Αναβρασμός στη Δύση για τη Νότια Αφρική – Η “μοιραία” κίνησή της και η σχέση με τη Ρωσία

Μόλις λίγες μέρες πριν από την επέτειο της έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία, ρωσικό πολεμικό πλοίο κατέπλευσε, το Σαββατοκύριακο (18-19/2), σε λιμάνι της ανατολικής ακτής της Νότιας Αφρικής, φορτωμένο με ένα από τα ισχυρότερα όπλα της Ρωσίας, ίσως και ολόκληρου του κόσμου, για την προγραμματισμένη κοινή ναυτική άσκηση.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για τη φρεγάτα Admiral Gorshkov, που μεταφέρει υπερηχητικούς πυραύλους Zircon, και φέρεται να έχει στην καπνοδόχο της ζωγραφισμένα με λευκό χρώμα τα γράμματα “Ζ” και “V”, όπως ακριβώς τα ρωσικά άρματα μάχης και τα πυροβόλα, που εισέβαλαν στην Ουκρανία ένα χρόνο πριν, κηρύσσοντας την έναρξη του πολέμου.

Η ρωσική φρεγάτα θα συμμετάσχει στην 10ημερη ναυτική άσκηση στον Ινδικό Ωκεανό, με πολεμικά πλοία της Νότιας Αφρικής και της Κίνας. Αν και η άσκηση έχει προγραμματιστεί εδώ και καιρό, η χρονική συγκυρία που αναμένεται να πραγματοποιηθεί, έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την αντιπολίτευση της Νότιας Αφρικής, η οποία κατηγορεί την κυβέρνηση για υποστήριξη της Ρωσίας.

“Η χρονική συγκυρία αυτών των ασκήσεων είναι ιδιαίτερα ατυχής και η Νότια Αφρική θα προσελκύσει ξαφνικά το ενδιαφέρον του κόσμου, κατά τη διάρκεια της επετείου από τον ένα χρόνο από την έναρξη του πολέμου. Δεν νομίζω ότι οι χώρες της Δύσης θα το αφήσουν να περάσει έτσι“, δήλωσε ο Steven Gruzd, επικεφαλής του Προγράμματος Αφρικανικής Διακυβέρνησης και Διπλωματίας στο Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων της Νότιας Αφρικής.

“Είναι πολύ ανησυχητικό, το γεγονός ότι η Νότια Αφρική φιλοξενεί μια στρατιωτική άσκηση με τη Ρωσία, μία χώρα -εισβολέα, που χρησιμοποιεί τη στρατιωτική της δύναμη εναντίον μιας ειρηνικής χώρας, προκαλώντας τεράστια καταστροφή και προσπαθώντας να εξαλείψει το ουκρανικό έθνος”, δήλωσε η Liubov Abravitova, πρέσβειρα της Ουκρανίας στη Νότια Αφρική.

Όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα του CNN, “με βάση τη RealPolitik και μόνο, το πάγωμα των σχέσεων με τη Ρωσία ή έστω η αναβολή των ναυτικών ασκήσεων, θα μπορούσε να αποτελέσει μια πιο έξυπνη επιλογή”.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της Ουκρανίας, δηλαδή οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν επίσης μεγάλους εμπορικούς εταίρους της Νότιας Αφρικής. Μάλιστα οι αμφίδρομες εμπορικές δραστηριότητες της ΕΕ και των ΗΠΑ με τη Νότια Αφρική πολλές φορές ξεπερνούν τους ρωσικούς οικονομικούς δεσμούς.

Και μπορεί η Ρωσία να υπόσχεται ολοένα και περισσότερες εμπορικές συμφωνίες, για να κερδίσει αυτόν τον άτυπο αγώνα δρόμου με τις αντίπαλες δυνάμεις της, η ταλαιπωρημένη οικονομία της ωστόσο καθιστά απίθανες τις άμεσες επενδύσεις που χρειάζεται απεγνωσμένα η Νότια Αφρική.

Σύμμαχοι κατά τον Ψυχρό πόλεμο

Σύμφωνα με το αποκαλυπτικό δημοσίευμα του CNN, οι δεσμοί μεταξύ του κυβερνώντος Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) της Νότιας Αφρικής και της Μόσχας είναι εξαιρετικά ισχυροί, “από παλιά”.

“Εξ ορισμού, είμαστε στο πλευρό της Ρωσίας. Για εμάς η Ουκρανία είναι, αυτό που αποκαλούμε, “πουλημένη”. Είναι “πουλημένη” στη Δύση”, δήλωσε ο Obey Mabena, βετεράνος της ένοπλης πτέρυγας του ANC σε συνέντευξή του στο CNN το 2022.

Παρόλο που ο Mabena δεν εκπροσωπεί σήμερα την κυβέρνηση ή το ANC, την άποψή του πιθανότατα συμμερίζονται περισσότεροι από μερικοί απόμαχοι του ANC.

Ο Mabena εγκατέλειψε τη Νότια Αφρική τη δεκαετία του 1970, όπως πολλοί Νοτιοαφρικανοί της γενιάς του, διωγμένος από την αστυνομική βαρβαρότητα του Απαρτχάιντ. Στην εξορία, πολλοί νέοι από τη Νότια Αφρική εντάχθηκαν στην ένοπλη πτέρυγα απελευθερωτικών κινημάτων, όπως το ANC και το Παναφρικανικό Κογκρέσο.

Πολλά στελέχη του ANC πήγαν στην Ουκρανία της σοβιετικής εποχής και εκπαιδεύτηκαν στα στρατόπεδα εκπαίδευσής τους ενώ όπως αναφέρεται, ακόμα και σε άλλες αφρικανικές χώρες όπου βρέθηκαν εξόριστοι νεαροί Νοτιοαφρικανοί, συχνά υπήρχαν και σοβιετικοί σύμβουλοι.

“Διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια χώρα, όπως το Σοβιετικό Μπλοκ, που ήταν έτοιμη να μας δώσει ό,τι χρειαζόμασταν. Μας έδωσαν φαγητό, μας έδωσαν στολές, μας εκπαίδευσαν, μας έδωσαν όπλα”, δήλωσε ο Mabena, “Για πρώτη φορά συναντήσαμε λευκούς ανθρώπους που μας αντιμετώπιζαν ως ίσους”.

Αντιθέτως, οι μαχητές της απελευθέρωσης και οι πολιτικοί είχαν μια πολύ διαφορετική αντιμετώπιση από τη Δύση. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ εφάρμοσε οικονομικές κυρώσεις μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 1980, δεκαετίες μετά την ανάληψη της εξουσίας από το καθεστώς του Απαρτχάιντ.

Υπενθυμίζεται ότι ο θρυλικός ακτιβιστής κατά του Απαρτχάιντ και πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα, βρισκόταν σε λίστα παρακολούθησης τρομοκρατών μέχρι το 2008, με πολλά μέλη του ANC να είναι πεπεισμένα ότι η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA) βοήθησε στη σύλληψη του Μαντέλα. Κάτι που ,βέβαια, δεν αποδείχθηκε ποτέ.

Ν. Αφρική: Απείχε από την ψηφοφορία του ΟΗΕ για καταδίκη της ρωσικής εισβολής

Τα τελευταία χρόνια, οι δεσμοί της Νότιας Αφρικής με τη Ρωσία ισχυροποιήθηκαν με τη δημιουργία του BRICS, της οικονομικής και διπλωματικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας και Νότιας Αφρικής.

Μία πιθανή αποχώρηση της Νότιας Αφρικής από τις κοινές ναυτικές ασκήσεις θα ήταν προσβολή για τη Ρωσία, αλλά πιθανότατα και για την Κίνα, έναν πολύ πιο σημαντικό οικονομικό εταίρο. Ο επικεφαλής διπλωμάτης της Νότιας Αφρικής δήλωσε πως ορισμένες από τις επικρίσεις για τις ναυτικές ασκήσεις έχουν “δυο μέτρα και δυο σταθμά”.

Όπως πολλά αφρικανικά έθνη, έτσι και η Νότια Αφρική απείχε από τις ψηφοφορίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την καταδίκη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. “Η απάντηση που πήραμε ήταν “take it or leave it”. Έτσι σκεφτήκαμε ότι η μόνη απόφαση που μπορούσαμε να πάρουμε ήταν να απέχουμε“, δήλωσε τον Ιούνιο στο CNN, η Naledi Pandor, υπουργός διεθνών σχέσεων και συνεργασίας της Νότιας Αφρικής.

Η ίδια υποστηρίζει ότι στόχος της παγκόσμιας κοινότητας θα πρέπει να είναι να βρεθεί λύση μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σιρίλ Ραμαφόσα, έχει προσφερθεί να μεσολαβήσει στις συνομιλίες αυτές, αλλά “καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει λάβει υπόψιν την προσφορά του”.

Ωστόσο, η στάση της Νότιας Αφρικής στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας δεν έχει “αφήσει στην απ’ έξω” τη χώρα. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, η υπουργός Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν και άλλοι ανώτεροι διπλωμάτες των ΗΠΑ έχουν συνομιλήσει και επισκεφτεί τη Νότια Αφρική αρκετές φορές από την έναρξη του πολέμου.

Όπως, όμως, επισημαίνεται, μπορεί οι Νοτιοαφρικανοί αξιωματούχοι να πιστεύουν ότι η στάση τους υπακούει στους κανόνες της Realpolitik, ωστόσο δύσκολα μπορεί να χαρακτηριστεί και ηθική. Μάλιστα, η χώρα μπορεί να δεχτεί ακόμη σκληρότερη κριτική αν, όπως φημολογείται, η Ρωσία δοκιμάσει έναν υπερηχητικό πύραυλο Zircon από τη φρεγάτα Admiral Gorshkov κατά τη διάρκεια των ναυτικών ασκήσεων.

Οι συγκεκριμένοι πύραυλοι αποτελούν όπλα μεγάλου βεληνεκούς, που ταξιδεύουν με ταχύτητα 5 φορές μεγαλύτερη από την ταχύτητα του ήχου και είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν και να αναχαιτιστούν από άλλους πυραύλους.

Ο Πούτιν έχει καυχηθεί στο παρελθόν γι’ αυτά. “Δεν έχουν ανάλογα σε καμία χώρα του κόσμου”, είχε δηλώσει, σύμφωνα με το TASS. “Είμαι βέβαιος ότι τέτοια ισχυρά όπλα θα προστατεύσουν αξιόπιστα τη Ρωσία από πιθανές εξωτερικές απειλές και θα βοηθήσουν στη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων της χώρας μας”, είχε τονίσει.

Η επίδειξή τους στα κοινά στρατιωτικά γυμνάσια θα μπορούσε να αποτελέσει άλλο ένα προπαγανδιστικό μήνυμα του Ρώσου ηγέτη, του οποίου τα όπλα δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες του στον πόλεμο με την Ουκρανία.

” Η Ρωσία θα το χρησιμοποιήσει αυτό ως εργαλείο προπαγάνδας και το μήνυμα θα είναι “έχουμε φίλους, έχουμε συνεργάτες””, δήλωσε ο Gruzd, επικεφαλής του Προγράμματος Αφρικανικής Διακυβέρνησης και Διπλωματίας στο Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων της Νότιας Αφρικής

Ακολουθήστε το News247.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις