Δ. Σαρηγιάννης: Περαιτέρω αύξηση των ημερήσιων κρουσμάτων από τις 20 Αυγούστου

Εφιαλτικές είναι οι προβλέψεις για την πορεία του κορονοϊού στη χώρα μας, καθώς από τις 20 Αυγούστου και μετά η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει με περαιτέρω αύξηση των ημερήσιων κρουσμάτων σε περίπτωση που δεν συμμορφωθούμε άπαντες με τα μέτρα.

Αυτό τόνισε στο NEWS24/7 ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του τμήματος Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής σχολής του ΑΠΘ και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας HERACLES του ΑΠΘ, τονίζοντας ότι πρέπει να σταματήσουμε να…τρέχουμε πίσω από την εξέλιξη της πανδημίας και να ρίξουμε το βάρος μας, ως χώρα, στην πρόληψη.

μάσκα παντού, τηλεργασία και τοπικά lockdown

Υπογράμμισε, επίσης, ότι πρέπει να υπάρξει αυστηρότητα στα μέτρα και έλεγχος της εφαρμογής τους χωρίς εξαιρέσεις. Να θυμίσουμε ότι πριν λίγες μέρες, η ομάδα του κ. Σαρηγιάννη γνωστοποίησε τις προβλέψεις της, σύμφωνα με τις οποίες χωρίς μάσκα παντού, τηλεργασία και τοπικά lockdown, θα έχουμε 700 κρούσματα το 24ωρο ως το τέλος του 2020.

“Αυτό που περιμένουμε είναι μια συνέχεια του επιδημικού κύματος που έχουμε δει τις προηγούμενες ημέρες μετά από μια σχετική σταθεροποίησης των ημερήσιων κρουσμάτων για 4-5 ημέρες μέχρι τις 19 Αυγούστου. Από τις 20 Αυγούστου κι έπειτα περιμένουμε περαιτέρω αύξηση εκτός και αν ο “συναγερμός” που έχει σημάνει πρώτη η ερευνητική μας ομάδα και έπειτα όλοι οι εμπλεκόμενοι (ομάδα λοιμωξιολόγων ΕΟΔΥ, ιατρικός σύλλογος Ελλάδας και κυβέρνηση) αποδώσει στο να πείσει τους συμπολίτες μας να εφαρμόζουν τα μέτρα προσωπικής προστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης” δήλωσε ο κ. Σαρηγιάννης.

Αναφερόμενος στους εκδρομείς, οι οποίοι σε λίγες μέρες θα επιστρέψουν στα μεγάλα αστικά κέντρα από τις καλοκαιρινές τους διακοπές, επεσήμανε: “Ειδικά οι εκδρομείς που επιστρέφουν στα αστικά κέντρα θα πρέπει να εξασκήσουν προσωπική αυτοσυγκράτηση και να περιμένουν 5-10 ημέρες μέχρι να έρθουν σε επαφή με άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες πληθυσμού όσο αυτό είναι δυνατόν”.

“Υψηλά πρόστιμα και αστυνομική επιβεβαίωση”

Η μείωση του μέσου όρου ηλικίας των κρουσμάτων σε αυτό το δεύτερο κύμα κορονοϊού στην Ελλάδα, αποτελεί ένα θέμα για τους ειδικούς, καθώς η “χαλιναγώγηση” των νέων αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση παρά τα μέτρα που λαμβάνονται (σ.σ. κλείσιμο μπαρ, κλαμπ κτλ. στις 12). Ερωτηθείς για το πώς μπορεί να συγκρατηθεί αυτή η ηλικιακή ομάδα, ο καθηγητής απάντησε: “Δεν μπορεί παρά μόνο με καθαρά και συνεπή μηνύματα για τη σοβαρότητα της κατάστασης, υψηλά πρόστιμα (300€ αντί για 150€) και αστυνομική επιβεβαίωση ότι τα μέτρα τηρούνται από όλους και παντού στη χώρα.

Οι χωρικές διακρίσεις στα μέτρα δίνουν τροφή σε σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και δεν βοηθούν καθώς η κινητικότητα του πληθυσμού γενικότερα και των νέων ειδικότερα είναι ιδιαίτερα αυξημένη το καλοκαίρι και άρα η διασπορά του ιού παραμένει υψηλή αν και λαμβάνονται μέτρα προστασίας σε συγκεκριμένες περιοχές. Αυτό που βλέπουν οι νέοι σήμερα είναι ένα patchwork από μέτρα που αντιμετωπίζουν μόνο συμπτωματικά την κατάσταση όπως αυτή εξελίσσεται αντί να προλαμβάνει τις αρνητικές εξελίξεις”.

