Αλεξάντερ Λουκασένκο: Ο δικτάτορας πίσω από την αεροπειρατεία – Οργή στην ΕΕ

Την Κυριακή 23/5 αεροσκάφος της Ryanair που ‘σηκώθηκε’ από την Αθήνα, με προορισμό το Βίλνιους της Λιθουανίας έκανε αναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ της Λευκορωσίας. Οι αρχές ειδοποίησαν το πλήρωμα του αεροσκάφους για ‘ύπαρξη πιθανής απειλής ασφαλείας εντός του αεροσκάφους’, όπως είπε η εκπρόσωπος Τύπου της Ryanair. Για την ακρίβεια, το πλήρωμα ειδοποίηθηκε για πιθανή ύπαρξη βόμβας. Δεν ήταν αυτή η αλήθεια. Εξυπηρετούσε όμως, το σκοπό των Λευκορώσων που ήταν η σύλληψη αντιφρονούντα δημοσιογράφου.

Μεταξύ των 171 επιβατών της πτήσης, εκτός από 11 Έλληνες, ήταν και ο Ρομάν Προτασέβιτς, Λευκορώσος ρεπότερ, καταζητούμενος στη χώρα του ως ‘τρομοκράτης’. Στην πραγματικότητα, ο Προτασέβιτς καταζητείτο από την κυβέρνηση του Αλεξάντερ Λουκασένκο, γιατί ‘τόλμησε’ να καταγράφει και να μεταδίδει γεγονότα που δεν συμφωνούσαν με τα ‘θέλω’ του πρώτου πολίτη της χώρας. Άρα έπρεπε να συλληφθεί και να καταδικαστεί για το ‘έγκλημα’ του. Βλέπετε, ο Λουκασένκο δεν κυκλοφορεί τυχαία στον πλανήτη ως ‘ο τελευταίος Ευρωπαίος δικτάτορας’. Οι αντίπαλοι του είτε εξαφανίζονται -χωρίς να αφήσουν ίχνος πίσω- ή αποδρούν από τη χώρα που είναι η μόνη της Ευρώπης όπου εξακολουθεί να επιβάλλεται θανατική ποινή.

Εικάζεται ότι οι πράκτορες της Λευκορωσίας εντόπισαν τον Προτασέβιτς στην Αθήνα, μέσω φωτογραφιών που πόσταρε ο ίδιος -από ρεπορτάζ του- στα social media, αν και υπάρχουν πληροφορίες ότι τον παρακολουθούσαν και στην Αθήνα. Αμέσως άρχισε η επιχείρηση σύλληψης του.

Μαχητικά αεροσκάφη περικύκλωσαν το αεροσκάφος, λίγο πριν φτάσει στο Βίλνιους, για να το αναγκάσουν να προσγειωθεί στο Μινσκ. Για όλα αυτά ενημέρωσε η Σβιατλάνα Τσιχανουσκάγια, επικεφαλής της αντιπολίτευσης και ο λόγος που ο Προτασέβιτς βρέθηκε στη χώρα μας.

Μέσα σε λίγα λεπτά η είδηση είχε γίνει γνωστή σε όλον τον κόσμο και αμέσως προέκυψαν αντιδράσεις. Οι πρώτες ήταν της Γαλλίας, της Ελλάδας, της Πολωνίας και της Γερμανίας. Ακολούθως, η Πρόεδρος της EU Commission, Ούρσουλα φον ντερ Λέγιεν χαρακτήρισε ως ‘απαράδεκτο’ το γεγονός και ζήτησε την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου, ενημερώνοντας πως το περιστατικό θα συζητηθεί στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που ξεκινά σήμερα (24/5) στις Bρυξέλλες. Προεδοποίησε και ότι θα υπάρξουν συνέπειες.

