Αλόις Μπρούννερ: Ο αμετανόητος ναζιστής πίσω από τα βασανιστήρια του Άσαντ

Η απελευθέρωση χιλιάδων ανθρώπων που κρατούνταν στις φυλακές της Συρίας έφερε στο προσκήνιο τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια σχεδόν πέντε δεκαετιών εξουσίας της οικογένειας Άσαντ.

Το καθεστώς τρόμου τους εδραιώθηκε τη δεκαετία του 1970, με την έναρξη της διακυβέρνησης του Χαφέζ αλ-Άσαντ, ο οποίος σε μεγάλο βαθμό βασίστηκε στην εμπειρία του ναζιστή εγκληματία πολέμου Αλόις Μπρούννερ – του πρώην δεξιού χεριού του Άντολφ Άιχμαν, του αρχιτέκτονα της “Τελικής Λύσης” κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Μια ερευνητική έκθεση του 2017 από το γαλλικό περιοδικό Revue XXI αποκάλυψε τους δεσμούς μεταξύ του συριακού καθεστώτος και του Μπρούννερ, ο οποίος κατηγορείται ότι έστειλε 128.500 Εβραίους σε στρατόπεδα εξόντωσης.

Ο Μπρούννερ ήταν υπεύθυνος του στρατοπέδου συγκέντρωσης στο Drancy, έξω από το Παρίσι, από το 1943 έως το 1944, και ήταν υπεύθυνος για την απέλαση 24.000 Γάλλων Εβραίων – ή Εβραίων που διέμεναν στη Γαλλία – σε ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου. Το 1954, καταδικάστηκε σε θάνατο από γαλλικό δικαστήριο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Μπρούννερ φέρεται να διέφυγε στην Αίγυπτο και στη συνέχεια στη Συρία, όπου ήταν γνωστός ως Γκέοργκ Φίσερ και εργαζόταν ως έμπορος όπλων στη Δαμασκό. Η Συρία είχε ήδη προσφέρει καταφύγιο στον Φραντς Στάνγκλ, πρώην διοικητή των στρατοπέδων εξόντωσης Sobibor και Treblinka.

Σύμφωνα με το France24, από τη Δαμασκό, ο Μπρούννερ σχεδίαζε – με συριακή υποστήριξη – να απελευθερώσει τον πρώην ανώτερό του, Άιχμαν, ο οποίος είχε συλληφθεί από τη μυστική υπηρεσία Mossad του Ισραήλ στην Αργεντινή το 1960, πριν δικαστεί στο Ισραήλ και εκτελεστεί με απαγχονισμό.

Παρά τις διαψεύσεις των συριακών αρχών, η παρουσία του Μπρούννερ στη Συρία ήταν ένα κοινό μυστικό στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Υπήρξε στόχος τουλάχιστον δύο απόπειρων δολοφονίας· το 1961, έχασε το αριστερό του μάτι μετά το άνοιγμα ενός πακέτου το οποίο αποδείχθηκε πως ήταν βόμβα. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, ένα άλλο αντίστοιχο πακέτο τού ακρωτηρίασε αρκετά δάχτυλα.

Ο έμπιστος του Άσαντ και η “Γερμανική Καρέκλα”

Παρά τη διεθνή πίεση για την έκδοσή του, ο Αλόις Μπρούννερ παρέμεινε προστατευόμενος των διαδοχικών καθεστώτων στη Δαμασκό τα χρόνια πριν από το πραξικόπημα του 1963. 

Μέχρι το 1966, ο Μπρούννερ είχε αποκτήσει έναν ισχυρό σύμμαχο, τον Χαφέζ αλ-Άσαντ, πατέρα του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Ο Μπρούννερ έγινε έμπιστος του Χαφέζ αλ-Άσαντ, ο οποίος μόλις είχε διοριστεί υπουργός Άμυνας. Όταν ο Άσαντ κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα το 1970, ο Μπρούννερ βοήθησε το νέο καθεστώς να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό σύστημα καταπίεσης, εμπνευσμένο από τις πρακτικές του Τρίτου Ράιχ.

