Α. Τιράδο Σάντσεθ: “Στη Βενεζουέλα δεν υπάρχει σοσιαλισμός”

H Αράντσα Τιράδο Σάντσεθ ζει και εργάζεται στη Βαρκελώνη. Η μισή της ψυχή όμως, ίσως και κάτι παραπάνω, ταξιδεύει καθημερινά στη Βενεζουέλα. Η Καταλανή καθηγήτρια Διεθνών Σχέσεων που ειδικεύεται στην πολιτική των χωρών της Λατινικής Αμερικής και διδάσκει στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης έχει συνδέσει τη μέχρι στιγμής επαγγελματική πορεία της με την χώρα του Ούγκο Τσάβες και, απολύτως φυσιολογικά, το απόσταγμα της εμπειρίας μετουσιώθηκε σ’ ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο.

Το “Venezuela, mas alla de mentiras y mitos” (Βενεζουέλα, πέρα από τα ψέματα και τους μύθους) είναι ακριβώς που λέει ο τίτλος του. Μία καλή ευκαιρία για να μάθει κανείς τι πραγματικά συμβαίνει στην πολύπαθη χώρα. Δυστυχώς, δεν κυκλοφορεί (ακόμα) στα ελληνικά αλλά για τους ισπανόφωνους αναγνώστες μας μπορεί να εξελιχθεί σε must. Στη συνέντευξη που ακολουθεί η Τιράδο αναλύει στο News24/7 τους λόγους τους οποίους την ώθησαν να συγγράψει ένα τέτοιο βιβλίο, μοιράζεται την οπτική της για την Βενεζουέλα και εξηγεί γιατί το πείραμα Γκουαϊδό οι ΗΠΑ το έχουν πετάξει ήδη στα σκουπίδια της ιστορίας.

Πρώτα απ’ όλα θα θέλαμε να μας πεις γιατί θέλησες να γράψεις ένα βιβλίο για την πολιτική κατάσταση στη Βενεζουέλα…

Εδώ και πολλά χρόνια έχω συνδεθεί με την πραγματικότητα αυτής της χώρας. Ετσι και αλλιώς ήμουν μέλος της Βολιβιριανής Συνέλευσης της Καταλονίας στη Βαρκελώνη. Στη συνέχεια επισκέφθηκα τη Βενεζουέλα το 2005, στο παγκόσμιο φεστιβάλ νεολάιας. Το 2011 έζησα για ένα χρόνο στο Καράκας και στη συνέχεια ταξίδεψα πολλές φορές. Η διδακτορική μου διατριβή στις Διεθνείς Σχέσεις αφορά την εξωτερική πολιτική του Ούγκο Τσάβες. Μετά το ταξίδι μου στο Καράκας τον Φεβρουάριο του 2019 με μερικά βίντεο στο twitter επιχείρησα να διαλύσω το ψέματα της “ανθρωπιστικής κρίσης” στη Βενεζουέλα. Αυτά τα βίντεο προκάλεσαν ενδιαφέρον αλλα και πολλές αντιπαραθέσεις στα social media. Στον εκδοτικό οίκο Akal διαπίστωσαν ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θέλουν να μάθουν τι πραγματικά συμβαίνει στη Βενεζουέλα και μου πρότειναν να γράψω ένα βιβλίο για να το επικοινωνήσω γνωρίζοντας την πορεία και τις γνώσεις μου για τη χώρα.

Τι πραγματικά ξέρουν οι άνθρωποι στον υπόλοιπο κόσμο για το τι συμβαίνει στη Βενεζουέλα;

Ο κόσμος σε γενικές γραμμές γνωρίζει αυτά που βλέπει στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, δηλαδή ότι η Βενεζουέλα είναι μία “καταστροφή” ή μία “δικτατορία”, ότι “δεν υπάρχει ελευθερία έκφρασης επειδή κυβερνά μία “αυταρχική κυβέρνηση” που “έχει καταστρέψει την οικονομία της χώρας” η οποία, με τη σειρά της “βρίσκεται σε ανθρωπιστική κρίση”.Στην πραγματικότητα, στη Βενεζουέλα συμβαίνει το εξής παράδοξο. Υπάρχουν συνεχώς ειδήσεις στον τύπο γι’ αυτήν αλλά δεν υπάρχουν πραγματικές πληροφορίες για το τι συμβαίνει και τι δεν συμβαίνει.

Με δεδομένο ότι έχεις ταξιδέψει πολλές φορές εκεί, όπως και εσύ είπες παραπάνω, ποια είναι η πραγματική κατάσταση στη χώρα;

Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη. Η Βενεζουέλα είναι θύμα υβριδικού πολέμου από τις ΗΠΑ που διεξάγεται εδώ και χρόνια με κύριο σκοπό να καταστρέψει την οικονομία της, τη θεσμικότητά της, να αποθαρρύνει το λαό και να προκαλέσει έκρηξη εναντίον του Τσαβισμού. Αυτό είχε μεγάλο αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των Βενεζουελάνων, το κέντρο αυτής της επιχείρησης είναι ο οικονομικός πόλεμος. Η αγοραστική δύναμη των κατοίκων έχει κονιορτοποιηθεί, κυρίως λόγω του υπερπληθωρισμού και της κερδοσκοπίας όπως η εξηγεί η καθηγήτρια Πασκαλίνα Κούρσιο.

Φυσικά σ’ αυτούς τους παράγοντες προστίθεται το γεγονός ότι το κεφάλαιο εξακολουθεί να λειτουργεί χωρίς να μπορεί η κυβέρνηση να του βάλει φρένα. Οι αλυσίδες εισαγωγής, για παράδειγμα, παραμένουν σε ιδιωτικά χέρια και επιδοτούνται εν μέρη από το κράτος για την εισαγωγή προϊόντων με συναλλαγματική ισοτιμία δολαρίου. Το γεγονός αυτό άνοιξε την πόρτα στη διαφθορά και οδήγησε στον πλουτισμό πολλών επιχειρηματιών που λάμβαναν τις επιδοτήσεις από το κράτος αλλά ταυτόχρονα έκαναν πόλεμο προς αυτό.

Εν ολίγοις, πρόκειται για μία ιδιαίτερα περίπλοκη κατάσταση στην οποία τα διαρθρωτικά προβλήματα που χαρακτηρίζουν μία οικονομία που στηρίζεται στο πετρέλαιο συνδέονται με φαινόμενα όπως η πτώση της τιμής του πετρελαίου σε παγκόσμια κλίμακα. Την ίδια ώρα υπάρχει, όπως είπα, ο οικονομικός πόλεμος αλλά και λάθη της ίδιας της κυβέρνησης σε οικονομικά θέματα. Παρά τα προβλήματα όμως, ο κόσμος συνεχίζει να αντιστέκεται επειδή έχει αίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών αλλά και επειδή γνωρίζει από που προέρχονται οι επιθέσεις και γιατί.

Πολύ ισχυρίζονται ότι τόσο επί κυβέρνησης Τσάβες όσο και επί Μαδούρο τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται και ο κόσμος καταδικάζεται σε φτώχεια. Τι πιστεύεις;

Εχω την εντύπωση ότι οι άνθρωποι που επαναλαμβάνουν κλισέ τα οποία δεν έχουν αποδειχθεί στην πραγματικότητα είναι μέρος αυτό που αποκαλώ στο βιβλίο μου “ψέματα και μύθοι” για τη Βενεζουέλα. Η χώρα και υπό την προεδρία του Ούγκο Τσάβες αλλά και υπό την προεδρία του Νικολάς Μαδούρο, είναι μία δημοκρατία που προσπαθεί να υπερβεί το πλαίσιο της καπιταλιστικής φιλελεύθερης δημοκρατίας για να οικοδομήσει έναν άλλο τύπο δημοκρατίας μ’ ένα κράτος-κοινότητα, κάτι που βέβαια βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Αν και λέγεται ότι πρόκειται για μία σοσιαλιστική χώρα και ότι ο σοσιαλισμός είναι η αιτία της “καταστροφής” της, τα προβλήματά της δεν οφείλονται εκεί. Στη Βενεζουέλα δεν υπάρχει σοσιαλισμός. Υπάρχουν όντως κάποιες συγκεκριμένες εμπειρίες που θέλουν να ακολουθήσουν αυτή τη λογική αλλά δεν είναι δυνατόν να “διασπάσουν” και να υπερβούν τον καπιταλισμό. Αυτό είναι ακριβώς είναι το πρόβλημα της Βενεζουέλας, εκτός από τον οικονομικό πόλεμο στον οποίο αναφέρθηκα προηγουμένως.

Από την άλλη, το ζήτημα της υποτιθέμενης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένα κλασικό ψέμα που δικαιολογεί τον ανθρωπιστικό ιμπεριαλισμό. Βάζει στο μεγεθυντικό φακό και υπερεκτιμά κάθε επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα που μπορεί να συμβεί στη Βενεζουέλα (η οποία, φυσικά, έχει τέτοιου είδους προβλήματα όπως και κάθε άλλη χώρα) ενώ καλύπτει τις πολύ σοβαρότερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πραγματοποιούνται σε άλλα κράτη που έχουν φιλικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, όπως η Σαουδική Αραβία. Είναι μία πολύ μεγάλη υποκρίσια από τα ΜΜΕ και τις παγκόσμιες ελίτ. Γνωρίζουμε ότι αυτοί που κυβερνούν τον κόσμο δεν ενδιαφέρονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα επειδή το σύστημά τους, ο καπιταλισμός, βαζίζεται στην καθημερινή παραβίαση οποιούδηποτε ελάχιστου ανθρώπινου δικαιώματος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επένδυσαν πολλά στον Χουάν Γκουαϊδό αλλά αυτή η επιλογή προφανώς δεν “βγήκε”. Τι συνέβη;

To πείραμα “Κυβέρνηση 2.0” με τον Χουάν Γκουαϊδό είναι μόνο μία από τις αποτυχημένες στρατηγικές των ΗΠΑ που είχαν ως στόχο την ανατροπή του Τσαβισμού. Σ’ αυτήν την περίπτωση, νομίζω ότι οι Αμερικανοί δεν έκαναν σωστή εκτίμηση της πραγματικής κατάστασης στη Βενεζουέλα. Πίστεψαν, αντίθετα, τις ψεύτικες ιστορίες της αντιπολίτευσης η οποία προφανώς είπε, μεταξύ άλλων, ότι ο λαός της χώρας δεν στηρίζει πια τον Μαδούρο, ότι οι ένοπλες δυνάμεις είναι διχασμένες και ότι πρόκειται για μία ευνοϊκή στιγμή για τη διοργάνωση ενός ακόμη πραξικοπήματος. Προφανέστατα κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε, τουλάχιστον σ’ εκείνη την πολιτική στιγμή που επιχειρήθηκε.

Εκτός από τα λάθη της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας που βρίσκεται πολύ μακριά από το λαϊκό αίσθημα του κόσμου που ζει στις φτωχές γειτονιές (barrios), έκανε καλή δουλειά και η κυβέρνηση. Εξαπάτησε με τεχνάσματα τους πράκτορες που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ και τους οδήγησε να πιστέψουν ότι είχαν περισσότερη υποστήριξη από αυτή που διέθεταν στην πραγματικότητα.

Ο Γκουαϊδό από την πλευρά του είναι μία προσωπικότητα που δεν έχει την παραμικρή δημοτικότητα και αντίκτυπο στην κοινωνία της Βενεζουέλας και στηρίζεται μόνο στην αναγνώριση κάποιων χωρών. Οι πολιτικές του μέρες είναι μετρημένες. Είναι για μένα ξεκάθαρο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τον έχουν εγκαταλείψει εδώ και πολύ καιρό. Δεν είναι το δυνατό τους χαρτί για την ανατροπή του Μαδούρο. Αναζητούνται πλέον νέοι τρόποι. Πιστεύω ότι θα παρακολουθήσουμε τη σταδιακή “αποκαθήλωση” του Γκουαϊδό και της “παράλληλης” κυβέρνησής του.

Μετά τα πρόσφατα γεγονότα στη Βολιβία και την ανατροπή του Εβο Μοράλες, η κυβέρνηση Μαδούρο είναι ακόμα περισσότερο απομονωμένη. Πως νομίζεις ότι θα “απαντήσει” με δεδομένο ότι υπάρχει και μεγάλη οικονομική πίεση;

Είναι αλήθεια ότι με το πραξικόπημα εναντίον του Εβο Μοράλες στη Βολιβία, η Βενεζουέλα έχασε ένα βασικό σύμμαχό της στη Νότια Αμερική. Επιπλέον, το πραξικόπημα στη Βολιβία δημιούργησε ένα πολύ επικίνδυνο προηγούμενο για χρήση στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών. Τα εκλογικά αποτελέσματα και η επιβεβαίωσή τους μπορούν να αμφισβητούνται ακόμα και χωρίς εμπειρική υποστήριξη, πρόκειται για μία “ανατροπή” νέου τύπου.

Η κυβέρνησης της Βενεζουέλας θα συνεχίσει να κάνει ότι έκανε από τότε που ο Ούγκο Τσάβες ανέλαβε τη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Εμβάθυνση και επέκταση των διεθνών συμμαχιών της με οποιοδήποτε κράτος θα θελήσει να γίνει αρωγός στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα. Κατά τη διάρκεια της κρίσης του περασμένου έτους αυτό έγινε πολύ σαφές με την υποστήριξη της Ρωσίας στη Βενεζουέλα στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ή με την υποστήριξη που παράσχει τώρα το Ιράν στέλνοντας πετρελαιοφόρα για να βοηθήσει στην κατάσταη που έχει δημιουργηθεί με την έλλειψη καυσίμων λόγω των κυρώσεων.

Εκτός από τους συμμάχους που βρίσκονται πέρα από τη Λατινική Αμερική, ο Μαδούρο εξακολουθεί να έχει την εμπιστοσύνη της κουβανικής επανάστασης, του Μεξικού και της Αργεντινής, χώρες που με τη στάση τους υπερασπίστηκαν την εδαφική κυριαρχία της Βενεζουέλας και την πολιτική της μη παρέμβασης των ΗΠΑ. Αυτές οι χώρες μπορούν να κάνουν πολλά για να σπάσει ο διπλωματικός φράκτης που προσπαθούν να στήσουν γύρω από τη χώρα.

Θα διαβάσουμε και στα ελληνικά το βιβλίο σου;

Θα μου άρεσε πολύ να εκδοθεί το βιβλίο μου στην ελληνική γλώσσα, θα ήταν τιμή. Δυστυχώς, δεν εξαρτάται από μένα αλλά από το αν υπάρχει Ελληνας εκδότης που να θέλει να το κάνει και να συμφωνήσει με τον Akal.