Την άνευ προηγουμένου παράβαση των πρωτοκόλλων της ευρωπαϊκής αεροπλοΐας καταδίκασε και το State Department, τονίζοντας ότι “οι πρώτες αναφορές που αναφέρουν συμμετοχή υπηρεσιών ασφαλείας της Λευκορωσίας και τη χρήση στρατιωτικών αεροσκαφών της χώρας είναι βαθιά ανησυχητικές και απαιτούν πλήρη έρευνα”. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γιενς Στόλτενμπεργκ έγραφε στο Twitter ότι “είναι ένα σοβαρό και επικίνδυνο περιστατικό που απαιτεί διεθνή έρευνα”. Ένα σχόλιο ζήτησα τα μέσα και από τα αρχηγεία του Λουκασένκο, στο Μινσκ, αλλά δεν πήραν κάποια απάντηση. 

Ποιες μπορεί να είναι οι κυρώσεις

To Bloomberg ανέφερε κάποιες ποινές που μπορούν να αποφασίσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, για να πείσουν τον Λουκασένκο να συνταχθεί με τα ανθρώπινα δικαιώματα -θέμα που δεν έχει φανεί να τον απασχολεί στα 27 χρόνια της προεδρίας του.  Όλοι έκαναν λόγο για ‘επίθεση εναντίον της δημοκρατίας’. Στις ενδεχόμενες κυρώσεις μπορεί να είναι η αναστολή πτήσεων των ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιριών πάνω από τη Λευκορωσία, η απαγόρευση της Belavia -αεροπορική εταιρία της Λευκορωσίας- οπουδήποτε στην Ευρώπη και η αναστολή όλων των transit που αφορούν τη συγκεκριμένη χώρα. Μέσα στην εβδομάδα υπάρχει προγραμματισμένο ραντεβού του Λουκασένκο με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, στο Σότσι.

Σημείωση: η σχέση του Λουκασένκο με τον Πούτιν είναι άμεσης εξάρτητης, με τον Λευκορώσο να δηλώνει μετά τις εκλογές που κέρδισε το 2020, με ποσοστό 80% (πάντα κατά του ιδίου το ρηθέν) “η Ρωσία ήταν, είναι και να είναι ο πιο στενός μας σύμμαχος, ανεξάρτητα από το ποιοι είναι στην ηγεσία των χωρών και μολονότι η Μόσχα προτίμησε να εξελίξουμε την αδελφική σχέση σε εταιρική“. Οι αναλυτές έχουν γράψει πως η απομάκρυνση του Λουκασένκο από την ηγεσία της Λευκορωσίας, θα σημάνει το τέλος κάθε σχέσης με τη Σοβιετία (αυτή είναι η βάση της σχέσης Λουκασένκο-Πούτιν), την ώρα που ο δικτάτορας υπερηφανεύεται πως εξακολουθεί να έχει φάρμες-κολεκτίβες, εργοστάσια και μονάδες κομμουνιστικής εποχής. Σε άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες έκλεισαν τη δεκαετία του ’90 -και εκατομμύρια εργάτες έμειναν άνεργοι.

Σε λίγες μέρες θα διαπιστωθεί αν το περιστατικό με τον Προτασέβιτς θα επηρεάσει με τον όποιον τρόπο τη σχέση των Λουκασένκο και Πούτιν. Εδώ να σημειώσουμε επίσης, πως μέσα στον επόμενο μήνα ο Πούτιν αναμένεται να συναντηθεί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.

Πώς ο Προτασέβιτς εξόργισε τον Λουκασένκο

Ο 26χρονος δημοσιογράφος που συνελήφθη με επιχείρηση που αντίστοιχη έχουμε δει μόνο σε κινηματογραφικές ταινίες θρίλερ, εργαζόταν πέρυσι στο τηλεοπτικό σταθμό Nexta Live, με έδρα στην Πολωνία. Ανήκει στο ‘δίκτυο’ της Telegram και έχει περισσότερους από 1.000.000 subscribers. Είναι εν τω μεταξύ, ‘ανοιχτά’ αντικείμενο στην προεδρία του Λουκασένκο και όντως, ως μέσο είχε παίξει ρόλο στις διαμαρτυρίες του 2020. Οι διαμαρτυρίες είχαν γίνει για να καταδικαστεί η πρακτική με την οποία ο Λουκασένκο έμεινε στη θέση σου -και αφορούσε νοθεία.

Oι εικόνες που μεταδόθηκαν σε όλον τον κόσμο από τις πορείες διαμαρτυρίας και την έντονη χρήση βίας της αστυνομίας άνηκαν στο Nexta Live -αφού το καθεστώς δεν άφηνε ξένους να μπουν στη χώρα και να καταγράψουν όσα συνέβαιναν. Τον περασμένο Νοέμβριο ο Προτασέβιτς είχε δημοσιεύσει στο λογαριασμό του στο Twitter, αντίγραφο της επίσημης λίστας της Λευκορωσίας με τρομοκράτες, στην οποία είχε περίοπτη θέση. Κατηγορούνταν ως υπεύθυνος για την οργάνωση μαζικών διαδηλώσεων, ενώ δούλευε στo Nexta, αλλά και για διατάραξη κοινωνικής τάξης και υποκίνηση κοινωνικού μίσους. Όλα αυτά είχαν πολλά χρόνια φυλάκισης, ως τιμωρία.

Ο ρεπόρτερ είχε υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τη χώρα του -λόγω πιέσεων από τις αρχές ή θα έφευγε ή θα απειλούνταν η ζωή του- το 2019, όταν μετεγκαταστάθηκε στην Πολωνία. Είχε συλληφθεί το 2017, γιατί μετείχε σε διαμαρτυρία εναντίον του καθεστώτος και από τότε παρακολουθούνταν. Σύντομα τον ακολούθησαν οι γονείς του, καθώς παρακολουθούνταν από το καθεστώς και δεν αισθάνονταν ιδιαίτερα ασφαλείς. Εν συνεχεία, ο Προτασέβιτς μετακόμισε στο Βίλνιους της Λιθουανίας, όπου ζει και η ηγέτης της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας, Σβιατλάνα Τσιχανουσκάγια. Έκτοτε δουλεύει ως διευθυντής λευκορωσικής πολιτικής ιστοσελίδας που υπάρχει στο messaging app της Telegram και λέγεται ‘Belamova‘. Διαθέτει 250.000 subscribers.

Πώς βρέθηκε ο Προτασέβιτς στην Αθήνα

Προφανώς και οι πράκτορες του Λουκασένκο ήταν πάντα στο κατόπι του Προτασέβιτς, ο οποίος ήλθε στην Αθήνα για να καλύψει την επίσκεψη της Τιχανόφσκαγια στο πλαίσιο της συμμετοχής της στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. Πριν την επιστροφή του στο Βίλνιους, είχε ποστάρει το προϊόν του ρεπορτάζ του στις σελίδες του στα social media και έκανε πιο εύκολη τη δουλειά των πρακτόρων της Λευκορωσίας. Μετά τη σύλληψη του, φέρεται να είπε “με περιμένει η θανατική ποινή”.

Δημοσιογράφοι στο στόχαστρο

Τον περασμένο Φλεβάρη καταδικάστηκαν σε δύο χρόνια φυλάκισης δυο Λευκορωσίδες δημοσιογράφοι, οι οποίοι κρίθηκαν ένοχες των κατηγοριών που αντιμετωπίζει και ο Προτασέβιτς -είχαν και αυτές το ‘θράσος’ να καλύψουν τις διαδηλώσεις του 2020, κατά της κυβέρνησης. Συνολικά για αυτό το λόγο συνελήφθησαν περισσότεροι από 400 δημοσιογράφους, σε διάστημα έξι μηνών. Δέκα αντιμετωπίζουν ποινικές κατηγορίες και παραμένουν υπό κράτηση.