«Πολύπλοκο, διαιρεμένο σε πολυάριθμα τμήματα που όλα παρακολουθούν και κατασκοπεύουν το ένα το άλλο, αυτός ο μηχανισμός βασίζεται σε μία αρχή: να κρατά τη χώρα υπό τον έλεγχο απεριόριστης τρομοκρατίας», γράφουν οι συντάκτες της έρευνας του Revue XXI, Εντί Αουΐτζ και Ματιέ Παλέν.

Κατά τη διάρκεια της νέας του ζωής στη Συρία, ο Μπρούννερ μετέφερε την εξειδίκευσή του στις τεχνικές παρακολούθησης, ανάκρισης και βασανιστηρίων, βασιζόμενος στην εμπειρία του με την Γκεστάπο.

Οι βίαιες μέθοδοι που δίδαξε στις συριακές μυστικές υπηρεσίες άφησαν μια μόνιμη επιρροή στον τρόπο με τον οποίο το καθεστώς καταπίεζε την πολιτική διαφωνία. Ένα από τα βασανιστήρια που χρησιμοποιούσαν οι Σύροι, εμπνευσμένο από την τεχνογνωσία του Μπρούννερ, ήταν η «Γερμανική Καρέκλα», ένα εργαλείο μεσαιωνικού τύπου που τέντωνε τη σπονδυλική στήλη του θύματος.

“Θα το έκανα ξανά”

Ο Μπρούννερ καταδικάστηκε ξανά ερήμην από γαλλικό δικαστήριο το 2001 για την απέλαση περίπου 345 Εβραίων παιδιών από το στρατόπεδο Drancy στα Άουσβιτς και το Μπέργκεν-Μπέλζεν, προκειμένου να θανατωθούν.

Αιτήματα για την έκδοση του Μπρούννερ από τη Γερμανία και άλλες χώρες απορρίφθηκαν επανειλημμένα από τις συριακές αρχές. Παρότι ο Μπρούννερ δεν παραδόθηκε ποτέ για να δικαστεί, σταδιακά έχασε την επιρροή του στις Αρχές, μέχρι που έγινε απλώς ένα «διαπραγματευτικό χαρτί» για το συριακό καθεστώς. Επιθυμώντας να προωθήσει την εικόνα του ως εκσυγχρονιστής, ο Μπασάρ αλ-Άσαντ, που ανέλαβε την εξουσία το 2000, τελικά εγκατέλειψε τον πρώην ναζιστή σύμβουλο του πατέρα του.

Σύμφωνα με την έρευνα του Revue XXI, ο Μπρούννερ στο τέλος της ζωής του ζούσε υπό άθλιες συνθήκες, περιορισμένος από το συριακό κράτος στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας στη Δαμασκό. Υπήρχαν αναφορές ότι πέθανε το 2001 και θάφτηκε στο νεκροταφείο Αλ-Αφίφ στη Δαμασκό.

Το 2014, το Κέντρο Σιμόν Βίζενταλ, που καταδιώκει ναζιστές εγκληματίες πολέμου, ανακοίνωσε ότι αφαιρούσε τον Μπρούννερ από τη λίστα των πλέον καταζητούμενων υπευθύνων του Ολοκαυτώματος. Ο τότε διευθυντής του κέντρου, Εφραίμ Ζούροφ, δήλωσε ότι ο πρώην αξιωματικός των SS είχε πεθάνει τέσσερα χρόνια νωρίτερα.

«Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι (ο Αλόις Μπρούννερ) δεν είναι πλέον ζωντανός», είπε ο Ζούροφ στο AFP. Ο Ζούροφ είπε ότι οι πληροφορίες προήλθαν από έναν πρώην πράκτορα των γερμανικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Ο Μπρούννερ παρέμεινε αμετανόητος ναζιστής μέχρι το τέλος της ζωής του. Σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις που έδωσε από τη Δαμασκό, δήλωσε στην Chicago Sun-Times το 1987 ότι οι Εβραίοι «άξιζαν να πεθάνουν επειδή ήταν πράκτορες του διαβόλου και ανθρώπινα σκουπίδια». «Δεν μετανιώνω για τίποτα και θα το έκανα ξανά», είχε πει.