Και συνέχισε: “Η επαφή μου με τους φοιτητές μου σε όλη τη διάρκεια του lockdown (συνεχίζαμε κανονικά μαθήματα με απόσταση) μου έχει αποδείξει ότι οι νέοι είχαν πάρει πολύ σοβαρά την κατάσταση τότε και εφήρμοζαν τα μέτρα προστασίας με υπομονή. Έβλεπαν όμως να πετυχαίνουμε, έβλεπαν όλους τους συντεταγμένους φορείς να είναι δίπλα τους (το Πανεπιστήμιο, η κυβέρνηση, η οικογένεια) και το μήνυμα ήταν καθαρό: Πρέπει να νικήσουμε την Covid-19 όλοι μαζί. Από την άρση του lockdown το μήνυμα άρχισε να θολώνει, και με τον ερχομό της τουριστικής περιόδου έγινε πολύ θολό και σχεδόν ξεχάστηκε. Αυτή είναι η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα. Όμως η Covid-19 δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, είναι πραγματικότητα βασισμένη στη βιολογία και την φυσιολογία. Και τους φυσικούς και βιολογικούς νόμους δεν μπορούμε να τους παίρνουμε αψήφιστα. Οι συστάσεις όμως δεν φτάνουν, χρειάζεται αυστηρότητα στα μέτρα και έλεγχος της εφαρμογής τους χωρίς εξαιρέσεις. Η ατομική υπευθυνότητα δεν φτάνει, χρειάζεται και κοινωνική και κρατική υπευθυνότητα για να πετύχουμε όλοι μαζί όπως τον Απρίλη”.

“Καθυστέρηση στο άνοιγμα των σχολείων”

Για τα σχολεία, το άνοιγμα των οποίων είχε ανακοινωθεί προ μηνών, στην ύφεση της πανδημίας, ότι θα γίνει στις 7 Σεπτεμβρίου αλλά πλέον είναι “στον αέρα”, ο κ. Σαρηγιάννης τόνισε: “Τα σχολεία θα πρέπει να ανοίξουν τουλάχιστον 1-2 εβδομάδες αργότερα από τις 7 Σεπτεμβρίου με χρήση μέτρων προστασίας και με συστάσεις για απόσταση των παιδιών από ευπαθείς ομάδες στο σπίτι (ηλικιωμένους, άτομα με υποκείμενες ασθένειες στο οικογενειακό περιβάλλον κλπ.). Σχετικά με την ακριβή ημερομηνία έναρξης που συστήνω με βάση τη δυναμική ανάπτυξης της επιδημίας στη χώρα θα μπορώ να είμαι πιο ακριβής την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου (μετά τις 25 Αυγούστου).

Ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά πάνω από 10 χρονών γιατί μπορούν και αυτά να νοσήσουν σοβαρά και να είναι ισχυροί μεταδότες του SARS-CoV-2.  Θεωρώ ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο έξτρα χρόνος πριν την έναρξη για βελτιστοποίηση της εκπαίδευσης από απόσταση και εφοδιασμό των σχολικών αιθουσών όπου ο αριθμός των μαθητών δεν κάνει δυνατή την παρουσία μέχρι 15 μαθητών ανά αίθουσα με συσκευές απολύμανσης και φιλτραρίσματος του αέρα εσωτερικών χώρων. Θα μπορούσε το Υπουργείο Παιδείας να κάνει πολύ γρήγορα μια μελέτη για τις ανάγκες σε τέτοιες συσκευές και έπειτα η κυβέρνηση να έρθει σε συνεννόηση με τους προμηθευτές στην ελληνική αγορά για να κρατηθούν οι τιμές σε λογικά επίπεδα και να μην υπάρξει κερδοσκοπία.

Δική μας μελέτη στο εργαστήριο και στο πεδίο δείχνει μια απόδοση της τάξης του 55-70% ως προς τη μείωση του παθογόνου φορτίου από σταγονίδια και υπέρλεπτα αιωρούμενα σωματίδια ανάλογα με τις συνθήκες φόρτισης και τον όγκο του δωματίου. Τέτοιες συσκευές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και σε ιατρεία, (κυρίως) οδοντιατρεία, φαρμακεία , δομές υγείας ή δομές υγειονομικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, καφέ, μπαρ) για τη μείωση του παθογόνου φορτίου στον αέρα των εσωτερικών χώρων”.

Τα λάθη που οδήγησαν στο δεύτερο κύμα

Για το πώς καταλήξαμε ως χώρα από παράδειγμα για την αντιμετώπιση του ιού, να αντιμετωπίζουμε μέσα στο καλοκαίρι το δεύτερο κύμα, ο κ. Σαρηγιάννης έκανε λόγο για λάθη τόσο στον τομέα της πρόληψης όσο και στο άνοιγμα του τουρισμού.

“Το βασικό λάθος είναι ότι και σαν συντεταγμένο κράτος και σαν κοινωνία από την στιγμή που βγήκαμε από το lockdown περιμένουμε να δούμε την εξέλιξη του αριθμού των κρουσμάτων, των συμπολιτών μας που μπαίνουν σε ΜΕΘ και των θανάτων από Covid-19 για να συζητάμε για μέτρα προστασίας. Έτσι όμως βρισκόμαστε πάντα 2-3 εβδομάδες πίσω από το μέτωπο της διασποράς του SARS-CoV-2 στον πληθυσμό.

αρχικά άναρχο άνοιγμα των συνόρων

Αυτό σε συνδυασμό με το αρχικά άναρχο άνοιγμα των συνόρων σε τουριστικές ροές από χώρες όπου σημειωνόταν στις αρχές Ιουλίου ξέσπασμα της επιδημίας (Βαλκάνια) και τον τελικά ελλειπή αριθμό τεστ ανίχνευσης (από την 1η Ιουλίου μέχρι την 9η Αυγούστου έχουν γίνει τεστ μόνο στο 10% των ανθρώπων που μπαίνουν στη χώρα) οδήγησαν σε σημαντική εισροή ασυμπτωματικών ή προσυμπτωματικών φορέων στη χώρα. Οι μεγάλοι αριθμοί τουριστών έχουν αναγκάσει τα αναλυτικά εργαστήρια να κάνουν έως και 5 ημέρες για να βγάλουν το αποτέλεσμα του τεστ. Ενδιάμεσα αυτοί οι φορείς κάνουν κανονικά επαφές με τον τοπικό πληθυσμό. Καθώς έχει χαλαρώσει σημαντικά η εφαρμογή των μέτρων προστασίας (μάσκες, τήρηση κοινωνικής απόστασης, πλύσιμο χεριών) η αύξηση της διασποράς ήταν και αναπόφευκτη και προβλέψιμη. Εμείς είχαμε κάνει την σχετική πρόβλεψη ήδη από τις 20 Απριλίου για πρώτη φορά και την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου για δεύτερη φορά (με τα μέχρι τότε επικαιροποιημένα  δεδομένα) για έξαρση από το τέλους του Ιουλίου στη χώρα, όπως και έγινε. 

Θα έπρεπε να έχουμε πάρει προληπτικά μέτρα ανοίγοντας μεν την οικονομία, αλλά δίνοντας περισσότερη έμφαση στον εσωτερικό τουρισμό και κυρίως στην αυστηρή εφαρμογή των μέτρων προστασίας από όλους. Πρώτα από τους επαγγελματίες του τουρισμού, των μεταφορών και της εστίασης και διασκέδασης και έπειτα από τους τουρίστες και τους Έλληνες πολίτες γενικά. Με αστυνόμευση της εφαρμογής και αυστηρά διοικητικά πρόστιμα. Κλείνοντας το μάτι στους μεγάλους και μικρούς παράγοντες του ελληνικού τουρισμού για χαλαρότητα καταφέραμε να καταστρέψουμε το αποθεματικό εμπιστοσύνης που είχαμε αποκτήσει διεθνώς για τη διαχείριση του πρώτου κύματος της Covid-19 και να μπούμε στις χώρες προς αποφυγή. Πολύ μεγάλο λάθος υγειονομικά, κοινωνικά αλλά και οικονομικά. Αυτή η εξέλιξη κάνει τη διαχείριση του φθινοπώρου και του χειμώνα 2020/21 πολύ δυσκολότερη”. 

Προστασία της δημόσιας υγείας ή αποφυγή της οικονομικής καταστροφής;

Στο δίλημμα προστασία της δημόσιας υγείας ή αποφυγή της οικονομικής καταστροφής, ο καθηγητής απάντησε: “ Το δίλημμα «προστασία της δημόσιας υγείας ή οικονομική ανάπτυξη και αποφυγή οικονομικής καταστροφής» θα πρέπει να απαντηθεί με την αρχή «αποτελεσματική και αποφασιστική προστασία της δημόσιας υγείας με σύνεση για τη διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής. Χρειάζεται να σταματήσουμε να τρέχουμε πίσω από την εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα, πρέπει να την προβλέψουμε και να πάρουμε προληπτικά μέτρα για να αποτρέψουμε τις αρνητικές εξελίξεις χωρίς να τραυματίσουνε την κοινωνία και την οικονομία μας. Ήδη η πίεση από την κατάσταση της δημόσιας υγείας και της οικονομίας είναι πολύ μεγάλη, χρειάζεται αλλαγή πορείας με έμφαση στην πρόληψη άμεσα.

Πότε θα τελειώσει η πανδημία

Και μέσα σε όλα αυτά, το ερώτημα που στριφογυρίζει στο μυαλό όλων μας είναι “Θα τελειώσει κάποια στιγμή όλη αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση που ζούμε;”.

“H κατάσταση αυτή θα τελειώσει αν και όταν βρεθεί ένα αποτελεσματικό εμβόλιο και παραχθεί σε ικανές ποσότητες. Και τότε θα πρέπει να εμβολιαστεί παραπάνω από το 50% του πληθυσμού τουλάχιστον για να αποκτήσουμε ανοσία αγέλης χωρίς να έχουμε πολλαπλά κρούσματα και θύματα”, ήταν τα λόγια του κ. Σαρηγιάννη.

Και πρόσθεσε: “Μέχρι να συμβεί αυτό θα πρέπει να διαχειριστούμε τον υγειονομικό κίνδυνο με κατάλληλες μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις. Πιο συγκεκριμένα, η κατάσταση θα μπορούσε να τεθεί υπό έλεγχο με πολύ λίγα κρούσματα καθημερινά με αυστηρή εφαρμογή δραστικότερων μέτρων από αυτά που λαμβάνονται μέχρι σήμερα όπως τηλεργασία όχι μόνο για τις ευπαθείς ομάδες (εμείς έχουμε προτείνει άμεση εφαρμογή τηλεργασίας στο 75% των δημοσίων υπαλλήλων γιατί μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα, και το μέτρο θα μπορούσε να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα, με πολύ καλύτερα μάλιστα αποτελέσματα)”.

Προτεινόμενα μέτρα

Συνολικά με βάση τις αναλύσεις της διεθνούς επιστημονικής μας ομάδας προτείνουμε την παρακάτω δέσμη μέτρων:

 *  Η διατήρηση και μαζική εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης σε κλειστούς χώρους (εμπορικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, χώρους γραφείων (δημοσίων υπηρεσιών ή ιδιωτικών επιχειρήσεων) και άλλους κλειστούς και ανοιχτούς χώρους συνάθροισης κοινού) και σε μέσα μαζικής μεταφοράς (με περιορισμό στο 50% της πληρότητάς τους και ανάλογη αύξηση των δρομολογίων για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού)

*  Η αποφυγή άσκοπου συγχρωτισμού, μαζικών κοινωνικών εκδηλώσεων (απαγορεύοντάς τις και θέτοντας όριο 9-10 ατόμων για ιδιωτικές συναθροίσεις) και η τήρηση κανόνων κοινωνικής απόστασης και χρησιμοποίησης μέσων προστασίας σε χώρους θρησκευτικής λατρείας

*  Η υποχρεωτική και ορθή χρήση μάσκας από όλους σε όλους τους εσωτερικούς χώρους και σε εξωτερικούς χώρους όπου κρίνεται αναγκαίο (εμπορικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, χώροι γραφείων (δημοσίων υπηρεσιών ή ιδιωτικών επιχειρήσεων) και άλλοι κλειστοί και ανοιχτοί χώροι συνάθροισης κοινού)

*  Η υποχρεωτική χρήση μάσκας για τους εργαζόμενους σε όλους τους εργασιακούς χώρους. Οι μάσκες θα έπρεπε να είναι διαθέσιμες και να χρησιμοποιούνται υποχρεωτικά με την ευθύνη του εργοδότη, ο οποίος και θα έπρεπε να φέρει το οικονομικό βάρος για τη διαθεσιμότητά τους. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να βοηθήσει με φορολογικές ελαφρύνσεις στις επιχειρήσεις.

*  Η τηλεργασία μεγάλου αριθμού δημοσίων υπαλλήλων (προτείνεται το 75%, εάν είναι εφικτό)

*  Εφαρμογή τεχνολογικών μέτρων, όπως η εγκατάσταση συσκευών απολύμανσης του αέρα στους εσωτερικούς χώρους σε εμπορικές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, χώρους γραφείων (δημοσίων υπηρεσιών ή ιδιωτικών επιχειρήσεων) και άλλους κλειστούς και ανοιχτούς χώρους συνάθροισης κοινού και σε χώρους θρησκευτικής λατρείας και τουλάχιστον σε ιατρεία, οδοντιατρεία, φαρμακεία, γραφεία και σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος. Και πάλι θα μπορούσαν να δοθούν φορολογικά κίνητρα για την αγορά και χρήση/συντήρηση των συγκεκριμένων τεχνολογικών συστημάτων.

*  Για να φθάσουμε σε σχετικά χαμηλό αριθμό κρουσμάτων, κάτω από 20 ημερησίως, απαιτούνται δύο μήνες, ακόμη και με εφαρμογή ολόκληρου του «πακέτου» μέτρων που προαναφέρθηκαν – τόσο αυτών που έχει ήδη λάβει η Πολιτεία όσο και αυτών που προτείνονται.

Τα παραπάνω μέτρα (πλην των συσκευών απολύμανσης του αέρα) θα πρέπει να επιβληθούν και να γίνει υποχρεωτική η εφαρμογή τους με αντίστοιχη παρακολούθηση και επιβολή αυτής της εφαρμογής από όλους. Οι απλές συστάσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Τα δε διοικητικά πρόστιμα για την μη εφαρμογή των κανόνων θα μπορούσαν γίνουν πιο υψηλά σε αντιστοιχία με άλλες παρόμοιες χώρες του εξωτερικού (Κύπρος, Ιταλία όπου το πρόστιμο για τη μη εφαρμογή των μέτρων κυμαίνεται από 300 έως 500 €). Συγκεκριμένα το διοικητικό πρόστιμο για την μη τήρηση των κανόνων κοινωνικής απόστασης και της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας προστασίας προτείνεται να ανέλθει στα 300€.

Τεστ ανίχνευσης

Η δεύτερη διάσταση μέτρων αντιμετώπισης του υγειονομικού κινδύνου από την Covid-19 αφορά στην αποτελεσματικότητα των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 στον πληθυσμό. Πρέπει να διατηρηθεί ο υψηλός βαθμός ανίχνευσης των φορέων SARS-CoV-2 στη χώρα και να μειωθεί ο χρόνος ταυτοποίησης των θετικών στον κορονοϊό. Η ανάγκη αυτή φαίνεται πιο καθαρά πλέον, και από την πιθανή αστοχία εντοπισμού σημαντικού αριθμού κρουσμάτων το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, είτε στις πύλες εισόδου, είτε στην κοινότητα.

Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με τα παρακάτω μέτρα:

*  Εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλες τις πύλες εισόδου της χώρας για τον περιορισμό των ροών ασυμπτωματικών/προσυμπτωματικών φορέων με ταυτόχρονη μείωση του χρόνου ανίχνευσης του ιού. Το τελευταίο μπορεί να επιτευχθεί με αύξηση των διαθέσιμων τεστ και ενεργοποίηση πανεπιστημιακών εργαστηρίων τα οποία μπορούν να αυξήσουν την ικανότητα της χώρας να ταυτοποιήσει τον κορονοϊό γεννητικά (με τεχνική RT-PCR) σε λιγότερο από 24 ώρες.

*  Εντατικοποίηση των ελέγχων στην κοινότητα για τον εντοπισμό πιθανών φορέων που μπορούν να δημιουργήσουν νέες αλυσίδες μετάδοσης

*  Συνεχής επανεξέταση της κατάστασης με βάση την καθημερινή επιδημιολογική εικόνα, δεδομένης της αβεβαιότητας ως προς τον πραγματικό αριθμό των κρουσμάτων στην κοινότητα

*  Ενεργή χρήση προηγμένων συστημάτων περιβαλλοντικής επιδημιολογίας σε περιβαλλοντικά μέσα όπως τα αστικά ή ξενοδοχειακά λύματα αλλά και σε υπέρλεπτα αιωρούμενα σωματίδια σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους που μπορούν δυνητικά να αποτελέσουν εστίες υπερμετάδοσης του SARS-CoV-2 με δεδομένη τη δυνατότητα αερογενούς μεταφοράς ενός όχι ασήμαντου κλάσματος του ιικού φορτίου του κορονοϊού.

Τα παραπάνω αν και επώδυνα είναι απαραίτητο να εφαρμοστούν συνδυαστικά αν θέλουμε να αποφύγουμε γενικό ή πολλαπλά τοπικά lockdown.

Δείτε σε πραγματικό χρόνο την εξέλιξη των κρουσμάτων