Απλά και δημοκρατικά: Ο Σουλτάνος Ερντογάν διορίζει πρυτάνεις στα πανεπιστήμια

Η απόφαση να δοθεί στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η εξουσία να διορίζει τους πρυτάνεις των πανεπιστημίων της χώρας μετά την αποτυχημένη προσπάθεια πραξικοπήματος προκαλεί ανησυχία τόσο στους καθηγητές όσο και στους φοιτητές.

Την προηγούμενη εβδομάδα ο Ερντογάν διόρισε τον Μεχμέντ Εζκάν στην πρυτανεία του πανεπιστημίου του Βοσπόρου αντικαθιστώντας την ιδιαίτερα δημοφιλή Γκιουλάι Μπαρμπαρόσογλου, η οποία είχε εκλεγεί θριαμβευτικά στη θέση.

Η κυβέρνηση εξήγησε ότι προχωρά στον άμεσο διορισμό πρυτάνεων, αντικαθιστώντας τις εκλογές, προκειμένου να αποφεύγονται οι διαμάχες μεταξύ διάφορων πολιτικών ομάδων στα πανεπιστήμια.

Όσοι αντιτίθενται στο μέτρο αυτό κατηγορούν τις αρχές ότι επιθυμούν να ελέγξουν τα πανεπιστήμια, προπύργια της ελευθερίας της έκφρασης, και συγκρίνουν την κίνηση αυτή με τον διορισμό διοικητών στις κυρίως κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής χώρας.

Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο οι εκλογές στα 181 πανεπιστήμια της χώρας είχαν ανασταλεί. Έκτοτε ο πρόεδρος επιλέγει τον πρύτανη μεταξύ τριών υποψηφίων που προτείνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εκπαίδευσης.

Αν όμως περάσει ένας μήνας από την πρόταση του Συμβουλίου, ο Ερντογάν μπορεί, αν το επιθυμεί, να επιλέξει έναν άλλο υποψήφιο για τη θέση.

Επιφανειακά φαίνεται να επικρατεί ηρεμία στο πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, όμως στην πραγματικότητα τόσο οι καθηγητές όσο και οι φοιτητές ανησυχούν βαθιά.

Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος η κυβέρνηση ξεκίνησε μια ευρεία εκκαθάριση του δημόσιου τομέα, η οποία έπληξε και τα πανεπιστήμια με τη σύλληψη εκατοντάδων καθηγητών.

Λίγες ημέρες μετά τις 15 Ιουλίου το Συμβούλιο ζήτησε την παραίτηση των 1.577 μελών της πρυτανείας όλων των δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Μετά τον διορισμό του Εζκάν, η Μπαρμπαρόσογλου, που εξελέγη στις 12 Ιουλίου με το 86% των ψήφων στην πρυτανεία του πανεπιστημίου του Βοσπόρου, ανακοίνωσε ότι τερματίζει την ακαδημαϊκή της καριέρα.

«Αποχαιρετώ το πανεπιστήμιό μας για το οποίο εργάστηκα επί 40 χρόνια από διάφορες θέσεις, ως φοιτήτρια, ως καθηγήτρια και ως μέλος του διοικητικού προσωπικού, και τερματίζω την ακαδημαϊκή μου καριέρα», ανακοίνωσε.

Ο διάδοχός της, ο αδελφός του οποίου είναι βουλευτής του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), δεν ήταν υποψήφιος στις εκλογές.

Μετά την αντικατάσταση της Μπαρμπαρόσογλου πραγματοποιήθηκαν πολλές διαδηλώσεις και η αστυνομία συνέλαβε δύο φοιτητές, τους οποίους στη συνέχεια άφησε ελεύθερους.

«Η μάχη μας δεν είναι πολιτική (…) Υπερασπιζόμαστε την ακαδημαϊκή ελευθερία ώστε τα πανεπιστήμια να μείνουν έξω από την πολιτική για να παράγουν γνώση», εξήγησε ο Μερτ Νατσακγκεντίγκι, που είναι επικεφαλής της Επιτροπής Φοιτητών του πανεπιστημίου του Βοσπόρου.

«Το πανεπιστήμιο δεν ρωτήθηκε» για τον διορισμό του Εζκάν, κατήγγειλε, «δεν υπήρξε συζήτηση».

Η κυβέρνηση υποστηρίζει, χωρίς όμως να έχει καταφέρει να πείσει την αντιπολίτευση, ότι η νέα διαδικασία επιτρέπει να αποφεύγεται η πόλωση των φοιτητών και των καθηγητών μέσω της εκλογικής διαδικασίας.

Ο γενικός γραμματέας του αντιπολιτευόμενου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλτσιντάρογλου κατήγγειλε ότι το μέτρο αυτό του θυμίζει την περίοδο που ακολούθησε το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980.

Από την πλευρά του ο νέος πρύτανης του πανεπιστημίου του Βοσπόρου δεσμεύθηκε «να διπλασιάσει τις προσπάθειες» για την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης και της άποψης στο πανεπιστήμιο, σε μήνυμά του που απηύθυνε στο προσωπικό όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του σήμερα.