Οι Κατσιαρίνα Μπακβαλάβα και η Ντάρια Χουλτσόβα είχαν συλληφθεί το Νοέμβριο, με εφόδους της αστυνομίας στα σπίτια τους. Αμφότερες δήλωσαν ενώπιον του δικαστή πως θα συνεχίσουν να δουλεύουν κατά τρόπο που θα βοηθήσει τη Λευκορωσία να γίνει μια χώρα, δίχως πολιτικές καταστολές. Στο πλευρό τους έχουν όλους τους οργανισμούς δημοσιογράφων του κόσμου -και αυτές για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Ο Λουκασένκο που ζηλεύει τον εαυτό του

Η τελευταία φορά που ο πλανήτης είχε την ευκαιρία να γνωρίσει ή θυμηθεί ποιος είναι ο Αλεξάντερ Λουκασένκο, ήταν όταν η πανδημία άλλαξε τη ζωή μας. Γενικά. Όχι αυτή των κατοίκων της Λευκορωσίας, όπου ο επί 27 σερί χρόνια ηγέτης (ως νικητής έξι διαφορετικών εκλογικών διαδικασιών -που δεν ήταν ο θρίαμβος της νομιμότητας). Αυτός καταδίκαζε τη ψύχωση που ‘χει πάθει όλος ο κόσμος με τον Covid-19 που σύμφωνα με εκείνον “νικιέται με σάουνα, βότκα και την πίστη στο Θεό”. Επίσης “είναι καλύτερο να πεθαίνεις όρθιος, από το να ζεις πεσμένος στα γόνατα”.

Εκείνη την περίοδο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε ενημερώσει πως στη χώρα του (των 9.5 εκατομμυρίων κατοίκων) έχουν καταγραφεί 152 περιστατικά και μηδέν θάνατοι. Στη γειτονική Ρωσία υπήρχαν 1.836 κρούσματα. Ξεκάθαρα αυτές οι πληροφορίες ελέγχονται, δεδομένου και ότι ο τύπος αυτός είχε διατάξει την KGB (κυβερνητική υπηρεσία ασφαλείας) να ερευνά κάθε θάνατο που δηλώνεται ως συνέπεια του Covid-19. Δηλαδή, αν ήθελαν οι γιατροί ας έγραφαν κάτι σχετικό.

Στις 23/3 διευθυντής εφημερίδας (Yezhednevnik) έγραψε “ήλθε η ώρα να πανικοβληθούμε” στο πρωτοσέλιδο. Δυο μέρες μετά τον συνέλαβαν πράκτορες της KGB, ως κατηγορούμενο για δωροδοκία. Έγινε και έφοδος στα γραφεία του εντύπου.

Τη μέρα που είπε πως “η Λευκορωσία έχει επιβιώσει πολύ χειρότερων καταστάσεων από το μυθιστορηματικό ιό που έχει χτυπήσει τον κόσμο”, διέταξε τις εταιρίες της Λευκορωσίας που κατασκευάζουν ιατρικά μηχανήματα, να αυξήσουν την παραγωγή αυτών που αφορούν το αναπνευστικό.

Tι ήταν πριν γίνει πρόεδρος

Η θέση ‘πρόεδρος της Λευκορωσίας’ δημιουργήθηκε στις 20 Ιουλίου του 1994. Εκείνη τη μέρα κάθισε στην καρέκλα ο Λουκασένκο. Από τότε δεν έχει σηκωθεί. Κατά τον ίδιο αυτό συμβαίνει γιατί είναι ‘ο άνθρωπος του λαού’ (οι πολίτες του τον αποκαλούν ‘πατέρα’ και το 2015 το 74.1% δήλωσε πως οι πολιτικές του είχαν στόχο το καλό των πολιτών). Για όλους τους άλλους, επειδή η νοθεία έχει ξεπεράσει κάθε όρια.

Ο Alexander Grigoryevich Lukashenko μεγάλωσε ως παιδί αγνώστου πατρός, κάτι που δεν ήταν πολύ εύκολο στην εποχή του (γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1954). Για αυτό και έγινε στόχος κακοποίησης. Δηλαδή, ως παιδί δεν πέρασε καλά, αφού όπου και αν πήγαινε ζούσε την απόρριψη και τη χλεύη. Έκανε σπουδές στη γεωργία, υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή του στρατού (στα σύνορα) και μετά απορροφήθηκε στον στρατό της Σοβιετικής Ένωσης. Παράλληλα, άρχισε την πολιτική του δραστηριότητα, στο Μινσκ.

Το 1982, όταν έφυγε από τον στρατό, έγινε διευθυντής σε φάρμα-κολεκτίβα. Το 1990 εξελέγη βουλευτής στο Ανώτατο Συμβούλιο της Δημοκρατίας της Λευκορωσίας. Όταν τέθηκε θέμα ανεξαρτησίας από τη Σοβιετική Ένωση, ήταν ο μόνος (στο κοινοβούλιο) που ‘χε ψηφίσει κατά. Είχε ήδη ‘χτίσει’ τη φήμη του πολέμιου της διαφθοράς, όταν έγινε πρόεδρος της σχετικής επιτροπής.

Στα τέλη του 1993 είχε έτοιμο το φάκελο με τις κατηγορίες για διαφθορά, εναντίον 70 ανώτατων κυβερνητικών αξιωματούχων. Στη λίστα ήταν ο Πρόεδρος του Ανώτατου Σοβιέτ, Στάνισλαβ Σούσκεβιτς και ο πρωθυπουργός Βιάτσεσλαβ Κέμπιτς. Στη λίστα των εγκλημάτων που είχαν διαπράξει ήταν η κλοπή κρατικών κονδυλίων, για προσωπική χρήση. Παρ’ ότι ουδέποτε αποδείχθηκαν στο 100% οι κατηγορίες, ο Σούσκεβιτς παραιτήθηκε -από ντροπή και μετά την απώλεια της ψήφου εμπιστοσύνης.

Μάντεψε ποιος έγινε ο ανώτατος άρχοντας της χώρας; Μένει να σου πω τον τρόπο: δημοκρατικές προεδρικές εκλογές. Οι υποψήφιοι ήταν έξι. Μεταξύ τους ήταν και αυτοί που ‘χε ‘φάει’. Ο Λουκασένκο κέρδισε με ποσοστό 45.1%. Στις πρώτες δηλώσεις ως ηγέτης, είπε “κοιτάξτε έξω από το παράθυρο. Βλέπετε να ‘χει τοποθετηθεί φράκτης έξω από το παλάτι; Βλέπετε κάποιον φρουρό; Αυτή η χώρα είναι ασφαλής για όλους’.

Το Μάιο του 1995 έκανε referendum για να αλλάξει τα εθνικά σύμβολα και να κάνει τη ρωσική γλώσσα ισότιμη εκείνης της Λευκορωσίας. Διέλυσε το Ανώτατο Σοβιέτ και βρέθηκε απέναντι σε 199 μέλη του κοινοβουλίου που ζητούσαν την αποπομπή του -για παράβαση του Συντάγματος. Νίκησε με 70.5% των ψήφων -προσθέτοντας στο Σύνταγμα τη θανατική ποινή (μόνο το 2018 πέθαναν κατ’ αυτόν τον τρόπο τέσσερις άνθρωποι). Νίκησε και τους οχτρούς.

Τότε πήρε στα χέρια του όλη την κυβερνητική δύναμη που ‘χει ένα έθνος. Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν δέχθηκαν ποτέ τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Μέχρι σήμερα αναφέρουν πως η Λευκορωσία είναι “το τελευταίο δικτατοράτο της Ευρώπης”. Ένας από τους βασικούς λόγους έχει να κάνει με τις συνεχόμενες καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Το 2012 είχε πει στο Reuters “δεν καταλαβαίνω πραγματικά τι είναι δικτάτορας. Από την άλλη, κάποιες φορές με ζηλεύω. Είμαι ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης. Και δεν υπάρχουν άλλοι, πουθενά στον κόσμο”. Κατά καιρούς, έχει αναφερθεί με τα καλύτερα λόγια στον Χίτλερ, έχει κάνει αντισημιτικά σχόλια, ενώ σε προειδοποίηση των ηγετών της ΕΕ πως θα προβούν σε μέτρα για να σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, επιτέθηκε σε εκπρόσωπο της Γερμανίας, λέγοντας “καλύτερα να είμαι δικτάτορας, παρά να είμαι γκέι”. Ο ίδιος έχει δηλώσει, δημοσίως πως “αν μια γυναίκα είναι λεσβία, φταίει ο άνδρας της”.

Μετά το δημοψήφισμα έκανε ό,τι ήθελε -γενικά

Άπαξ και επικράτησε στο δημοψήφισμα, διέλυσε το κοινοβούλιο και έφτιαξε ένα με αυτούς που ήταν πιστοί σε εκείνον. Έτσι, δεν υποστηρίχτηκε και το αίτημα για την αποπομπή του. Όταν η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας διέκοψε κάθε επαφή με το ρούβλι της Λευκορωσίας -με αποτέλεσμα την υποτίμηση του-, ανέλαβε τον έλεγχο της Εθνικής Τράπεζας της Λευκορωσίας, έδιωξε τους πάντες και κατηγόρησε τη Δύση για τα οικονομικά προβλήματα. Συν αυτό, κατηγόρησε και ξένες κυβερνήσεις πως συνωμοτούσαν εναντίον του. Αυτά και άλλα πολλά έγιναν μόνο στην πρώτη θητεία του. Σκεφτείτε ότι επανεξελέγη το 2001, το 2006, το 2010 και το 2015.

Ο δηλωμένος ως “ορθόδοξος άθεος”, παντρεύτηκε τον πρώτο του έρωτα (το 1975). Απέκτησαν δυο γιους. Ο ηγέτης έχει έναν ακόμα, με γυναίκα που είχε διατελέσει προσωπική του γιατρός. Η σύζυγος (Γκαλίνα) ζει σε άλλο σπίτι, από τότε που εξελέγη ο Αλεξάντερ πρόεδρος. Νομικά, είναι ακόμα παντρεμένοι. Υπήρξε δρομέας, είναι φαν του ποδοσφαίρου (έπαιζε μπάλα πριν γίνει πολιτικός), κάνει σκι και έχει ασχοληθεί και με το ice hockey.

“Η βότκα σκοτώνει τον Covid-19”

Την εποχή της πανδημίας, είχε ενημερώσει το κοινό του πως “το κρύο που ‘χει στα γήπεδα του ice hockey είναι η πραγματική θεραπεία για τον Covid-19. Εδώ που είμαστε είναι σαν να ‘χουμε μπει σε καταψύκτη. Είναι το καλύτερο πράγμα για την υγεία. Ο αθλητισμός, ειδικά στον πάγο, είναι το καλύτερο φάρμακο. Με τη βοήθεια του Θεού, τη σάουνα (η ζέστη ‘σκοτώνει’ τον ιό) και τη βότκα, δεν κολλάς τίποτα. Αυτές είναι οι καλύτερες θεραπείες. Tα τρακτέρ γιατρεύουν τους πάντες. Τα χωράφια γιατρεύουν τους πάντες”.

Ο ίδιος δεν πίνει βότκα -έτσι είπε-, αλλά όπως είχε παρατηρήσει “ο κόσμος δεν τη χρησιμοποιεί μόνο για να καθαρίζει τα χέρια του, αλλά και ως ‘δηλητήριο’ για τον ιό. Πρέπει να πίνετε 40 με 50 γραμμάτια τη μέρα, καθημερινά. Όχι όμως, στη δουλειά”.

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις