Al-Qard al-Hasan: Τί κρύβεται στα θησαυροφυλάκια της “τράπεζας” της Χεζμπολάχ

Την Κυριακή 20 Οκτωβρίου, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε μια σειρά αεροπορικών επιδρομών σε όλο τον Λίβανο, στοχεύοντας πολλαπλά υποκαταστήματα της Al-Qard al-Hasan, του χρηματοοικονομικού οργανισμού που λειτουργεί ως τράπεζα και συνδέεται με τη Χεζμπολάχ.

Αυτές οι πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στον Λίβανο φέρνουν στο προσκήνιο την οικονομική και πολιτική δυναμική πίσω από τη λειτουργία του  Al-Qard al-Hasan. Ο εκπρόσωπος του Ισραηλινού στρατού, υποναύαρχος Ντάνιελ Χαγκάρι, δήλωσε τη Δευτέρα ότι ένας από τους στόχους που επλήγησαν ήταν ένα θησαυροφυλάκιο που χρησιμοποιούσε η «τράπεζα της Χεζμπολάχ», το οποίο βρισκόταν κάτω από μια κατοικία στη Βηρυτό. Το θησαυροφυλάκιο, σύμφωνα με τον ίδιο, περιείχε «δεκάδες εκατομμύρια δολάρια».

Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, υπέγραψε τη Δευτέρα διάταγμα με το οποίο η Al-Qard al-Hasan προστίθεται στη λίστα των οργανώσεων που το Ισραήλ θεωρεί τρομοκρατικές. Όπως αναφέρουν οι New York Times, η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης εκστρατείας που καθοδηγείται από το ισραηλινό αμυντικό σύστημα, η οποία στοχεύει τους οικονομικούς πόρους της Χεζμπολάχ και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων.

Τι είναι η Al-Qard al-Hasan;

Εκτός από τη στρατιωτική της πτέρυγα, η Χεζμπολάχ λειτουργεί και ως πολιτική οργάνωση, προσφέροντας μια σειρά κοινωνικών υπηρεσιών εντός των ορίων του Λιβάνου. Ο χρηματοοικονομικός οργανισμός Al-Qard al-Hasan είναι εγγεγραμμένος ως φιλανθρωπικό ίδρυμα στο Λίβανο.

Το όνομα του οργανισμού μεταφράζεται ως «ευεργετικό δάνειο», καθώς δανείζει χρήματα χωρίς τόκους, σύμφωνα με τις αρχές της ισλαμικής χρηματοδότησης. Τα δάνεια, που συνήθως δεν υπερβαίνουν τα 5.000 δολάρια, εξασφαλίζονται με καταθέσεις χρυσού, κοσμημάτων ή άλλων πολύτιμων αγαθών. Η Al-Qard al-Hasan προσφέρει επίσης λογαριασμούς ταμιευτηρίου, χρηματικές μεταφορές και διαχειρίζεται πληρωμές.

Η Al-Qard Al-Hassan, ιδρύθηκε το 1983, και διαθέτει περισσότερα από 30 υποκαταστήματα, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται σε περιοχές με κυρίως σιιτικό μουσουλμανικό πληθυσμό στη Βηρυτό, τον νότιο Λίβανο και την κοιλάδα Μπεκάα. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο οργανισμό μικροδανείων σε μια χώρα όπου ο παραδοσιακός τραπεζικός τομέας έχει καταρρεύσει. Λειτουργεί με άδεια που έχει χορηγηθεί από την κυβέρνηση του Λιβάνου, δεν ρυθμίζεται από την κεντρική τράπεζα και δεν αποτελεί μέρος του διεθνούς τραπεζικού συστήματος.

Ποιοι χρησιμοποιούν την Al-Qard al-Hasan;

Πολλοί από τους υποστηρικτές της Χεζμπολάχ, κυρίως από τη σιιτική κοινότητα, έχουν λάβει δάνεια από την Al-Qard Al-Hassan αλλά ο ρόλος της επεκτάθηκε καθώς ο Λίβανος βυθιζόταν σε βαθιά οικονομική κρίση, περίπου από το 2019, όταν πολλοί Λιβανέζοι έχασαν την πρόσβαση στις αποταμιεύσεις τους. Όπως αναφέρει το Reuters, η Χεζμπολάχ ενθάρρυνε τους Λιβανέζους, ανεξαρτήτως της σιιτικής αίρεσης, να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της Al-Qard Al-Hassan.

Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι η τράπεζα χρησιμοποιήθηκε από τη Χεζμπολάχ ως «κάλυψη για τη διαχείριση των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων της τρομοκρατικής οργάνωσης και για να αποκτήσει πρόσβαση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα».

Το Υπουργείο των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις στην Al-Qard al-Hasan το 2007, κατηγορώντας την ότι λειτουργεί de facto ως ο τραπεζικός βραχίονας της Χεζμπολάχ. Το 2021, εν μέσω της οικονομικής κρίσης στον Λίβανο, οι κυρώσεις ενισχύθηκαν, με την κατηγορία ότι η οργάνωση υπονομεύει τη σταθερότητα του κράτους.

