς σιγά σιγά να το εγκαταλείπουμε. Χωρίς αυτό το κομμάτι θα χάσουμε την επαφή μας και με την Συνοπτική Μετεωρολογία ως κλάδο αλλά και με την ιστορία και την κλιματολογία των καιρικών καταστάσεων.

Τι λέει το άμεσο μέλλον

Στον παραπάνω χάρτη απεικονίζουμε την διάταξη των συστημάτων για την ερχόμενη Δευτέρα -με επιφύλαξη- καθώς βάσιμα στοιχεία έχουμε μόνο μέχρι την ερχόμενη Κυριακή όπου δεν προβλέπονται σημαντικές βροχές στην χώρα μας . Με μια γρήγορη ματιά παρατηρούμε ότι την ερχόμενη εβδομάδα ο Αντικυκλώνας του Ατλαντικού θα έχει επεκταθεί στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, ενώ στα Ανατολικά θα εξακολουθήσει να υπάρχει ο αντικυκλώνας της Ανατολικής Ευρώπης πιο εξασθενημένος σε σχέση με την σημερινή κατάσταση.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι σε αυτές τις περιοχές θα διατηρηθεί ο άνομβρος καιρός. Όμως επειδή έχει εξασθενήσει ο εξ ανατολών αντικυκλώνας, τα χαμηλά της Κεντρικής Μεσογείου θα κινηθούν ανατολικότερα καθώς δεν θα μπλοκάρονται όπως τις προηγούμενες ημέρες. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την κατάσταση και δεδομένου ότι ο Πολικός Αεροχείμαρρος θα κινηθεί νοτιότερα, δεν αποκλείεται κάποιες ψυχρές μάζες, να καταφέρουν να περάσουν μέσω των Βαλκανίων και να κινηθούν ακόμη νοτιότερα φέρνοντάς μας βροχές. Θα έχουμε ουσιαστικά φαινόμενα από δύο αίτια . Από την μια μεριά θα υπάρξει δημιουργία χαμηλού κοντά στην περιοχή μας και από την άλλη οι ψυχρές αέριες μάζες που θα επικρατήσουν στη μέση Τροπόσφαιρα, θα ενισχύσουν το χαμηλό και θα έχουμε πολλές βροχές. Ακόμη όμως είναι πολύ νωρίς για να ισχυριστούμε ότι έχει «κλειδώσει» αυτό το σενάριο και θα έχουμε σαφέστερη εικόνα την ερχόμενη Παρασκευή, οπότε ίσως χρειαστεί να επανέλθουμε με νεότερα στοιχεία.

Η παραπάνω κατάσταση παρακολουθείται από την ΕΜΥ, και σας προτείνω αν έχετε καιρό να μελετήσετε τα προγνωστικά δεδομένα από την ιστοσελίδα της που απεικονίζουν με μεγάλη λεπτομέρεια τα συστήματα που θα μας επηρεάσουν. Αυτά τα δεδομένα παράγονται από τα προγνωστικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται επιχειρησιακά από τους μετεωρολόγους της ΕΜΥ τα οποία μετά από σχετική αξιολόγησή, αποτελούν το «εργαλείο» για την έκδοση των καθημερινών αλλά και των ειδικών δελτίων πρόγνωσης και προειδοποιήσεων.