Αναζητώντας το επόμενο βήμα μετά την αστεγία

Το καλοκαίρι του 2011, στην πλατεία Συντάγματος χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωναν για την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα. Η Ελλάδα βρισκόταν στην καρδιά της οικονομικής κρίσης. Ανάμεσα στους «Αγανακτισμένους», κυκλοφορούσε και ένας 48χρονος. Ο λόγος που πήγαινε στην πλατεία Συντάγματος, ήταν για να κοιμηθεί το βράδυ στα αντίσκηνα που είχαν στηθεί επάνω στην πλατεία. Εκείνο το καλοκαίρι, ο 58χρονος σήμερα, Κώστας, είχε δει τα οικονομικά του να φτάνουν στο μηδέν και το σπίτι του να χάνεται. Είχε απολυθεί από την δουλειά του, ως οδηγός απορριμματοφόρου και πλέον η μόνη του επιλογή ήταν ο δρόμος.

Από τότε έχουν περάσει δέκα χρόνια. “Μετά τις σκηνές των Αγανακτισμένων κοιμήθηκα σε πολλά μέρη. Στον Άλιμο, στην παραλία, σε ένα παγκάκι στο Ζάππειο για αρκετό καιρό, αλλά το περισσότερο διάστημα το πέρασα σε ένα γιαπί στην Πλάκα”, εξηγεί. Τον τελευταίο χρόνο, βρίσκεται στον ξενώνα του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων του Δήμου Αθηναίων, που εγκαινιάστηκε τον Απρίλιο του 2020 στη συμβολή των οδών Αχαρνών και Λιοσίων.

“Είχα κλείσει εννιά χρόνια στον δρόμο. Κρύο, βροχή και συνεχείς επιθέσεις. Αυτό κυριαρχούσε έξω. Έχω κοιμηθεί εκατοντάδες φορές στο τσιμέντο, βρεγμένος” θυμάται. “Φαγητό, έπαιρνα από το συσσίτιο του Δήμου στην οδό Πειραιώς ή της εκκλησίας. Ρούχα έβρισκα είτε από κάποιον φίλο, είτε από ανθρώπους που περνούσαν και μας άφηναν. Μας άφηναν και υπνόσακους καμιά φορά αλλά μας τους κλέβουν τη νύχτα. Πολλές φορές, ειδικά όταν κοιμόμουν στο παγκάκι στο Ζάππειο, ξυπνούσα το πρωί και μου είχαν κλέψει τα παπούτσια. Την επόμενη ημέρα κυκλοφορούσα ξυπόλυτος μέχρι να βρω άλλα”.

Τον Απρίλιο του 2020, ενημερώθηκε για την δημιουργία του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων, από τις ομάδες streetwork και πλέον κλείνει σχεδόν έναν χρόνο που κοιμάται ξανά σε κρεβάτι. “Την πρώτη ημέρα που ξάπλωσα στο κρεβάτι, πονούσε η πλάτη μου. Είχα ξεχάσει πως είναι. Το πρώτο πράγμα που ζήτησα ήταν να κάνω μπάνιο”. Όλα αυτά τα χρόνια, όποτε έβρισκε περιστασιακό μεροκάματο, κατέφευγε σε κάποιο ξενοδοχείο για να πλυθεί. Ωστόσο, ειδικά από την έναρξη της πανδημίας, η δυνατότητα αυτή σταμάτησε να υπάρχει. “Όταν είσαι στον δρόμο, καμιά φορά δεν είναι εύκολο να πειστείς να μπεις σε μια δομή. Δεν ξέρεις πως θα είναι. Εγώ προσωπικά δεν το σκέφτηκα καθόλου. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρω ότι υπάρχει ένα κρεβάτι να με περιμένει. Να είμαι στα ζεστά. Έπεφτα το βράδυ να κοιμηθώ και δεν ήξερα αν θα ξυπνήσω”.

Το Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων και η διαχρονικά ελλιπής καταγραφή

Μέχρι το 2020, οι πρωτοβουλίες που είχαν ληφθεί για την φιλοξενία αστέγων από τις δημοτικές αρχές ήταν ελάχιστες. Ένα πρώτο βήμα, έγινε με την ανακαίνιση τριων πολυκατοικιών στην οδό Αχαρνών 1-3, όπου πλέον βρίσκεται το υπνωτήριο, που προσφέρει την δυνατότητα σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση δρόμου να κοιμηθούν το βράδυ και να φύγουν, ένας ξενώνας, όπου μεταφέρονται όσοι διαμένουν σε πιο μόνιμη βάση στην δομή, καθώς και το Κέντρο Ημέρας, στο ισόγειο της Αχαρνών, όπου υπάρχουν ιματιοθήκη, λουτρά, ιατρική υπηρεσία και πλυντήρια ρούχων.

.

“Στην πλήρη του μορφή, το Κέντρο Ημέρας ξεκίνησε να λειτουργεί πριν από ένα μήνα” εξηγεί ο Γρηγόρης Λέων, πρόεδρος του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων. “Βοηθάει εκτός των άλλων, να υπάρξει μια πρώτη επαφή των αστέγων με τις δομές μας και να αυξηθεί η ροή προς αυτές. Τις προηγούμενες 4 εβδομάδες έχουν περάσει 100 άνθρωποι για τις υπηρεσίες που προσφέρονται. Αυτό που γίνεται, είναι οι ομάδες του street work, να καθοδηγούν εκεί τους ανθρώπους που συναντούν στον δρόμο, ώστε να δουν ότι μπορούν να κάνουν μπάνιο, να τους δει ένας κοινωνικός λειτουργός, ένας γιατρός, να πάρουν καινούρια ρούχα ή να τους πλύνουμε αυτά που φορούν και να πάρουν ένα σνακ. Σκοπός μας είναι να τους κερδίζουμε σιγά-σιγά, ώστε να ενταχθούν στην συνέχεια στο Πολυδύναμο”.

Η δημιουργία του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων -μια απόφαση που επιταχύνθηκε λόγω της πανδημίας- έχει δημιουργήσει αυτή την στιγμή ως 600 συνολικά κρεβάτια για την φιλοξενία αστέγων σε τρεις διαφορετικές δομές. Η μια είναι αυτή του Πολυδύναμου Κέντρου, το οποίο δύναται να φιλοξενήσει μέχρι 400 άτομα, η δεύτερη είναι αυτή του ξενοδοχείου ΙΟΝΙΣ, που έχει μετατραπεί σε ξενώνα φιλοξενίας άστεγων τοξικοεξαρτημένων με δυναμική 120-140 κλίνες και η τρίτη είναι η «Εστία των Αθηνών» η οποία λειτουργεί ως ξενώνας για ηλικιωμένους άστεγους και μπορεί να φιλοξενήσει ως 55 ανθρώπους. Αυτή τη στιγμή, συνολικά και στις τρεις δομές διαμένουν 340 άτομα.

Σύμφωνα με τον κ. Γρηγόρη Λέων, κομβικό σημείο είναι η αλλαγή στην προσέγγιση του θέματος της αστεγίας: “Έχει αλλάξει εντελώς η νοοτροπία μας στην ένταξη ενός άστεγου. Το να πηγαίνεις απλά να ενημερώνεις κάποιον, σχεδόν γραφειοκρατικά, δεν ήταν σωστός τρόπος για έναν άνθρωπο που υποφέρει. Μέχρι το 2019 που αναλάβαμε, για να ενταχθεί κάποιος στις δομές έπρεπε να έχει ένα σωρό δικαιολογητικά. Σήμερα, για το υπνωτήριο αρκεί μια ταυτοποίηση του άστεγου. Ένα έγγραφο που να πιστοποιεί ότι είναι ο συγκεκριμένος”.

“Ψάχνω ενεργά δουλειά για να μπορέσω να πάω σε δικό μου σπίτι”

Ο Δημήτρης, είναι ένας από τους ωφελούμενους της δομής που αναζητούν εργασία. Βρέθηκε φιλοξενούμενος στο Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων από την αρχή της λειτουργίας του, τον Απρίλιο του 2020, μετά από ένα μικρό διάστημα παραμονής στον δρόμο. “Η ζωή μου ανατράπηκε μέσα σε ένα 48ωρο. Είχα τελεσίγραφο να φύγω από το σπίτι που ήμουν και βρέθηκα να κοιμάμαι σε ένα υπόστεγο στον ΗΣΑΠ στα Άνω Πατήσια” εξηγεί ο 62χρονος.

Τα πρώτα βράδια επιβιβαζόταν στα νυχτερινά λεωφορεία ώστε να μην μένει εκτεθειμένος. “Έπαιρνα διάφορα λεωφορεία μέχρι να περάσει η νύχτα. Κηφισιά-Πειραιάς και πίσω. Άλλες φορές το λεωφορείο για αεροδρόμιο. Αρκετές νύχτες κοιμήθηκα στο αεροδρόμιο, όπου ένιωθα πιο ασφαλής” θυμάται

.

Αρνούμενος να παραμείνει για μεγάλο διάστημα χωρίς στέγη, άρχισε να αναζητά από μόνος του τις διαθέσιμες δομές. “Ήξερα ότι πρέπει να βγάλω κάρτα αστεγίας και το έκανα. Προσέγγισα το ΚΥΑΔΑ αν και ήμουν σκεπτικός με το ενδεχόμενο να μπω σε ξενώνα, γιατί είχα ακούσει διάφορα για κλοπές ή τραυματισμούς σε τέτοιες δομές. Τελικά πείστηκα και προφανώς δεν υπάρχει σύγκριση με τον δρόμο. Το φαγητό σε μεγάλο βαθμό είναι όπως πρέπει, αν και προσωπικά κάποιες φορές δεν μου αρέσει, όπως άλλωστε συμβαίνει σε όλους. Οι κοινωνικοί λειτουργοί βοηθούν πολύ σε οτιδήποτε χρειαστούμε, όπως γραφειοκρατικές διαδικασίες, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το σημαντικότερο όμως είναι το να βρω μια δουλειά”.

Ο Δημήτρης, δεν θέλει να σκέφτεται, όπως λέει, το ενδεχόμενο να μην δουλέψει μέχρι τα 67 του οπότε και θα είναι σε ηλικία σύνταξης: “Ψάχνω ενεργά μέσω και των υπαλλήλων που μας βοηθούν εδώ. Όταν θα βρω μια αξιοπρεπή δουλειά, σταθερή, θα μπορέσω και να φύγω. Από τα εμπόδια που βρίσκω, το σημαντικό είναι αυτό της ηλικίας αλλά προσπαθώ να το παραβλέπω. Όταν δεν είσαι στον δικό σου χώρο, να μπορείς να κάνεις ότι θέλεις, να μπορείς να δεχτείς έναν φίλο… Δεν έχω την άνεση αυτή προφανώς. Ωστόσο έχω κρεβάτι, μπάνιο, φαγητό, συνεπώς δεδομένων των συνθηκών είναι εντάξει. Το θέμα είναι να μην σε πάρει από κάτω. Να μην πεις ότι βολεύτηκες και να εγκαταλείψεις την προσπάθεια”.

Ο διαχωρισμός και η ελλιπής καταγραφή

Η απόφαση που πάρθηκε από τον δήμο εξαρχής ήταν, στο Πολυδύναμο Κέντρο Αστέγων να διαμένουν μόνο όσοι δεν είναι τοξικοεξαρτημένοι. “Γίνεται διαχωρισμός. Όσοι έρχονται στο Πολυδύναμο, περνούν από εξετάσεις και αν διαπιστωθεί πως έχουν θέμα εξαρτήσεων, μεταφέρονται στη δομή φιλοξενίας τοξικοεξαρτημένων” λέει ο Γρηγόρης Λέων. “Αυτή τη στιγμή νομίζω πως η δομή του Πολυδύναμου καλύπτει τις ανάγκες των αστέγων της πόλης που δεν έχουν εξαρτήσεις. Για τους ανθρώπους που έχουν θέματα εξαρτήσεων, πιθανά να χρειαστεί σε συνεργασία με νέους φορείς να ενδυναμώσουμε την διαθεσιμότητά μας. Ο ξενώνας που υπάρχει, έχει μεγαλύτερη δυναμική απ’ όσο περιμέναμε. Αρχικά δεν πιστεύαμε ότι θα έχει ούτε 20 άτομα, ωστόσο τελικά ήταν αρκετοί αυτοί που θέλουν να ενταχθούν, με αποτέλεσμα να έχει καλυφθεί η διαθεσιμότητά του”.

