29 Φεβρουαρίου 2020: Τι είναι το δίσεκτο έτος – Γιατι θεωρείται γρουσούζικο

Η 29η Φεβρουαρίου, την οποία “τιμά” η Google με το σημερινό της doodle η  θεωρείται μια ξεχωριστή μέρα, καθώς προστίθεται στο ημερολόγιό μας μόνο κάθε τέσσερα χρόνια. Ο χρόνος στον οποίον συμπεριλαμβάνεται μία τέτοια μέρα, όπως είναι η σημερινή (29 Φεβρουαρίου του 2020), ονομάζεται “δίσεκτο έτος” και η ιστορία του μας πηγαίνει πολύ πίσω.

Τι είναι το “δίσεκτο έτος”

“Δίσεκτο” ονομάζεται το έτος που αριθμεί 366 ημέρες, αντί για 365 που έχουν τα υπόλοιπα έτη. Στο “δίσεκτο έτος” προσμετράται μια παραπάνω ημέρα, στην ουσία ένα εικοσιτετράωρο, με σκοπό τη διόρθωση σφαλμάτων που προκαλούνται από τον μη ακριβή υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας, πλήρους περιστροφής της Γης, στην μέτρηση του ηλιακού έτους.

Τα λάθη οφείλονται στο ότι με το σύστημα μέτρησης του χρόνου που χρησιμοποιείται σήμερα στον Δυτικό κόσμο (Γρηγοριανό ημερολόγιο), κάθε έτος διαρκεί περίπου έξι ώρες παραπάνω από τις 365 ημέρες του Ιουλιανού ημερολογίου, για την ακρίβεια 365,242199 ημέρες, δηλαδή περίπου 1/4 της ημέρας, με αποτέλεσμα κάθε τέσσερα έτη να δημιουργείται σφάλμα της τάξεως της μιας πλήρους ημέρας.

Η ιστορία του “δίσεκτου έτους”

Με το Ιουλιανό Ημερολόγιο, που θεσπίστηκε από τον Ιούλιο Καίσαρα σύμφωνα τις προτάσεις του αλεξανδρινού αστρονόμου Σωσιγένη (46 π.Χ.), ο Φεβρουάριος μετατέθηκε από τελευταίος μήνας του έτους σε δεύτερος, αμέσως μετά τον Ιανουάριο και είχε 30 μέρες. Μεταξύ της 24ης και 25ης Φεβρουαρίου πρόσθεταν μία επιπλέον μέρα, δηλαδή η 24η Φεβρουαρίου υπολογιζόταν δύο φορές. Κι επειδή η μέρα αυτή ήταν η έκτη μέρα πριν από τις Καλένδες του Μαρτίου (1η Μαρτίου), η δεύτερη 24η Φεβρουαρίου που προστέθηκε ονομάστηκε δις έκτη μέρα, δηλαδή δεύτερη έκτη μέρα πριν από το Μάρτιο.

Με τον καιρό, ο όρος δίσεκτο έμεινε για ολόκληρο το έτος που έχει μία μέρα περισσότερη από τα κοινά. Αργότερα, από τον Φεβρουάριο αφαιρέθηκε μία μέρα και άλλη μία επί του Αυγούστου, που προστέθηκε προς τιμή του αυτοκράτορα στον μήνα Αύγουστο. Έτσι, ο Φεβρουάριος παρέμεινε με 28 μόνο ημέρες. Από τους μεταχριστιανικούς χρόνους, η επιπλέον μέρα προστίθεται στο τέλος του Φεβρουαρίου, ο οποίος στο δίσεκτο έτος έχει 29 μέρες αντί για 28.

Γιατί θεωρείται γρουσούζικο

Επειδή παλαιότερα ο λαός δε γνώριζε την επιστημονική εξήγηση της προσθήκης κι επειδή είχε την τάση να “ντύνει” με υπερφυσικές ιδιότητες οτιδήποτε δεν μπορούσε να εξηγήσει, έπλασε διάφορους μύθους και δοξασίες γύρω από τη “δίσεκτη χρονιά” και οι δεισιδαιμονίες το όριζαν ως “γρουσούζικο”.

Κατά τη ρωμαϊκή εποχή, ο Φεβρουάριος θεωρείτο ο μήνας των νεκρών, της μετάνοιας και του ηθικού απολογισμού. Έχοντας υπόψιν τις λαϊκές δοξασίες, οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι τον μήνα της εξιλέωσης κυκλοφορούσε ανάμεσα τους ο Άδης, ο οποίος μοίραζε δεινά στη δύστυχη ανθρωπότητα και, έτσι, πέρα από τον Φεβρουάριο που είχε αυτή την συγκεκριμένη “ανωμαλία” στις μέρες, θεωρήθηκε ολόκληρη η συγκεκριμένη χρονιά κακότυχη.

Τα “δίσεκτα έτη” θεωρούνταν κακότυχα και έπρεπε να αποφεύγονται οι γάμοι και το φύτεμα των αμπελιών, ενώ όταν οι Έλληνες κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους πέρασε και σε εμάς αυτή η δοξασία. Ανάμεσα στις παραδόσεις που συνοδεύουν τη δίσεκτη 29η Φεβρουαρίου, είναι ότι εκείνη τη μέρα αντιστρέφονται τα πράγματα και οι γυναίκες κάνουν πρόταση γάμου στους άνδρες. Στην Ελλάδα πάντως τα ζευγάρια αποφεύγουν να παντρεύονται αυτή τη μέρα, θεωρώντας την γρουσούζικη.

Πώς βρίσκουμε ποιο έτος είναι “δίσεκτο”

Για να βρούμε ποιο έτος είναι δίσεκτο, δεν έχουμε παρά να το διαιρέσουμε με το 4. Αν διαιρείται ακριβώς, σημαίνει ότι είναι δίσεκτο και το έτος αυτό έχει 366 ημέρες. Τα επόμενα δίσεκτα έτη είναι τα: 2024, 2028, 2032, 2036, 2040, 2044, 2048, 2052, 2056, 2060, 2064, 2068, 2072, 2076, 2080, 2084, 2088, 2092, 2096, 2104 κλπ.