Αλβανία: Φιάσκο το σχέδιο της Μελόνι για τα κέντρα κράτησης μεταναστών

Όταν η Τζόρτζια Μελόνι γνωστοποίησε το σχέδιό της για τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης μέσω κέντρων κράτησης στην Αλβανία, πολλοί το χαιρέτισαν ως τολμηρή και πρωτοποριακή πρωτοβουλία. Οι εγκαταστάσεις σε Γκιάντερ και Σενγκίν υποτίθεται ότι θα γίνονταν το πρότυπο για την επεξεργασία αιτήσεων ασύλου εκτός των συνόρων της Ε.Ε., αντιμετωπίζοντας τις πιέσεις που ασκεί η μετανάστευση στα ευρωπαϊκά κράτη.

Ωστόσο, έναν χρόνο αργότερα, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Παρά τη δαπάνη δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, τα κέντρα έχουν μείνει χωρίς αιτούντες άσυλο, τα κτίρια ήδη παρουσιάζουν φθορές, και οι αστυνομικοί που έχουν αναπτυχθεί εκεί περιγράφονται ως “άπραγοι θεατές” μιας αποτυχίας.

Ενώ η Ιταλία περιμένει μια κρίσιμη απόφαση από το Δικαστήριο της Ε.Ε., το σχέδιο έχει πυροδοτήσει πολιτική ένταση και ανησυχίες για το κατά πόσο μπορεί να αποτελέσει λύση στο μεταναστευτικό ζήτημα ή ένα ακόμα παράδειγμα αποτυχημένης πολιτικής.

Κέντρα χωρίς αιτούντες άσυλο

Το κέντρο κράτησης στο Γκιάντερ, που δημιουργήθηκε για να λειτουργεί ως σημείο διαλογής και κράτησης αιτούντων άσυλο, πλέον μοιάζει με “πόλη-φάντασμα”, όπως περιγράφει στο Politico η πρόεδρος της Volt Europe, Φραντσέσκα Ρομάνα Ντ’Αντουόνο.

Κατά την επίσκεψή της τον Νοέμβριο, διαπίστωσε ότι οι μόνοι που βρίσκονταν εκεί ήταν Ιταλοί αστυνομικοί, οι οποίοι περνούσαν τον χρόνο τους χωρίς να έχουν κάποια ουσιαστική δραστηριότητα.

Οι πρώτοι 16 μετανάστες που έφτασαν στις εγκαταστάσεις τον περασμένο Οκτώβριο, μεταφέρθηκαν πίσω στην Ιταλία μέσα σε μόλις επτά ημέρες, αφού το δικαστήριο της Ρώμης έκρινε τη διαδικασία παράνομη. Έκτοτε, οι εγκαταστάσεις παραμένουν άδειες, ενώ μέρος του προσωπικού έχει ήδη επιστρέψει στην Ιταλία.

Ένα πολυδάπανο σχέδιο χωρίς αποτέλεσμα

Η ιταλική κυβέρνηση είχε προβλέψει δαπάνες ύψους 680 εκατ. ευρώ για τη λειτουργία των κέντρων τα επόμενα πέντε χρόνια. Ωστόσο, η έλλειψη αιτούντων άσυλο έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση που περιγράφεται ως “πολυδάπανο σαλόνι αναμονής”.

Οι αστυνομικοί που παραμένουν στα κέντρα λαμβάνουν υψηλούς μισθούς, φτάνοντας έως και τις 6.000 ευρώ μηνιαίως, την ίδια ώρα που η μέση αμοιβή στην Ιταλία δεν ξεπερνά τις 2.000 ευρώ.

Μάλιστα, αλβανική τηλεοπτική εκπομπή κατέγραψε κρυφά μια ομάδα Ιταλών αστυνομικών στο κέντρο Shëngjin να παραδέχονται ότι περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους στη σάουνα του ξενοδοχείου, καθώς δεν είχαν τίποτα άλλο να κάνουν.

Αμφιλεγόμενη στήριξη από την Ευρώπη

Παρά τις εμφανείς αποτυχίες, το σχέδιο της Μελόνι έχει λάβει επαίνους από Ευρωπαίους ηγέτες, όπως η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, οι οποίοι το περιέγραψαν ως “καινοτόμο λύση”.

Η Μελόνι έχει προσπαθήσει να πείσει άλλες χώρες να υιοθετήσουν παρόμοια πρωτοβουλία, παρότι οι δικαστικές εκκρεμότητες και η πρακτική αποτυχία του σχεδίου προκαλούν σκεπτικισμό.

Η Ιταλική κυβέρνηση αναμένει την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αναμένεται την άνοιξη, για να διαπιστωθεί εάν η επεξεργασία αιτήσεων ασύλου σε τρίτη χώρα είναι συμβατή με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Εν τω μεταξύ, η Μελόνι και οι πολιτικοί της σύμμαχοι κατηγορούν τη δικαιοσύνη για προοδευτική μεροληψία, ενισχύοντας την πόλωση γύρω από το ζήτημα.

Πολιτική νίκη παρά την αποτυχία;

Παρότι το σχέδιο βρίσκεται σε αδιέξοδο, πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι η Μελόνι μπορεί να το παρουσιάσει ως προσπάθεια που υπονομεύθηκε από “εξωτερικούς παράγοντες”, εδραιώνοντας τη θέση της μεταξύ των συντηρητικών ψηφοφόρων.

Ταυτόχρονα, η αποτυχία του σχεδίου ρίχνει φως στις προκλήσεις της διαχείρισης της μεταναστευτικής κρίσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η επόμενη άνοιξη αναμένεται να κρίνει το μέλλον του σχεδίου, καθώς η Ιταλία και η Ευρώπη θα πρέπει να βρουν βιώσιμες και αποτελεσματικές λύσεις για τη διαχείριση της μετανάστευσης.