13 χρόνια μετά τη δολοφονία του Θ. Βουλγαρίδη από τη νεοναζιστική οργάνωση NSU

Μέρες πριν ανοίξει η αυλαία στο θέατρο Schauspiel Köln, τα εισιτήρια για τη θεατρική παράσταση «Γιατί έπρεπε να πεθάνει ο Τέο;» είχαν ήδη εξαντληθεί. Πρόκειται για ένα από τα λίγα θεατρικά έργα που πραγματεύονται τις πολλαπλές δολοφονίες που διέπραξε η τρομοκρατική νεοναζιστική οργάνωση NSU και ειδικότερα του μοναδικού Έλληνα μεταξύ των θυμάτων, Θεόδωρου Βουλγαρίδη.

Τα αποτρόπαια εγκλήματα κατά μεταναστών, Τούρκων ως επί το πλείστον, έμειναν για χρόνια ανεξιχνίαστα, αφού αστυνομία και κρατικές αρχές απέτυχαν παταγωδώς. Παρ’ όλα αυτά το ζήτημα δεν απασχόλησε όσο θα περίμενε κανείς τα ΜΜΕ και τη γερμανική κοινή γνώμη.

Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Μιλτιάδης Ούλιος έγραψε το θεατρικό έργο, αφού εκτιμά ότι μέχρι και σήμερα οι δολοφονίες της NSU, όπως και άλλες με ναζιστικά κίνητρα, δεν τίθενται στο σωστό πλαίσιο και κατ’ επέκταση δεν αποτυπώνονται στη συνείδηση των ανθρώπων ως νεοναζιστικά εγκλήματα.

«Πρόκειται για συγκάλυψη»

Ο έλληνας δημοσιογράφος υπενθυμίζει ότι επί χρόνια οι διωκτικές αρχές διεξήγαν έρευνες προς όλες τις κατευθύνσεις, πλην εκείνης που θα μπορούσε να κρύβει ρατσιστικά και ξενοφοβικά κίνητρα: «Δεν πρόκειται για ανθρώπινα λάθη ούτε για γκάφα. Αυτή είναι η επίσημη εκδοχή του κράτους και των αρχών. Εγώ πιστεύω ότι ήταν μια συγκάλυψη. Πρόκειται για αποτέλεσμα ρατσιστικών προτύπων που υπάρχουν στην κοινωνία. Και δυστυχώς αυτά τα ρατσιστικά πρότυπα δεν υπάρχουν μόνο στους Γερμανούς αλλά και στους μετανάστες».

Μολονότι τα εννέα από τα συνολικά δέκα θύματα του νεοναζιστικού τρίο της NSU ήταν αλλοδαποί, η παράσταση δεν αναλώνεται σε ένα μονομερές και εύκολο κατηγορώ εναντίον των ακροδεξιών. Αντιθέτως, επισημαίνεται ότι ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και η μισαλλοδοξία δεν εκπορεύεται μόνο από Γερμανούς, αλλά ότι υπάρχει και στους μετανάστες. Έτσι, για παράδειγμα, ο Έλληνας τον οποίο υποδύεται ο Αντώνης Χρυσουλάκης που υπογράφει και τη σκηνοθεσία του έργου, παρουσιάζεται ως ρατσιστής και ξενοφοβικός. Μετανάστης στη Γερμανία με οικογένεια, ο οποίος δεν μιλά τη γλώσσα και βάλλει συνεχώς κατά των προσφύγων που «παίρνουν» από άλλους τις δουλειές, τα σπίτια κλπ.

«Δεν είναι τυχαίο που έχω βάλει και Γερμανό να παίζει έναν Έλληνα, Έλληνα να υποδύεται τον αστυνομικό και μαύρο τον δικαστή. Γιατί θέλω να δείξω ότι (σ.σ. ο ρατσισμός) δεν έχει σχέση με τα έθνη» αναφέρει χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης.

Το έργο βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα

Το έργο αφηγείται πραγματικά γεγονότα και εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετώπισαν οι εμπλεκόμενοι. Τα μυθοπλαστικά στοιχεία είναι ελάχιστα και όπου υπάρχουν βασίζονται πάλι σε πραγματικά στοιχεία. Ο θεατής γίνεται μάρτυρας των αλλεπάλληλων και καταπιεστικών ανακρίσεων της αστυνομίας που πραγματοποιήθηκαν στα συγγενικά πρόσωπα των θυμάτων. Επί χρόνια η αστυνομία αναζητούσε τους δράστες στο συγγενικό και φιλικό περιβάλλον των θυμάτων. Οι ευφάνταστες θεωρίες των ανακριτικών αρχών συνέδεαν τα θύματα ακόμη και με τυχερά παιγνίδια, πορνεία, ναρκωτικά κ.α.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η οικογένεια του Θεόδωρου Βουλγαρίδη, που θρηνούσε το θάνατο του αγαπημένου της προσώπου και στοχοποιήθηκε από την αστυνομία όπως όλοι οι συγγενείς των θυμάτων της νεοναζιστικής οργάνωσης, δεν έλαβε καμία υποστήριξη από τους Έλληνες του Μονάχου. Αντίθετα, η ελληνική κοινότητα τούς γύρισε την πλάτη, όπως μαρτυρά σε βίντεο-ντοκουμέντο που προβάλλεται στην παράσταση ο αδερφός του θύματος, Γαβριήλ Βουλγαρίδης. «Πήγαινα στο καφενείο και 20 άτομα σηκώνονταν και έφευγαν, περπατούσαμε στο δρόμο και μας έδειχναν με το δάχτυλο», ακούγεται να λέει η φωνή του στην αίθουσα του θεάτρου. Η κοινωνική περιθωριοποίηση έφτασε σε τέτοιο σημείο που η οικογένεια αναγκάστηκε να φύγει από τη Γερμανία και να εγκατασταθεί στην Ελλάδα.

Κι όμως, το παρουσιαστικό του Γαβριήλ Βουλγαρίδη δεν θυμίζει σε τίποτα αυτό ενός ανθρώπου θυμωμένου. Διακριτικά ζητά να αποκατασταθεί η αλήθεια και να απαντηθεί το ερώτημα που τον βασανίζει εδώ και 13 χρόνια: «Θα μπορούσε σήμερα να ζει ο αδερφός μου;».

Γιατί δεν απασχόλησε η δολοφονία του Βουλγαρίδη

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η δολοφονία του Θ. Βουλγαρίδη δεν απασχόλησε ιδιαίτερα την ελληνική ομογένεια της Γερμανίας. Το ίδιο συνέβη και στην Ελλάδα. Ο συγγραφέας Μ. Ούλιος έχει μια εξήγηση γι’ αυτό, η οποία ακούγεται μάλλον τρομακτική: «Όλοι έλεγαν ‘κατά λάθος έγινε, δεν εννοούν εμάς, τους Τούρκους ήθελαν να σκοτώσουν. Τώρα πώς βρέθηκε ανάμεσα και ένας Έλληνας… Θα μπερδεύτηκαν…’. Αυτό πίστευαν οι περισσότεροι». 

Η αδιαφορία και η έλλειψη αλληλεγγύης που προκαλεί η αίσθηση ότι ένα τέτοιο γεγονός «δεν μας αφορά», ήταν και ένα από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν στο πάνελ που ακολούθησε την παράσταση. Σε αυτό συμμετείχαν ειδικοί που έχουν ασχοληθεί ενδελεχώς με τις δολοφονίες της NSU και οι οποίοι απάντησαν στις ερωτήσεις του κοινού.

Οι παραστάσεις αναμένεται να συνεχιστούν στο Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη.

Πηγή: Deutsche Welle