Προνόμια εμβολιασμένων: Είναι η απάντηση κόντρα στην πανδημία;

Τα προνόμια των εμβολιασμένων ήρθαν και στην Ελλάδα, όπως ανακοίνωσαν το πρωί της Τρίτης οι κ.κ. Γεωργιάδης και Γεραπετρίτης. Τα προνόμια είχαν ξεκινήσει από τη Δευτέρα με το Freedom pass για τους νέους 18-25 που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, και εξειδικεύτηκαν περαιτέρω λίγες ώρες μετά, με τη σύμφωνη γνώμη της επιτροπής Βιοηθικής.

Όπως έγινε γνωστό, οι χώροι εστίασης και ψυχαγωγίας θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες: Στους αμιγείς χώρους, στους οποίους θα έχουν πρόσβαση οι πλήρως εμβολιασμένοι και όσοι έχουν νοσήσει τους τελευταίους έξι μήνες, και στους μικτούς χώρους, στους οποίους θα μπορούν να μπαίνουν πέρα από τους εμβολιασμένους και όσοι έχουν υποβληθεί είτε σε rapid είτε σε μοριακό τεστ PCR, ενώ από την “εξίσωση” για αυτές τις δραστηριότητες βγαίνουν τα self test.

Οι παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για “ψυχρολουσία”,  με τον Γενικό Διευθυντή της Ελληνικής Ένωσης Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης, Γιάννη Λιάρο, να δηλώνει στο NEWS 24/7 πως το νέο μέτρο αμιγών και μικτών χώρων δημιουργεί τόσο πρακτικά όσο και ηθικά ζητήματα. Μεγάλο θέμα είναι σε κάθε περίπτωση το πώς θα εφαρμοστούν τα νέα μέτρα και πώς θα γίνεται ο έλεγχος.

Εμβολιασμοί δύο ταχυτήτων

Από εκεί και πέρα, όπως καταλαβαίνει κανείς, τα περιβόητα προνόμια δεν είναι ελληνική “πατέντα”. Χθες γράψαμε για το τι έκανε στη Γαλλία ο Μακρόν για να ενισχύσει τους νέους. Ωστόσο, πολλές χώρες μπήκαν και μπαίνουν στη λογική των προνομίων για να δώσουν “ένταση” στον ρυθμό εμβολιασμών, με τις ΗΠΑ να είναι μια από εκείνες που εφαρμόζουν τέτοιου τύπου πολιτική εδώ και μήνες. Όλα αυτά, την ώρα που η Μετάλλαξη Δέλτα εξαπλώνεται παγκοσμίως, με τη Βραζιλία και την Ινδία να αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα.

Στις ΗΠΑ λοιπόν, τα προνόμια δείχνουν πως λειτουργούν μεν, αλλά δεν μπορούν να κάνουν “μαγικά” για τη συνολική αντιμετώπιση της πανδημίας. Όπως λέει ο Dr. Junaid Nabi του Χάρβαρντ, μιλώντας στο NPR, η όλη διστακτικότητα για τα εμβόλια στις ΗΠΑ είναι ένα περίπλοκο ζήτημα. “Δεν νομίζω ότι είναι μαύρο και άσπρο” λέει, ωστόσο συνδέει τη προβληματική με την ιστορικότητα των διακρίσεων στη χώρα. Ο ίδιος τονίζει πως έχοντας καταγωγή από την Ινδία μπορεί να αντιληφθεί το μέγεθος των κοινωνικών ανισοτήτων. “Παρατήρησα ότι στις ΗΠΑ υπάρχει πολύ μεγάλη απροσεξία απέναντι στους εμβολιασμούς. Ξέρετε, το να αρνηθώ να κάνω το εμβόλιο εγώ ως πολίτης των ΗΠΑ, συνιστά από μόνο του ένα προνόμιο, γιατί αυτό δεν ισχύει για άτομα σε άλλα μέρη του κόσμου. Παλεύουν να βρουν ένα σκεύασμα”.

Σημειώνει πως έχει παρατηρηθεί ένας μεγάλος “εθνικισμός” των εμβολίων, με τις πλούσιες δυτικές χώρες να συσσωρεύουν εμβόλια, χωρίς να βοηθούν τις πιο φτωχές χώρες με τη παροχή γνώσης και τεχνολογίας. Αναφέρει δε, πως οι δωρεές είναι ελάχιστες για να λύσουν το πρόβλημα. Την ίδια ώρα, όσο δεν εμβολιάζονται οι φτωχές χώρες, τόσο αυξάνονται οι πιθανές μεταλλάξεις. Τονίζει λοιπόν, πως αντί να δίνει η χώρα “προνόμια προς τα μέσα”, όπως χρηματικά ποσά, δωρεάν μπύρες κλπ, καλό θα ήταν να δίνει “προνόμια προς τα έξω”, δηλαδή να παρέχει όσο το δυνατόν περισσότερα εμβόλια και τεχνογνωσία προς τις τρίτες χώρες (στη Δυτική Βιρτζίνια δίνουν ακόμη και όπλα σαν “κίνητρο”). Να αναφερθεί εδώ πως η απουσία εθνικής στρατηγικής στο κομμάτι των “προνομίων”, έχει οδηγήσει τις Πολιτείες να κινούνται εντελώς αυτόνομα, εφαρμόζοντας διαφορετικές πολιτικές ως προς το τι θα παρέχουν.