Πράγματι, η εικόνα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην Αθήνα, δείχνει πως οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση δρόμου, είναι τοξικοεξαρτημένοι, αν και σε αυτό δεν μπορούν να συνεισφέρουν πραγματικά στοιχεία. Η τελευταία καταγραφή που έχει γίνει ήταν σε έρευνα του Παντείου Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με το ΚΥΑΔΑ, πριν από τρια χρόνια, όταν ο αριθμός τότε ανερχόταν σε 790 άτομα.

“Η εικόνα που έχω και εγώ προσωπικά, καθώς κινούμαι αρκετά με τα πόδια, είναι πως η δομή του Πολυδύναμου που δημιούργησε νέες κλίνες από το μηδέν, αλλά και οι υπόλοιπες δομές έχουν συνεισφέρει στο να βελτιωθεί πολύ η κατάσταση. Χαρακτηριστικά σε σημεία όπως στο Μοναστηράκι, μέχρι πέρυσι έβλεπε κανείς να κοιμούνται 30-40 άτομα, στη Σταδίου άλλα τόσα. Σήμερα δεν βλέπεις πάνω από πέντε με έξι σε καθένα από αυτά τα σημεία” σημειώνει ο πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ.

Στόχος του Πολυδύναμου Κέντρου Αστέγων πάντως, όπως τονίζει ο κ. Λέων, είναι η επανένταξη όσων φιλοξενούνται εκεί, στον κοινωνικό ιστό, μέσα από το πρόγραμμα «Στέγαση και εργασία» του Δήμου: “Μέχρι σήμερα, περίπου 50 άτομα έχουν κατευθυνθεί σε προγράμματα όπως το στέγαση και εργασία. Το ζήτημα δεν είναι να γίνει η δομή μια μόνιμη κατάσταση για αυτούς τους ανθρώπους αλλά να ετοιμαστούν για την επάνοδο στην κοινωνία. Για τον λόγο αυτό, οι εργαζόμενοι τους βοηθούν στην διαδικασία ανεύρεσης εργασίας είτε στον ιδιωτικό είτε στον δημόσιο τομέα. Μάλιστα τρεις ωφελούμενοι είναι πλέον εργαζόμενοι στο ίδιο το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων”.

Ένας από αυτούς τους εργαζόμενους, είναι ο 60χρονος Παναγιώτης, ο οποίος βρίσκεται στη δομή από την πρώτη ημέρα λειτουργίας της. Παλιότερα δούλευε σε χειρονακτικές εργασίες, όπως οικοδομές και αποθήκες. Έμεινε άνεργος και βρέθηκε να ζει στην πλατεία της Αγίας Σοφίας, στους Αμπελόκηπους. “Κοιμόμουν εκεί στην πλατεία και έψαχνα μεροκάματα. Κατά καιρούς είχα δουλέψει σε διανομή φυλλαδίων, με μεροκάματο 10-12 ευρώ για 5 ώρες. Το αφεντικό μου έδινε και ένα σουβλάκι και κάτι να πιω” θυμάται.

Πλέον, συμπληρώνει 2 χρόνια που φιλοξενείται σε δομές του δήμου και τους τελευταίους μήνες προσλήφθηκε ως υπάλληλος του ΚΥΑΔΑ. “Επόμενο βήμα είναι να βρω σπίτι. Γι’ αυτό έχω μπει στο πρόγραμμα Στέγαση και Εργασία. Μου καλύπτουν ενοίκιο μέχρι 180 ευρώ και τα έξοδα του σπιτιού. Βρήκα πρόσφατα ένα σπίτι στον Κολωνό με 200 ευρώ αλλά δεν προχώρησε. Ψάχνω για να μπορέσω να φύγω. Είναι αλλιώς να είσαι στο σπίτι σου” λέει. Το σημαντικότερο για τον ίδιο, είναι πως μπορεί και δουλεύει. “Αν δεν κάνεις τίποτα δεν περνάει η μέρα. Τώρα βοηθάω στην ιματιοθήκη, πιο πριν ήμουν στη σίτιση και ελπίζω να ανανεωθεί η σύμβασή μου. Τώρα που έχω χρήματα, καμιά φορά μπορώ να βγω και να πάρω να φάω κάτι απ’ έξω”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε τις Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο, με την αξιοπιστία και την εγκυρότητα του News247.gr