Μπορεί η Ευρώπη να υπολογίζει ακόμα στις ΗΠΑ για την άμυνά της;

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν μείνει άφωνοι από τη δημόσια προσέγγιση του Τραμπ με τον Πούτιν, καθώς και από τις έμμεσες υποδείξεις ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να απομακρυνθούν από την υποχρέωση να υπερασπιστούν τους Ευρωπαίους συμμάχους τους.

Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης ενώθηκαν με τις ΗΠΑ και τον Καναδά για να δημιουργήσουν το ΝΑΤΟ (Βόρεια Ατλαντική Συμμαχία) με στόχο την αποτροπή της Σοβιετικής Ένωσης.

Το περίφημο Άρθρο 5 της Συμμαχίας προβλέπει ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα υπερασπιστούν έναν σύμμαχο που δέχεται επίθεση.

Οι ΗΠΑ υπήρξαν παραδοσιακά η βασική δύναμη του ΝΑΤΟ, αλλά πλέον τίθενται ανοιχτά ερωτήματα για το μέλλον της Συμμαχίας, με τον Φρίντριχ Μερτς, τον άνδρα που αναμένεται να γίνει καγκελάριος της Γερμανίας, να δηλώνει ότι ο στόχος του είναι η ασφάλεια της Ευρώπης να μην εξαρτάται πλέον από τις ΗΠΑ.

«Τα γεγονότα της τελευταίας εβδομάδας έδειξαν ότι ο Τραμπ έχει υπονομεύσει το ΝΑΤΟ, τον γενικό του γραμματέα και το Άρθρο 5 της συλλογικής άμυνας», δήλωσε η Αρμίδα βαν Ριτζ, επικεφαλής του ευρωπαϊκού προγράμματος του βρετανικού think tank Chatham House.

«Η ιδέα πίσω από το Άρθρο 5 ήταν η πίστη στο ‘όλοι για έναν και ένας για όλους’ – και αυτό έχει σπάσει».

Τι είναι το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και είναι πλέον άνευ αξίας;

Ενώ η κυβέρνηση Τραμπ δηλώνει ότι δεν αποσύρεται από το ΝΑΤΟ και παραμένει δεσμευμένη στην αμυντική συνεργασία με την Ευρώπη, προειδοποίησε ότι δεν θα “ανεχτεί πλέον μία ανισόρροπη σχέση που ενθαρρύνει την εξάρτηση”.

Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα ζητήσει από τους Ευρωπαίους συμμάχους να αυξήσουν τις οικονομικές τους συνεισφορές – ενώ πέρυσι είχε προτρέψει ανοιχτά τον Πούτιν να εισβάλει στις χώρες που δεν πληρώνουν.

Ωστόσο, όπως γράφει το BBC, αυτό που ανησυχεί τους ειδικούς είναι ο τρόπος με τον οποίο μεταφέρεται το μήνυμα, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, η μεγαλύτερη κρίση ασφαλείας της Ευρώπης τις τελευταίες δεκαετίες, συνεχίζεται.

Η ανάλυση της Μίννα Άλαντερ από το Chatham House αναφέρει ότι «φαίνεται ότι ο Τραμπ έχει αλλάξει στρατόπεδο υπέρ της Ρωσίας».

Αυτή η στροφή περιλαμβάνει:

• Επαινετικά σχόλια για τον Πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν
• Συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, όπου οι Ουκρανοί αξιωματούχοι και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι δεν συμμετείχαν
• Επιθέσεις κατά του Ουκρανού Προέδρου Ζελένσκι, τον οποίο αποκάλεσε “δικτάτορα”
• Επαναλαμβανόμενα ψεύδη του Πούτιν ότι η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο και όχι η Ρωσία

Τι κάνουμε τώρα στην Ευρώπη;

Οι ΗΠΑ είχαν προειδοποιήσει δέκα χρόνια πριν από τον Τραμπ ότι η Ευρώπη θα έπρεπε να ενισχύσει την άμυνά της.

Ο Τζο Μπάιντεν ανακοίνωσε ότι η βασική προτεραιότητα ασφάλειας θα είναι η περιοχή Ινδο-Ειρηνικού λόγω του ανταγωνισμού με την Κίνα, με μια στροφή μακριά από την Ευρώπη.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επανέφερε την προσοχή των ΗΠΑ στην Ευρώπη, αλλά η κατεύθυνση που πήρε ο Τραμπ το τελευταίο διάστημα αναγκάζει την Ευρώπη να επανεξετάσει την κατάσταση.

Ο Μερτς δήλωσε μετά τη νίκη του στις γερμανικές εκλογές ότι η «απόλυτη προτεραιότητά του θα είναι να ενισχύσει την Ευρώπη όσο το δυνατόν γρηγορότερα, έτσι ώστε βήμα-βήμα να πετύχουμε την ανεξαρτησία μας από τις ΗΠΑ».

Η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει ένα νέο γεωπολιτικό τοπίο, με την υπερδύναμη του ΝΑΤΟ να αμφισβητεί τη θέση της, ενώ οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντείνουν τις αμυντικές τους δαπάνες και προσπαθούν να ενισχύσουν την αυτονομία τους.