Ο εκπρόσωπος του ΠΟΥ Μπρους Άιλγουαρντ τόνισε άλλωστε πριν λίγες ημέρες ότι το πρόγραμμα COVAX έχει παραδώσει μόλις 90.000.000 δόσεις σε 131 χώρες, ένας αριθμός που, όπως σημείωσε, δεν επαρκεί για να προστατεύσει τους πληθυσμούς από την εξάπλωση της Covid-19. Σημειώνεται ότι τη Δευτέρα, ο Πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα κάλεσε τα πλούσια έθνη να σταματήσουν να “συσσωρεύουν εμβόλια” την ώρα που οι αναπτυσσόμενες χώρες αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα με την αύξηση των κρουσμάτων. “Δεν φταίει η διστακτικότητα (σ.σ. απέναντι στα εμβόλια). Φταίει η έλλειψη εμβολίων. Και η κατάσταση σε πολλές φτωχές χώρες, ιδίως στην Αφρική, είναι πολύ ανησυχητική. Δεν υπάρχουν εμβόλια. Δεν μπορούμε να μιλάμε για παραδόσεις ή για δυνατότητες απορρόφησης, όταν δεν υπάρχουν εμβόλια”.

Η τεχνική διευθύντρια του ΠΟΥ για τον κορωνοϊό Μαρία Φαν Κερκχόφε προειδοποιούσε παράλληλα ότι η μετάλλαξη Δέλτα, η πιο μεταδοτική μέχρι σήμερα εκδοχή τού ιού, έχει ανιχνευτεί ήδη σε 92 χώρες.

Τόνισε ότι οι δύο δόσεις εμβολιασμού “παραμένουν αποτελεσματικές για να προφυλάξουν από σοβαρή νόσηση ή θάνατο”, εκφράζοντας ωστόσο φόβο πως δεν υπάρχει σήμερα πραγματική δυνατότητα για κάτι τέτοιο για τους κατοίκους των περισσότερων χωρών του κόσμου.

Εσωτερικές ανισότητες και παράλληλα “κίνητρα”

Από την άλλη, όπως σημειώνει το scientificamerican, οι ευάλωτοι πληθυσμοί πολλές φορές αποκλείονται από τους εμβολιασμούς όπως συμβαίνει για τους Παλαιστίνιους. Κάτι ανάλογο σε πολύ μικρότερη κλίμακα συμβαίνει και στη χώρα μας και αφορά τους ανθρώπους που δεν έχουν χαρτιά.

Ακόμη, όπως έγραψε η καθηγήτρια ιστορίας στο Στάνφορντ, Kathryn Olivarius, “όταν άνθρωποι με ανοσία λαμβάνουν διαφορετική αντιμετώπιση έναντι των άλλων, τότε προκαλούνται μόνο αρνητικά αποτελέσματα σε κοινωνικό επίπεδο”.

φυλετική και γεωγραφική ανισότητα στην έκθεση και τον έλεγχο του ιού

“Υπάρχει ήδη φυλετική και γεωγραφική ανισότητα στην έκθεση και τον έλεγχο του ιού. Έτσι, οι πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες δεν πρέπει να τιμωρούνται δύο φορές. Πρώτα λόγω της κοινωνικής τους θέσης και μετά, λόγω της πανδημίας. Το ίδιο ισχύει και για τα εμβόλια”.

Παράλληλα, αυτό που δείχνει να λειτουργεί είναι το χρηματικό ποσό ως έξτρα κίνητρο για να γίνουν εμβολιασμοί. Στο Ohio, όπως έγραψε το Associated Press, παρατηρήθηκε αύξηση της τάξης του 33% σε εμβολιασμούς όταν ο κυβερνήτης Mike DeWine ανακοίνωσε λαχνούς για λοταρία, μαζί με τη δόση.

Από τη δική του μεριά, ο καθηγητής Βιοηθικής, Dr. Art Caplan, απαντά στο webmd.com πως τα “καρότα” για εμβολιασμούς προκαλούν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, με τους ήδη εμβολιασμένους να αναρωτιούνται γιατί δεν έχουν κι εκείνοι έξτρα κίνητρα ή επιβραβεύσεις επειδή εμβολιάστηκαν στην ώρα τους. Από την άλλη, όπως λέει, υπάρχουν άνθρωποι που εξ αιτίας προβλημάτων υγείας δεν μπορούν να κάνουν εμβόλια. “Με εκείνους τι γίνεται;”, διερωτάται εύλογα.

“Σημασία έχει το περιβάλλον και οι χειρισμοί. Το πρώτο μέλημα είναι να πείσεις την κοινότητα γιατί είναι σωστό να εμβολιαστεί, για τα οφέλη και τους πραγματικά ελάχιστους κινδύνους. Όταν δεν τα κάνεις αυτά και διαθέτεις μόνο τεράστια ποσά, εκεί υπάρχει πρόβλημα… Και πιστέψτε με, οι πιο σκληροί αντιεμβολιαστές δεν θα συνειδητοποιήσουν πως πρέπει να εμβολιαστούν επειδή θα πίνουν τσάμπα μπύρες όλο το χρόνο, ίσα ίσα που θα γίνει χειρότερη η αντίδρασή τους. Πιο χρήσιμο θα ήταν να δώσει η κυβέρνηση άδεια για εμβολιασμό, ή χρήματα για να πάρουν ένα ταξί ή uber για να πάνε στα υγειονομικά κέντρα, γιατί υπάρχουν πολλοί που ούτε αυτό δεν μπορούν να κάνουν. Καλύτερα να δίνονταν δωρεάν γεύματα για τις πιο φτωχές οικογένειες. Νομίζω πως έτσι θα βλέπαμε περισσότερους ανθρώπους να λαμβάνουν τις δόσεις τους”, λέει ο ίδιος.

Μάλιστα ο ίδιος εκτιμά πως θα έχουμε “μονιμοποίηση” τέτοιου τύπου μέτρων. “Θα έχουμε ένα αποτέλεσμα για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Θα σου λένε πως θα έχεις παροχές αν φοράς ζώνη ή κράνος. Και μετά θα αναρωτιέται το κοινό, γιατί να μην έχω τρία γεύματα δωρεάν αντί για ένα; Αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι στον τοίχο και κοιτάει να δει αν θα γυρίσει. Δεν έχουν εντάξει τους ειδικούς του μάρκετινγκ στις στρατηγικές τους και κάνουν κινήσεις σπασμωδικές”, αναφέρει, δίνοντας μια άλλη διάσταση της όλης ιστορίας που αναμένεται να βρούμε μπροστά μας και στην Ευρώπη, σε πολλές παραλλαγές της.

Ποινές για ανεμβολίστους

Στον αντίποδα, έχουμε μπροστά μας το κεφάλαιο των ποινών, που ενδεχομένως θα προκαλέσουν περισσότερες αντιδράσεις.

Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι ανεμβολίαστοι θα απαγορεύεται να παρακολουθούν αγώνες και παραστάσεις, ενώ στο Καζακστάν θα απαγορεύεται να πηγαίνουν σε μπαρ, σινεμά, ή να ταξιδέψουν εκτός της χώρας.

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε πως όσοι δεν έχουν ανοσία δεν θα μπορούν να εργάζονται σε φυσικούς χώρους, και θα μπορούν να ασκούν μόνο τηλεργασία, όπου αυτό θα επιτρέπεται.

Στις Φιλιππίνες, ο Duterte προειδοποιεί πως όσοι δεν εμβολιαστούν μέσα στο επόμενο διάστημα απειλούνται με ποινές φυλάκισης, χωρίς ακόμη να έχει δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Από την άλλη, κάποιες μεγάλες επιχειρήσεις όπως η βρετανική Pimlico Plumbers, θέτουν ως βασικό ζητούμενο για πρόσληψη στην εταιρεία να είναι ο υποψήφιος υπάλληλος πλήρως εμβολιασμένος.

“Προκρίνεται πάντα να παρέχεται πληροφόρηση, να ενθαρρύνεται το κοινό για να κάνει εμβόλιο για το καλό του συνόλου”, σχολιάζει η Nancy Kass, διευθύντρια του τμήματος ψυχικής υγείας του John Hopkins University. “Όταν μιλάμε για ηθική, σίγουρα η ποινικοποίηση δεν εντάσσεται σε αυτό το πεδίο. Οι βαθύτατα φιλοσοφημένοι αντιεμβολιαστές είναι πολύ λίγοι. Τα ουσιαστικά κίνητρα, όπως η ορθή ενημέρωση, σίγουρα θα μπορούσαν να τους κινητοποιήσει”, καταλήγει.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις