Νέος Ποινικός Κώδικας: Στο επίκεντρο ομάδες trafficking και θύματα σεξουαλικής κακοποίησης

Με τις καταγγελίες θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης να απασχολούν ακόμη την ελληνική Δικαιοσύνη και το επιτακτικό αίτημα για προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων – κυρίως των ανηλίκων – που βρίσκονται απροστάτευτες απέναντι σε ζητήματα γενετήσιας ελευθερίας, το υπουργείο Δικαιοσύνης φέρνει ως απάντηση μία σειρά αλλαγών τόσο στον Ποινικό Κώδικα όσο και στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Ουσιαστικά, πρόκειται για μία σειρά αυστηροποιήσεων – ως προς την ποινή και ως προς την έκτιση αυτής – οι οποίες θα εφαρμόζονται, εφόσον το νομοσχέδιο ψηφιστεί στη Βουλή, προς υπεράσπιση ομάδων, όπως ανηλίκων, πολιτών τρίτων χωρών, θυμάτων σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης, trafficking που λόγω της θέσης τους και της κακοποίησης που έχουν υποστεί αδυνατούν να καταθέτουν χωρίς την υποστήριξη ειδικών επιστημόνων. 

Το υπουργείο Δικαιοσύνης επιχειρεί μέσω αυτών των αλλαγών να ικανοποιήσει τις επαναλαμβανόμενες κριτικές που έχει δεχθεί για τα χρόνια πραγματικής έκτισης ποινής, ιδίως αναφορικά με το αδίκημα της ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως που επισύρει ισόβια ποινή κάθειρξης. Ένα από τα ζητήματα που προέκυψαν μέσα από τις συνεχείς γυναικοκτονίες των τελευταίων μηνών, είναι ότι έγινε αντιληπτό πως παρά την επιβολή ισόβιων δεσμών, η  ποινή που πραγματικά εκτίει ένας καταδικασθείς, δεν ξεπερνά τα 16 χρόνια. 

Με το Σχέδιο Νόμου, μεταξύ άλλων, προτείνεται η αύξηση των 16 ετών πραγματικής έκτισης σε 18, αλλά και μία σειρά τροποποιήσεων στον Ποινικό Κώδικα που αφορούν στην υφ’όρων απόλυση καταδικασθέντα (άρθρα 105Β ΠΚ -106 ΠΚ).

Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης για τα εγκλήματα του νόμου περί ναρκωτικών (διακεκριμένη μορφή), εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εκβίαση, βιασμός και όλα τα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήματα δίνεται η δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτιθεί με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής – ενώ μέχρι σήμερα αρκούν τα 3/5. 

Ο ευεργετικός υπολογισμός αφορά ενδεικτικά κρατουμένους, οι οποίοι εργάζονται μέσα στο σωφρονιστικό κατάστημα, πάσχουν από κάποια ιδιαίτερα σοβαρή πάθηση, έχουν διαπιστωμένη αναπηρία άνω του 50%, μητέρες οι οποίες κρατούνται μαζί με τα ανήλικα τέκνα τους κλπ. Ως εκ τούτου αυστηροποιείται για τα ανωτέρω αδικήματα η διάταξη και ακόμα και με τον ευεργετικό υπολογισμό της ποινής κατά τα ανωτέρω ο κρατούμενος θα μένει περισσότερο χρόνο στο σωφρονιστικό κατάστημα. 

Αντίστοιχα αυξάνεται η πραγματική παραμονή σε σωφρονιστικό κατάστημα από 2/5 που ισχύει, σε 3/5 της ποινής, ενώ για τα ίδια εγκλήματα δεν θα επιτρέπεται η απόλυση υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση. 

Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας

Μέσα από το νομοσχέδιο προκύπτει και μία αναβάθμιση και μεγαλύτερη επιμέλεια σε αδικήματα που σχετίζονται με τη γενετήσια ελευθερία και αξιοπρέπεια, ύστερα και από τις συνεχείς υποθέσεις που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, μέσω του ελληνικού #metoo.

Σε αυτό το πλαίσιο, ζητείται η απάλειψη της διαζευκτικότητας των ποινών ισόβιας ή πρόσκαιρης κάθειρξης για τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, της ανθρωποκτονίας, του ομαδικού βιασμού και του βιασμού σε βάρος ανηλίκου, της θανατηφόρας ληστείας. 

Ενώ μέχρι σήμερα η επιβλειθείσα ποινή μπορεί να είναι είτε ισόβια κάθειρξη ή πρόσκαιρη, στο νομοσχέδιο προβλέπονται μόνο τα ισόβια δεσμά. “Με αυτή την πρόβλεψη καθίσταται σαφής με τον πλέον εμφατικό τρόπο η βούληση του νομοθέτη για την απόλυτη προστασία των εννόμων αγαθών της ζωής, της γενετήσιας ελευθερίας, της ανηλικότητας” αναφέρουν κυβερνητικοί κύκλοι.

Ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή είναι ότι για την περίπτωση του αδικήματος των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους (άρθρο 339 ΠΚ), της λεγόμενης με την προγενέστερη διατύπωση αποπλάνησης ανηλίκων το αδίκημα στην βασική του μορφή τιμωρείται πλέον μόνο ως κακούργημα. Με το Σχέδιο Νόμου δηλαδή, απαλείφεται η περίπτωση της πλημμεληματικής τιμώρησης και εφόσον η πράξη τελείται με ανήλικο κάτω των 15 ετών οι προβλεπόμενες ποινές είναι κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών ή κάθειρξη. Στην ίδια λογική έχουν αναδιαμορφωθεί σε όλο το 19ο Κεφάλαιο τα ηλικιακά όρια των ανηλίκων και έχουν αναπροσαρμοσθεί και αυστηροποιηθεί οι προβλεπόμενες ποινές. 

Σε ρυθμό αυστηροποίησης τίθενται επίσης και τα εξής αδικήματα:

– της βαριάς σωματικής βλάβης (άρθρο 310 ΠΚ) με την επαναφορά της παλαιάς διάταξης του άρθρου 310 παρ. 1 του ΠΚ, 

– της σωματικής βλάβης από αμέλεια (άρθρο 314 παρ. 1 ΠΚ) όπου προστίθεται νέα ποινική διάταξη κατά την οποία συνιστά επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας ή στο πλαίσιο της εργασίας του και η πράξη, όταν τελείται κατ’ αυτόν τον τρόπο, διώκεται πάντοτε αυτεπαγγέλτως (άρθρο 315Α του ΠΚ). Η διάταξη αυτή αναμένεται να εφαρμοστεί σε υποθέσεις πολιτών που εισέρχονται σε δημόσιες υπηρεσίες διεκδικώντας με τη βία τα αιτήματα τους.

– της προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας και γενετήσιας ευπρέπειας για τους ανηλίκους οι οποίες θα διώκονται αυτεπαγγέλτως. Αντίθετα, κατά την ισχύουσα νομοθεσία η δίωξη γίνεται κατ’ έγκληση για ενηλίκους και ανηλίκους, και μάλιστα εντός τριμήνου, διαφορετικά το αδίκημα παραγράφεται. Πρόκειται για ένα σύνηθες φαινόμενο που εφαρμόστηκε ιδίως σε διάφορες καταγγελίες του ελληνικού #metoo, οι οποίες έφτασαν από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών στην Εισαγγελία Πρωτοδικών, ωστόσο είχε ήδη παρέλθει το τρίμηνο και παραγράφθησαν, χωρίς καν να ερευνηθούν.

– της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν τελείται στο πλαίσιο σχέσης εξάρτησης (εργασία κλπ) διώκεται αυτεπαγγέλτως και τιμωρείται πλέον μόνο με φυλάκιση, ενώ προτείνεται η κατάργηση της δυνατότητας τιμώρησης της πράξης εναλλακτικά με χρηματική ποινή. 

– της γενετήσιας πράξης μεταξύ συγγενών (άρθρο 345 ΠΚ), όπου προτείνεται να επανέλθει η κακουργηματική μορφή της αιμομιξίας, η οποία τον Ιούνιο του 2019 έγινε πλημμέλημα για όλους τους τρόπους τέλεσης. 

Τέλος, σε σχέση με τον κώδικα ποινικής δικονομίας προβλέπεται το δικαίωμα και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να διατάσσει την διεξαγωγή της ανάκρισης και την εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο κατ ́απόλυτη προτεραιότητα για υποθέσεις εξαιρετικής φύσης ή επί κακουργημάτων που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις