Μεγάλος Περίπατος: Τι έδειξε η πρώτη εβδομάδα

Ο ορισμός του talk of the town έγινε στην αρχή της εβδομάδας για τους Αθηναίους ο Μεγάλος Περίπατος, το σχέδιο του Δήμου, το οποίο σε αυτό το χρονικό σημείο περιελάμβανε τις παρεμβάσεις στις οδούς Βασιλίσσης Όλγας και Ηρώδου Αττικού, οι οποίες πλέον δεν είναι ελεύθερες για κυκλοφορία ΙΧ αλλά και τον περιορισμό των λωρίδων στην Πανεπιστημίου, στην οποία οι δύο λωρίδες μετατράπηκαν σε ποδηλατόδρομο και πεζόδρομο, ενώ η τρίτη μετατρέπεται σταδιακά σε λωρίδα αποκλειστικής χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς.

Από την Δευτέρα, οι οδηγοί που κινούνταν στο κέντρο και έρχονταν αντιμέτωποι με την νέα πραγματικότητα, έδειξαν τη δυσαρέσκειά για τις καθυστερήσεις που προκλήθηκαν και οδήγησαν σε μποτιλιάρισμα όχι μόνο την Πανεπιστημίου. Η επιβάρυνση έφτασε μέχρι τη Βασιλίσσης Σοφίας, τη Λεωφόρο Συγγρού, την Καλλιρόης και τη Βουλιαγμένης που επηρεάστηκαν.

Ο Γιώργος Γιαννής, διευθυντής του Τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και επικεφαλής της ομάδας των Συγκοινωνιολόγων που συνεργάζεται με τον Δήμο Αθηναίων, μιλά στο News 24/7 για τα στοιχεία της πρώτης εβδομάδας, την καθυστέρηση που δημιουργείται και τις παρεμβάσεις που έπονται. 

Από την πλευρά του, ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, ιδρυτής του δικτύου Civinet για τη Βιώσιμη Κινητικότητα, που λειτουργεί υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κάνει λόγο, για στρατηγικά λάθη, κατασκευαστικές ατέλειες και λανθασμένο προσανατολισμό. 

«Είχαμε προβλέψει όσα έγιναν»

«Με εξαίρεση τη Δευτέρα και συγκεκριμένα τον άξονα της Συγγρού, όσα συνέβησαν αυτή την εβδομάδα τα είχαμε προβλέψει και μάλιστα στην πράξη είναι καλύτερα από τις προβλέψεις μας», λέει στο News 24/7 ο Γιώργος Γιαννής. Σύμφωνα με τον ίδιο, η καθυστέρηση εκείνης της ημέρας οφειλόταν σε δύο λόγους. Ο ένας ήταν πως έκλεισε η Βασιλίσσης Όλγας. «Το είχαμε ανακοινώσει αλλά κανείς δεν το πίστεψε, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν αρκετοί στο Σύνταγμα», αναφέρει. Ο δεύτερος λόγος, κατά τον κύριο Γιαννή, ήταν πως η επέμβαση της Πανεπιστημίου ήταν τόσο εντυπωσιακή, οπτικά, που είχε ως αποτέλεσμα, οι οδηγοί να κινούνται αργά για να τη δουν. 

«Αυτό ωστόσο, κράτησε μια ημέρα. Την Τρίτη, τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα. Συγκεκριμένα, ήταν η καλύτερη ημέρα της εβδομάδας, καθώς οι οδηγοί ενοχλήθηκαν από τις καθυστερήσεις της Δευτέρας και τη δημοσιότητα που πήρε όλο το θέμα, άλλαξαν τις συνήθειές τους και λειτούργησαν όλα πολύ καλά. Είδαμε πως μέσα στην εβδομάδα, οι μετακινούμενοι χρησιμοποίησαν εναλλακτικές διαδρομές, εναλλακτικές ώρες και ήρθαν οι ισορροπίες. Υπήρξαν βέβαια και διακυμάνσεις, όπως την Παρασκευή που υπήρχε μεγαλύτερη κίνηση στην Αμαλίας, ωστόσο έτσι είναι η κυκλοφορία. Θέλει λίγες ημέρες για να το δούμε».

Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν γίνει από την ομάδα των Συγκοινωνιολόγων, η καθυστέρηση που θα προκαλέσει η παρέμβαση στην Πανεπιστημίου θα είναι 1 λεπτό και 30 δευτερόλεπτα. Ο μέσος χρόνος στον οποίο ένα όχημα διέσχιζε τον δρόμο, ήταν μέχρι πρότινος 2 λεπτά και 30 δευτερόλεπτα και πλέον θα είναι 4 λεπτά. Αξίζει να σημειωθεί πως η Πανεπιστημίου ήταν ο δρόμος (συγκριτικά με τις δύο παράλληλες, την Σταδίου και την Ακαδημίας) στον οποίο τα οχήματα μπορούσαν να κινηθούν με μεγαλύτερη ταχύτητα. Συγκεκριμένα, στη Σταδίου, η υπολογισμένη μέση ταχύτητα ενός οχήματος είναι 17 χιλιόμετρα την ώρα, στην Ακαδημίας 18, ενώ στην Πανεπιστημίου, πριν τις παρεμβάσεις ήταν 28 χιλιόμετρα την ώρα.

Όπως επισημαίνει ο κ. Γιαννής: «Χάνουμε ενάμισι λεπτό και έχουμε κερδίσει ένα τεράστιο πεζοδρόμιο και έναν ποδηλατόδρομο. Τα υπόλοιπα είναι θέμα ημερών να ισορροπήσουν. Έχει γίνει σωστή μελέτη. Έγινε πολλή φασαρία λόγω της δύσκολης προσαρμογής τις πρώτες ημέρες, μετά όμως σταμάτησε και η συζήτηση. Τώρα αν όλοι είμαστε δυσαρεστημένοι με την κυκλοφοριακή συμφόρηση στην Αθήνα και βρήκαμε κάπου να την αποδώσουμε, είναι άλλη συζήτηση.»

«Παράλογο να περνά όλη η Αθήνα από την Πανεπιστημίου»

Εξηγώντας τους λόγους για την επιλογή του Δήμου, ο καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, αναφέρει: «Έχουμε δει, πως το 72% των αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης είναι διερχόμενα. Δεν έχουν ούτε προέλευση, ούτε προορισμό το κέντρο. Και γι αυτόν τον λόγο, ενσυνείδητα, έχει γίνει συρρίκνωση των λωρίδων κυκλοφορίας. Αυτό το φαινόμενο όπου όλη η Αθήνα, Βόρεια, Νότια, Ανατολική, Δυτική, περνούσε στον άξονα της Πανεπιστημίου, δηλαδή στο δυσμενές σημείο συμφόρησης, ήταν λάθος, ήταν παράλογο και προσπαθούμε να το διορθώσουμε».

Ανάμεσα στις διαμαρτυρίες αυτής της εβδομάδας από τους οδηγούς, ήταν και η έλλειψη εναλλακτικών διαδρομών. Ο Γιώργος Γιαννής, απαντά πως έχουν προβλεφθεί τα σημεία στα οποία θα διοχετευτεί η κυκλοφορία. «Δεν κλείνουμε τα μάτια και λέμε φύγετε από εδώ και πηγαίνετε όπου θέλετε. Έχει αρχίσει η βελτιστοποίηση της σηματοδότησης στη Βασιλέως Κωνσταντίνου, την Καλλιρόης και την Αλεξάνδρας. Γνωρίζουμε πως όταν σφίξει λίγο η Πανεπιστημίου, η κίνηση θα διοχετευτεί περιφερειακά και θα ισορροπήσει γρήγορα. Είναι θέμα ημερών ή εβδομάδων. Το κέντρο σήμερα, έχει 8 σταθμούς μετρό και πάνω από 35 γραμμές λεωφορείων και τρόλεϋ τα οποία θα κινούνται στις λεωφορειολωρίδες. Δεν θα υπάρχει κανένας λόγος να χρησιμοποιηθεί ΙΧ για να περάσει κάποιος από την περιοχή».

«Χαρακτηριστικό» σύμφωνα με τον κ. Γιαννή, «είναι το παράδειγμα της περασμένης Δευτέρας. Ερχόταν κάποιος από τα νότια, βρισκόταν στο Φιξ και χρειαζόταν 40 λεπτά να φτάσει στην Ομόνοια. Ακριβώς στο Φιξ, υπάρχει ένα πάρκινγκ έξι ορόφων που δεν έχει γεμίσει ποτέ. Αν κάποιος πάρκαρε εκεί και έπαιρνε το μετρό, θα ήταν σε 4 λεπτά στην Ομόνοια. Ο στόχος είναι λοιπόν, να αλλάξουμε αυτές τις συνήθειες».

«Οι πολίτες να υιοθετήσουν τις εναλλακτικές διαδρομές»

Ωστόσο, εύλογα προκύπτει η απορία για το τι πρόκειται να κάνει κάποιος που χρειάζεται να μετακινηθεί μέσω του κέντρου για να πάει σε άλλη περιοχή. «Αν κάποιος έρχεται από τα νότια και πηγαίνει προς τα Λιόσια για παράδειγμα, έχει εναλλακτικά τρεις δρόμους. Ο ευθύς από την Πανεπιστημίου και την Ομόνοια ο οποίος μπλοκάρει γιατί είμαστε πάρα πολλοί, ο εναλλακτικός από την Βασιλέως Κωνσταντίνου, την Αλεξάνδρας, την Πατησίων και την Αχαρνών και ο τρίτος μέσω της Χαμοστέρνας, στην Πειραιώς, την πλατεία Καραϊσκάκη και μετά τη Λιοσίων. Είναι δυνατόν να επιλέγει κάποιος να περάσει από το κέντρο, να ταλαιπωρηθεί, να μολύνει το κέντρο, να ενισχύσει τη συμφόρηση, για μια τέτοια διαδρομή; Αυτό θέλει να μας δείξει η παρέμβαση της Πανεπιστημίου. Οι πολίτες θα πρέπει να αρχίσουν να υιοθετούν αυτές τις διαδρομές».

Συμπληρώνει δε, πως πέρα από τις προγραμματισμένες μετατροπές, τα στοιχεία που συγκεντρώνονται καθημερινά θα οδηγήσουν σε διορθώσεις. «Θα περιμένουμε, ωστόσο καθημερινά παίρνουμε πληροφορίες. Συγκεκριμένα, ήταν προγραμματισμένο να δημιουργηθεί μια εσοχή στα Προπύλαια, η οποία έπρεπε να οριστικοποιηθεί και να εγκριθεί από τον ΟΑΣΑ. Εγκρίθηκε την Πέμπτη και το Σαββατοκύριακο υλοποιείται. Αυτό, θα φέρει μια αύξηση της ικανότητας της Πανεπιστημίου διότι δημιουργείται μια ουρά. Το ξέραμε, το είδαμε και στην πράξη και θα το διορθώσουμε. Πρέπει να αλλάξει και η σηματοδότηση του δρόμου, γιατί έχει μικρύνει η διατομή και ο χρόνος του κόκκινου για τους πεζούς πρέπει να αναπροσαρμοστεί».

Αλλαγές βέβαια, θα υπάρχουν και στους χώρους που θα επιτρέπονται τα ταξί.. Το αμέσως επόμενο διάστημα, πρόκειται να δημιουργηθούν 13 νόμιμοι χώροι στάθμευσης στο κέντρο. «Έχουμε καταφέρει ήδη να ισορροπήσουμε το θέμα με τα ταξί και να μην σταματάνε στην Πανεπιστημίου. Οι 13 νόμιμοι χώροι στάθμευσης, θα έχουν χωρητικότητα 100 θέσεων. Ενδεικτικά, ένας θα είναι στην διασταύρωση της Πανεπιστημίου με Σίνα και ακόμη ένας στην Ιπποκράτους, ώστε να διορθωθεί το φαινόμενο με την παράνομη στάθμευση ταξί μπροστά στα Προπύλαια. Τι χαλάει την κυκλοφορία σήμερα στην Αθήνα; Η συνεχής και πανταχού στάθμευση των ταξί στους χώρους στάθμευσης ΙΧ. Αυτό προσπαθούμε να οργανώσουμε». 

Αναφορικά με τον ποδηλατόδρομο και το γεγονός πως τα μέρη του, από την αρχή της Βασιλίσσης Όλγας μέχρι την Πανεπιστημίου δεν ενώνονται σε όλα τα σημεία, ο Γιώργος Γιαννής, λέει: «Ο προσωρινός ποδηλατόδρομος πάνω στις ράγες του τραμ της Όλγας θα συνεχιστεί και από την Φιλελλήνων μέχρι το Σύνταγμα. Συμφωνώ πως από το Σύνταγμα μέχρι την Πανεπιστημίου θα πρέπει ο ποδηλάτης να χρησιμοποιήσει το πεζοδρόμιο και τη διάβαση. Αλλά είναι τα πρώτα βήματα. Δεν είναι δυνατόν από την πρώτη ημέρα να αλλάξουν τα πάντα. Υπάρχει πλέον πολιτική οργανωμένης στάθμευσης ταξί, πολιτική στάθμευσης μοτοσυκλετών εκτός πεζοδρομίων, προτεραιότητα στα ΜΜΜ στην πράξη και πολιτική ποδηλάτων».  

«Στρατηγικό λάθος χρονικής στιγμής»

Αντίθετη άποψη ως προς την πολιτική ποδηλάτων, ωστόσο, έχει ο συγκοινωνιολόγος και πολεοδόμος, Κοσμάς Αναγνωστόπουλος. «Η φιλολογία περί προώθησης ποδηλάτου πλην της Πανεπιστημίου, είτε υλοποιείται σε αχρείαστα σημεία, όπως η Ηρώδου Αττικού και η Βασιλίσσης Όλγας, είτε δεν υπάρχει» τονίζει. 

Όπως λέει ο κ. Αναγνωστόπουλος, υφίσταται βασικό θέμα προτεραιοτήτων, καθώς απουσιάζουν σημαντικότερες παρεμβάσεις που θα ευνοήσουν την βιώσιμη κινητικότητα στο κέντρο της Αθήνας. «Είναι μια άποψη πολλών συναδέλφων. Και οι ποδηλάτες λένε αντίστοιχα πράγματα. Η ανάγκη είναι να δημιουργηθούν ποδηλατικοί άξονες για να φτάσει κανείς στο κέντρο της Αθήνας. Και από εκεί και πέρα, στο Σύνταγμα, στο Ψυρρή, στην Πλάκα, στο Θησείο και σήμερα μπορεί να ποδηλατήσει με σχετική ασφάλεια. Άρα για παράδειγμα, το ζήτημα είναι να υπάρξει ποδηλατόδρομος στη Βασιλίσσης Σοφίας. Δεν ενδιαφέρει η Ηρώδου Αττικού και η Βασιλίσσης Όλγας. Ακόμη και αν αποδεχθεί κανείς πως το έργο του Μεγάλου Περιπάτου είναι ωραίο, ότι θα βοηθήσει την Αθήνα, τον τουρισμό και ότι θα περπατήσουμε πιο εύκολα, χρειάζεται πρόσβαση σε αυτόν τον Μεγάλο Περίπατο. Το έργο είναι αποκομμένο». 