Ο πρώην ηγέτης της Χεζμπολάχ, Σαγιέντ Χασάν Νασράλα, ο οποίος σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επίθεση στις 27 Σεπτεμβρίου, είχε αναφερθεί πολλές φορές στην Al-Qard al-Hassan. Το 2020, μετά από μια κυβερνοεπίθεση στην Al-Qard al-Hasan και τη δημοσίευση των ονομάτων των πελατών της, ο Νασράλα δήλωσε ότι στόχος της επίθεσης ήταν να τρομοκρατήσει όσους χρησιμοποιούν τον οργανισμός με σκοπό την κατάρρευσή του. Έτσι, παρότρυνε τους υποστηρικτές της Χεζμπολάχ να απαντήσουν καταθέτοντας όσα χρήματα είχαν στα σπίτια τους στην Al-Qard Al-Hassan, την οποία περιέγραψε ως ένας οργανισμός που υποστηρίζεται και προστατεύεται από τη Χεζμπολάχ.

Γιατί το Ισραήλ επιτίθεται στην Al-Qard al-Hasan;

Η Σλομίτ Βάγκμαν, πρώην πρόεδρος της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας του Ισραήλ, αναφέρει στους New York Times ότι η Al-Qard al-Hasan έχει γίνει το κύριο χρηματοοικονομικό ίδρυμα της Χεζμπολάχ, το οποίο διασφαλίζει περίπου 750 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από την ιρανική χρηματοδότηση, ενώ διαχειρίζεται και τα έσοδα από εγκληματικές δραστηριότητες της οργάνωσης τα οποία με τη σειρά τους χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ.

Σε ανακοίνωση μετά τις επιθέσεις της Κυριακής, ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι η τράπεζα «χρηματοδοτεί άμεσα τις τρομοκρατικές δραστηριότητες της Χεζμπολάχ», συμπεριλαμβανομένων αγορών όπλων και πληρωμών προς τους μαχητές της. Οι επιθέσεις κατά της Al-Qard al-Hasan, προσέθεσε, αποτελούν μέρος της προσπάθειας του Ισραήλ να «αποδυναμώσει την τρομοκρατική υποδομή της Χεζμπολάχ, τις στρατιωτικές της ικανότητες και τη δυνατότητά της να ανασυγκροτηθεί».

Ποιος είναι ο αντίκτυπος των επιθέσεων

Οι ζημιές από τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις  στην Al-Qard al-Hasan παραμένουν ασαφείς, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει αναφορά για θύματα.

Η Σλομίτ Βάγκμαν σημείωσε ότι, ενώ λίγα υποκαταστήματα παραδοσιακών τραπεζών θα είχαν σημαντικά ποσά σε μετρητά, οι διεθνείς κυρώσεις κατά της Al-Qard al-Hasan καθιστούν πιθανότερο ότι τα υποκαταστήματά διαθέτουν σημαντικές αποθήκες δολαρίων και χρυσού. Αν αυτά καταστράφηκαν στις επιθέσεις, η ικανότητα της Χεζμπολάχ να χρηματοδοτεί μελλοντικές επιθέσεις ενδέχεται να μειωθεί περαιτέρω.

Ωστόσο, σημείωσε ότι «μπορούμε να υποθέσουμε επίσης ότι το Ιράν, ως κύριος χορηγός της Χεζμπολάχ, θα αναπληρώσει πολύ σύντομα αυτά τα αποθέματα». Η ίδια υπογράμμισε ότ ίσως το ψυχολογικό κόστος να είναι μεγαλύτερο, συμβάλλοντας στη «μείωση της εμπιστοσύνης μεταξύ της Χεζμπολάχ και του λαού του Λιβάνου».

Ο Makram Ouaiss, εκτελεστικός διευθυντής του Λιβανικού Κέντρου Μελετών Πολιτικής, μια ερευνητική οργάνωση με έδρα τη Βηρυτό, δήλωσε ότι η Al-Qard al-Hasan πιθανότατα γνώριζε ότι θα στοχοποιούνταν και πιθανότατα είχε μεταφέρει πολύτιμα αντικείμενα σε ασφαλέστερη τοποθεσία. Επίσης σημείωσε ότι τα περισσότερα υποκαταστήματα της Al-Qard al-Hasan στη Βηρυτό βρίσκονται στο ισόγειο κτιρίων με εμπορική και οικιστική χρήση. «Αυτό πιθανόν δεν θα πλήξει τη Χεζμπολάχ, αλλά θα βλάψει πολλούς Λιβανέζους», είπε.

Η οικονομική κατάσταση στον Λίβανο

Η οικονομική κατάσταση στον Λίβανο είναι «καταστροφική». Το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα ουσιαστικά κατέρρευσε το 2019, κυρίως λόγω κακών πολιτικών, επισφαλών δανείων και διαφθοράς. Οι κάτοχοι λογαριασμών στις κύριες τράπεζες δεν έχουν πρόσβαση στο μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους εδώ και αρκετά χρόνια.

Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού του Λιβάνου ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, βάσει προπολεμικών δεδομένων. Με περισσότερους από ένα εκατομμύριο Λιβανέζους εκτοπισμένους και εκατοντάδες κτίρια να έχουν καταστραφεί κατά τη διάρκεια της ισραηλινής εκστρατείας βομβαρδισμών τον τελευταίο μήνα, ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας είναι πιθανό να είναι ακόμα μεγαλύτερος.