Γάζα: Το πέρασμα της Ράφα και η μεγάλη έξοδος των Παλαιστινίων

Εκατοντάδες άνθρωποι βρίσκονται στο πέρασμα της Ράφα, στη νότια Γάζα, ελπίζοντας ότι θα ανοίξει, προκειμένου να μεταβούν στην Αίγυπτο.

Η επαναλειτουργία του περάσματος Γάζας – Αιγύπτου θα επέτρεπε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστινίους, ενώ θα έδινε τη δυνατότητα σε ορισμένους Παλαιστινίους διπλής υπηκοότητας και σε αλλοδαπούς υπηκόους να εγκαταλείψουν την περιοχή.

Ωστόσο, οι όποιες προσπάθειες διευθέτησης του ζητήματος έχουν αποβεί άκαρπες με αποτέλεσμα η διάβαση να παραμένει κλειστή.

Ποιο είναι το συνοριακό πέρασμα της Ράφα

Για τους περισσότερους από τα 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, το συνοριακό πέρασμα της Ράφα αποτελεί τη μοναδική εναπομείνασα ελπίδα προς τον «έξω κόσμο». Η Αίγυπτος ελέγχει το πέρασμα βάσει συμφωνίας του 2007 με το Ισραήλ, αλλά οι προμήθειες που εισέρχονται στη Γάζα μέσω της Ράφα απαιτούν ισραηλινή έγκριση.

Στο άλλο άκρο της Λωρίδας, το πέρασμα Erez στα βόρεια, οδηγεί σε μια περιοχή κοντά στην ισραηλινή πόλη Ashkelon. Από εκεί, μόνο ένας περιορισμένος αριθμός Παλαιστινίων που έχουν άδειες εργασίας, καθώς και όσοι έχουν άδεια να λάβουν επείγουσα ιατρική περίθαλψη, μπορούσαν να περάσουν προς το ισραηλινό έδαφος.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί στην περιοχή δεν έχουν εγκαταλείψει ποτέ τα 365 τετραγωνικά χιλιόμετρα που την αποτελούν και η απόκτηση άδειας εξόδου είναι εξαιρετικά δύσκολη.

Το πέρασμα της Ράφα βρίσκεται στο νότιο άκρο της Γάζας, στα σύνορα με τη χερσόνησο του Σινά της Αιγύπτου, μια περιοχή που είναι κυρίως έρημος και στην οποία έχουν διεξαχθεί μάχες την τελευταία δεκαετία μεταξύ του αιγυπτιακού στρατού και τζιχαντιστών. Στην αιγυπτιακή πλευρά του περάσματος βρίσκεται η Ράφα, μια πόλη που ουσιαστικά ισοπεδώθηκε από τον αιγυπτιακό στρατό προκειμένου να αποτραπεί η επιστροφή αμάχων και μαχητών στην περιοχή.

Γιατί η Αίγυπτος έκλεισε το πέρασμα

Η Αίγυπτος υποβάλλει περιορισμούς, ενώ κράτησε κλειστό το πέρασμα κατά τη διάρκεια προηγούμενων ισραηλινών βομβαρδισμών στη Γάζα το 2021, το 2014 και το 2008.

Από το 2013, όταν ξεκίνησε μια περίοδος έντονων συγκρούσεων μεταξύ του αιγυπτιακού στρατού και των τζιχαντιστών στη χερσόνησο του Σινά, η Αίγυπτος έχει περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις μετακινήσεις μέσω του περάσματος και έχει απαγορεύσει την είσοδο ανθρωπιστικών οργανώσεων και δημοσιογράφων στο βόρειο Σινά. Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν την Αίγυπτο ότι ενισχύει τον 16ετή αποκλεισμό του Ισραήλ, κλείνοντας ουσιαστικά τον μοναδικό διάδρομο από τη Γάζα.

Οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι δεν ήταν μέχρι πρότινος πρόθυμοι να ανοίξουν το πέρασμα για οποιαδήποτε μετακίνηση ανθρώπων κατά τη διάρκεια της τελευταίας ισραηλινής επίθεσης, εκτός εάν το Ισραήλ δώσει το πράσινο φως προκειμένου να εισέλθει βοήθεια στη Λωρίδα της Γάζας.

Τι φοβάται η Αίγυπτος

Αιγύπτιοι αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της χώρας, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, έχουν δηλώσει ότι δεν είναι πρόθυμοι να επιτρέψουν στους Παλαιστίνιους να καταφύγουν στο βόρειο Σινά, φοβούμενοι ότι αυτό θα μπορούσε να ισοδυναμεί με μόνιμη επανεγκατάσταση περισσότερων από 2 εκατομμυρίων ανθρώπων, τους οποίους το Ισραήλ δεν επιτρέπει να επανέλθουν στη Γάζα.

Ο Σίσι αναφέρθηκε εξέφρασε ανησυχίες για τις συνέπειες μιας εξόδου των Παλαιστινίων από τη Γάζα την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας ότι το να τους επιτραπεί να εγκατασταθούν στο Σινά, έστω και προσωρινά, θα ισοδυναμούσε με το να επιτραπεί στο Ισραήλ να ελέγξει μια άδεια Λωρίδα της Γάζας. «Δεν θα υπάρξει καμία επιείκεια ή έκπτωση σε ζητήματα εθνικής ασφάλειας της Αιγύπτου».

Κάποιοι συμμερίζονται τους φόβους του Σίσι, συμπεριλαμβανομένου του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, ο οποίος δήλωσε το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι «δεν θα υπάρξει μετανάστευση από τη Γάζα στην Αίγυπτο» μετά τις ισραηλινές απαιτήσεις να φύγουν περίπου 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι προς τα νότια της λωρίδας και τις δηλώσεις του ισραηλινού στρατού ότι οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει απλώς να εγκαταλείψουν τη Γάζα, παρόλο που δεν μπορούν.

Η Αίγυπτος «καλωσορίζει τον παλαιστινιακό λαό, αλλά όχι στη βάση της μετανάστευσης ή μιας εξόδου» είπε.

Οι φόβοι ότι το Ισραήλ ή οι διεθνείς εταίροι θα μπορούσαν να πιέσουν την Αίγυπτο να δεχτεί εκατομμύρια Παλαιστίνιους να εγκατασταθούν στο Σινά είναι διάχυτοι εδώ και δεκαετίες στο Κάιρο. Αρκετοί ισραηλινοί πολιτικοί, δε, έχουν προτείνει τη δημιουργία ενός «εναλλακτικού» παλαιστινιακού κράτους στο Σινά, μια ιδέα που οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι έχουν απορρίψει.

Θα μπορούσε το Κάιρο να επιτρέψει στους Παλαιστίνιους να περάσουν;

Η ζωή στο βόρειο Σινά είναι εξαιρετικά δύσκολη εδώ και δεκαετίες και όσοι βρίσκονται εκεί κάνουν λόγο για πολίτες δεύτερης κατηγορίας κατηγορώντας το Κάιρο για παραμέληση σε ζητήματα υποδομών και ενέργειας.

Υπάρχει μια τεράστια έκταση κοντά στα σύνορα με τη Γάζα που καταστράφηκε προκειμένου να δημιουργηθεί αυτό που η Αίγυπτος περιέγραψε ως «νεκρή ζώνη», και ο στρατός, ο οποίος ελέγχει την περιοχή, εμπόδισε τους πολίτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Η Αίγυπτος βρίσκεται, επίσης, στη δίνη μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, γεγονός που καθιστά την προοπτική υποδοχής προσφύγων δύσκολη. Το τελευταίο εναπομείναν ανεξάρτητο ειδησεογραφικό πρακτορείο της Αιγύπτου, το Mada Masr, ανέφερε ωστόσο ότι, ενώ το Κάιρο έχει απορρίψει κάθε πρόταση για μαζική μετακίνηση από τη Γάζα στο Σινά, εξακολουθεί να «δέχεται πιέσεις από τις δυτικές χώρες που προσφέρουν επίσης οικονομικά κίνητρα σε μια προσπάθεια να καταλήξουν σε συμφωνία».