Κατά τον Κοσμά Αναγνωστόπουλο, σημαντικό στρατηγικό λάθος, ήταν η επιλογή του χρόνου της παρέμβασης. «Χωρίς να ενισχύεις τα μέσα μεταφοράς δεν κάνεις τέτοιες παρεμβάσεις περιορισμού του αυτοκινήτου. Αυτή η στιγμή είναι ακατάλληλη λόγω της πανδημίας. Θα ήταν πολύ ορθότερο να κατασκευαστεί τον Αύγουστο και να δοκιμαστεί τον Σεπτέμβριο». 

Ο συγκοινωνιολόγος του δικτύου Civinet, συμφωνεί πως αν κάποιος δεν έχει σοβαρό λόγο να κινηθεί στο κέντρο της Αθήνας με το αυτοκίνητό του, δεν θα πρέπει να το κάνει, ωστόσο υποστηρίζει πως δεν υπήρξε προετοιμασία των πολιτών για μια τέτοια αλλαγή. «Κατά τη γνώμη μου, για να προχωρήσει ένα τέτοιο έργο, θα έπρεπε από πολύ νωρίτερα, ας πούμε ένα μήνα πριν, να υπάρχουν φυλλάδια έξω από κάθε σπίτι στο κέντρο που να εξηγούν πως σε ένα μήνα θα πρέπει να παίρνετε τις εξής διαδρομές. Δεν θα μπαίνετε στο κέντρο αν δεν είστε κάτοικος, εργαζόμενος ή έχετε κάποια πολύ συγκεκριμένη δουλειά. Τον Σεπτέμβριο είχαμε κάνει μια πρόταση στον κ. Μπακογιάννη για το πώς θα μπορούσε να οργανώσει τεχνολογικά μια τέτοια πρόταση. Για παράδειγμα μια ηλεκτρονική κάρτα που ο κάθε πολίτης να ξέρει τι δικαιώματα έχει στο κέντρο της Αθήνας και με τη βοήθεια βυθιζόμενης μπάρας να υπάρχει ελεγχόμενη πρόσβαση για όσους έχουν ανάγκη να περνούν από το κέντρο. Ως ευρωπαϊκό δίκτυο και θεσμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, φέρνουμε λύσεις δοκιμασμένες στο εξωτερικό».

«Καμία πρόβλεψη για τους μόνιμους κατοίκους»

Προετοιμασία και κρατική παρέμβαση, χρειάζεται και στην κοινωνικο-οικονομική προσέγγιση μιας τέτοιας ανάπλασης σύμφωνα με τον κ. Αναγνωστόπουλο. 

«Μιλάμε για μια μείζονος σημασίας παρέμβαση στο κέντρο της Αθήνας και χρειαζόταν μια διεπιστημονική ομάδα. Δεν φτάνουν δύο συγκοινωνιολόγοι του ΕΜΠ και δύο ιδιώτες. Οι αρχιτέκτονες είναι ήδη εξοργισμένοι. Πρόκειται για μια παρέμβαση στο αρχιτεκτονικό τοπίο της Αθήνας. Υπάρχουν θέματα κοινωνικοοικονομικά. Για τα μικρά καταστήματα υπάρχει μια άποψη πως θα ζημιωθούν. Όσα καταστήματα έχουν εξάρτηση από τα αυτοκίνητα θα εκδιωχθούν και θα αντικατασταθούν από καφετέριες και μπαρ. Υπάρχει ανησυχία πως δεν έχει προβλεφθεί τίποτα για τους μόνιμους κατοίκους και τις τιμές των ενοικίων. Στο εξωτερικό, γνωρίζουμε, σε ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις, πως προβλέπουν την αύξηση των ενοικίων και την κερδοφορία των επιχειρήσεων και από πριν παίρνουν προκαταβολή φόρου. Δεν το αφήνουν έτσι, ο καθένας ότι κερδίσει και ότι χάσει».

Επιπροσθέτως, ως μεγάλο λάθος, χαρακτηρίζει τον παραγκωνισμό του ρόλου του τραμ, οι ράγες του οποίοι μετατράπηκαν σε ποδηλατόδρομο. «Το τραμ είναι μεγάλο ατόπημα. Δεν μπορεί επειδή το τραμ για τεχνικούς λόγους είναι σε αναστολή λειτουργίας, να βάφει κάποιος κίτρινες τις γραμμές του και να τις αχρηστεύει προσωρινά, αναγκάζοντας τη ΣΤΑΣΥ να βγει και να πει πως τον Αύγουστο θα επαναλειτουργήσει. Όλα τα προηγούμενα σχέδια της Αθήνας, από το Τρίτση μέχρι το Re-Think Athens, περιλάμβαναν το τραμ. Δεν μπορεί τώρα που έχει κατασκευαστεί, να το βγάζει κάποιος απέξω για να μπει ένας ποδηλατόδρομος, σε λάθος θέση, ανάμεσα στα στηθαία και τις γραμμές του τραμ. Εγώ δεν θα έβαζα το ποδήλατό μου εκεί. Αν πάει η ρόδα στις ράγες, το ποδήλατο θα πέσει. Οι ποδηλατόδρομοι πάντα μπαίνουν δίπλα στα πεζοδρόμια. Είναι παγκόσμιος κανόνας. Απορώ πως δεν το σχεδίασαν». 

«Κατασκευαστικές ατέλειες»

Πέραν των παραπάνω, ο συγκοινωνιολόγος και πολεοδόμος κύριος Αναγνωστόπουλος, έχει σοβαρές ενστάσεις και για τον τρόπο που βάφτηκαν οι δρόμοι. «Το κίτρινο χρώμα στον ποδηλατόδρομο δεν είναι στη διεθνή ορολογία. Ειδικά για την Αθήνα που έχει ηλιοφάνεια, το κίτρινο θερμαίνει, τυφλώνει και είναι λάθος. Από εκεί και πέρα, στην Αθήνα υπάρχει ήδη ένας μητροπολιτικός ποδηλατόδρομος, που ξεκινάει από το Γκάζι, φτάνει μέχρι το Φάληρο και είναι κόκκινος. Συνεπώς οτιδήποτε άλλο κάνεις σε ποδηλατόδρομο πρέπει να είναι κόκκινο. Λέγεται οριζόντια σήμανση. Δεν γίνεται για παράδειγμα ένα σήμα STOP τη μια να το δείχνεις πράσινο, την άλλη κόκκινο και την άλλη μπλε. Το ίδιο ισχύει και για τον ποδηλατόδρομο. Τώρα το κόκκινο χρησιμοποιήθηκε για τον πεζόδρομο. Είναι ανεξήγητο. Μου φαίνονται αδιανόητα πράγματα για το κέντρο της Αθήνας. Σαν να γίνεται παρέμβαση σε ένα χωριό χωρίς εργολάβο». 

Κλείνοντας, ο κ. Αναγνωστόπουλος, επισημαίνει πως παρά το γεγονός ότι είναι σε εξέλιξη το σχέδιο Αστικής Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, το βασικό σχέδιο για το θέμα, η διοίκηση του Δήμου το παραγκώνισε. «Το σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, είναι το βασικό σχέδιο του δήμου για τα επόμενα δέκα χρόνια. Ακολουθούσε μια διαδικασία ευρωπαϊκών οδηγιών και κατευθύνσεων, με συμμετοχικές διαβουλεύσεις, ενημερώσεις, συζητήσεις με φορείς. Η διοίκηση το έβαλε στην άκρη και έβγαλε άλλη πρόταση από το μυαλό της την οποία υλοποιεί. Υπήρχε μια σπουδή να τρέξουν να κάνουν πράγματα μέσα στην πανδημία, τα οποία όμως το θεσμικό πλαίσιο δεν τα επιτρέπει να γίνονται χωρίς μελέτες».