“Cheap fake” σε βάρος της Κάμαλα Χάρις για τροχαίο με εγκατάλειψη

Αρνητική πρωταγωνίστρια μιας αναξιόπιστης ιστορίας που διακινείται στα social media φέρεται να είναι η υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις.

Η ιστορία αυτή δημοσιεύθηκε σε μυστηριώδη ιστότοπο και προωθεί μια αβάσιμη κατηγορία σε βάρος της Κάμαλα Χάρις, συνδέοντάς την με ένα τροχαίο και εγκατάλειψη θύματος.

Η ιστορία ισχυρίζεται, χωρίς να παρέχει αποδείξεις, ότι ένα 13χρονο κορίτσι παρέμεινε παράλυτο από το ατύχημα, το οποίο φέρεται να συνέβη στο Σαν Φρανσίσκο το 2011.

Η ιστορία αυτή που δημοσιεύθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου από έναν ιστότοπο που υποτίθεται ότι ανήκει σε έναν ειδησεογραφικό οργανισμό με την ονομασία KBSF-San Francisco News, έχει διαμοιραστεί ευρέως στο διαδίκτυο. Κάποιες διαδικτυακές αναρτήσεις από χρήστες με… δεξιές τάσεις που επικαλούνται την ιστορία έχουν προβληθεί εκατομμύρια φορές.

Το BBC Verify ανακάλυψε πολυάριθμες ψευδείς λεπτομέρειες που υποδεικνύουν ότι η ιστορία είναι ψεύτικη και ο ιστότοπος έχει πλέον κατέβει.

Ο ισχυρισμός για το τροχαίο όπου υποτίθεται ότι ενεπλάκη η Κάμαλα Χάρις

Το διαδικτυακό άρθρο – συνοδευόμενο από ένα βίντεο πέντε λεπτών – περιέχει μια συνέντευξη με μια γυναίκα, την 26χρονη Alicia Brown η οποία ισχυρίζεται ότι είναι παράλυτη.

Δεν υπάρχουν αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν την ταυτότητά της ή το αν είναι παράλυτη (στο βίντεο εμφανίζεται να κάθεται και φαίνεται μόνο από τη μέση και πάνω σε ένα άγνωστο μέρος). Το άρθρο μάλιστα την αναφέρει και ως Alisha και ως Alicia, χωρίς καμία εξήγηση.

Στο βίντεο, η γυναίκα ισχυρίζεται ότι χτυπήθηκε από αυτοκίνητο ενώ διέσχιζε το δρόμο με τη μητέρα της τον Ιούνιο του 2011 στο Σαν Φρανσίσκο και αργότερα υποστηρίζει, πάλι χωρίς να προσκομίζει αποδείξεις, ότι το άτομο που την χτύπησε ήταν η Κάμαλα Χάρις.

Ο αφηγητής στο βίντεο λέει στη συνέχεια ότι αυτή η γυναίκα έχει υποβληθεί σε 11 χειρουργικές επεμβάσεις και δείχνονται δύο ακτινογραφίες. Ωστόσο, δεν παρέχονται στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το περιστατικό συνέβη ή ότι η κ. Χάρις ενεπλάκη.

Γιατί η ιστορία είναι ψεύτικη

Το BBC Verify πραγματοποίησε αναζήτηση για τα στοιχεία εγγραφής του ιστότοπου, τα οποία αποκάλυψαν ότι το domain δημιουργήθηκε τις τελευταίες εβδομάδες – στις 20 Αυγούστου 2024.

Επίσης, δεν υπάρχει δημόσιο αρχείο για ειδησεογραφικό μέσο με την ονομασία KBSF στο Σαν Φρανσίσκο. Ο ιστότοπος έχει πλέον κατέβει και δεν είναι πλέον προσβάσιμος.

Η κύρια εικόνα της ιστορίας, που εμφανίζεται επίσης στο βίντεο, δείχνει ένα κοντινό πλάνο από ένα σπασμένο παρμπρίζ αυτοκινήτου, με έναν άνθρωπο που φαίνεται σαν αστυνομικός και ένα πλήθος πυροσβεστών να στέκονται δίπλα στο δρόμο κοντά σε αυτό.

Το BBC Verify κατέβασε την εικόνα και αναζήτησε προηγούμενες εκδόσεις της στο διαδίκτυο – χρησιμοποιώντας ένα εργαλείο αντίστροφης αναζήτησης εικόνων – και διαπίστωσε ότι αρχικά δημοσιεύτηκε σε μια είδηση για ένα τροχαίο ατύχημα στο Μανγκιλάο, στη Γκουάμ, το 2018.

Στη συνέχεια, εξετάστηκαν οι ακτινογραφίες που εμφανίζονται στο βίντεο. Χρησιμοποιώντας ξανά την αντίστροφη αναζήτηση εικόνων, είναι σαφές ότι αυτές οι εικόνες έχουν παρθεί από ιατρικά ερευνητικά άρθρα που δημοσιεύθηκαν το 2010 και το 2017.

Σύμφωνα με τα άρθρα, η πρώτη ακτινογραφία ανήκει σε έναν ασθενή 58 ετών που εισήχθη σε νοσοκομείο στην Κίνα. Η δεύτερη ακτινογραφία ανήκει σε ένα 12χρονο κορίτσι που εισήχθη στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο Radboud στην Ολλανδία.

Για τη συνέντευξη στο ίδιο το βίντεο, το BBC προσέγγισε αρκετούς ειδικούς για να διαπιστώσει αν είχε δημιουργηθεί από τεχνητή νοημοσύνη. Ο καθηγητής Χάνι Φαρίντ, ειδικός σε ψηφιακά τροποποιημένες εικόνες, ανέλυσε το βίντεο και δεν βρήκε καμία ένδειξη ψηφιακής τροποποίησης ή δημιουργίας με τεχνητή νοημοσύνη, ούτε στον ήχο ούτε στα οπτικά στοιχεία.

«Πιστεύω ότι πιθανότατα πρόκειται για ένα παλιομοδίτικο (και όχι ιδιαίτερα καλοεκτελεσμένο) fake που απλώς έχει στηθεί», είπε. Ο καθηγητής Φαρίντ εξήγησε ότι, σε αντίθεση με τα “deepfakes” που συνήθως δημιουργούνται ή επεξεργάζονται με εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, ένα “cheap fake” μπορεί να δημιουργηθεί με λογισμικό χαμηλότερης τεχνολογίας που είναι φθηνότερο και ευκολότερα προσβάσιμο.

Ένα “cheap fake”, όπως είπε, περιλαμβάνει τα πάντα, από το να επιβραδύνει κανείς έναν ήχο για να φαίνεται κάποιος μεθυσμένος μέχρι να περικόψει μια εικόνα. «Είναι μια καλή υπενθύμιση ότι δεν χρειαζόμαστε πολλή τεχνολογία για να διαδώσουμε ψέματα», πρόσθεσε ο καθηγητής Φαρίντ.

Το BBC αναζήτησε επίσης δημοσιεύματα από το 2011 σχετικά με οποιοδήποτε περιστατικό τροχαίου με εγκατάλειψη στο Σαν Φρανσίσκο που φέρεται να εμπλέκει την κ. Χάρις – η οποία τότε ήταν Γενική Εισαγγελέας της Καλιφόρνια – αλλά δεν βρέθηκε τίποτα. Παράλληλα, το BBC επικοινώνησε με το αστυνομικό τμήμα του Σαν Φρανσίσκο και την καμπάνια της Χάρις.

Ψευδείς ειδήσεις κατακλύζουν τις ΗΠΑ

Η ιστορία και ο ιστότοπος στον οποίο εμφανίστηκε αρχικά παρουσιάζουν εντυπωσιακές ομοιότητες με ένα δίκτυο ψευδών ειδησεογραφικών ιστότοπων που προσποιούνται ότι είναι τοπικά μέσα ενημέρωσης των ΗΠΑ, όπως έχει αναφέρει εκτενώς το BBC Verify στο παρελθόν.

Ο John Mark Dougan, πρώην αστυνομικός της Φλόριντα που μετακόμισε στη Μόσχα, είναι ένα από τα βασικά πρόσωπα πίσω από αυτό το δίκτυο. Όταν το BBC Verify τον προσέγγισε για σχόλιο σχετικά με την ιστορία αυτή, ο κ. Dougan αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή, λέγοντας: «Παραδέχομαι ποτέ τίποτα; Φυσικά και δεν είναι δικό μου».

Οι ιστότοποι αυτοί αναμιγνύουν δεκάδες αληθινές ειδήσεις που έχουν ληφθεί από πραγματικά μέσα ενημέρωσης με αυτό που είναι ουσιαστικά η πραγματική ουσία της λειτουργίας τους – απολύτως κατασκευασμένες ιστορίες που συχνά περιλαμβάνουν παραπληροφόρηση για την Ουκρανία ή στοχεύουν το αμερικανικό κοινό.

Οι ιστότοποι συχνά δημιουργούνται λίγο πριν εμφανιστούν οι ψευδείς ειδήσεις σε αυτούς και στη συνέχεια κατεβαίνουν αφού εξυπηρετήσουν τον σκοπό τους.

Αυτές οι κατασκευασμένες ιστορίες περιλαμβάνουν συχνά βίντεο με άτομα που ισχυρίζονται ότι είναι «καταγγέλλοντες» ή «ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι». Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα βίντεο αφηγούνται ηθοποιοί – σε άλλες φαίνεται ότι πρόκειται για φωνές που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη.

Παραδείγματα ανάλογης έμπνευσης ψευδών ιστοριών περιλαμβάνουν ένα σπάνιο αυτοκίνητο Bugatti που αγοράστηκε από την πρώτη κυρία της Ουκρανίας, Ολένα Ζελένσκα, ένα ακριβό αρχοντικό στο Ηνωμένο Βασίλειο που αγοράστηκε από τον Πρόεδρο Ζελένσκι και μια μυστική επιχείρηση υποκλοπών στην κατοικία του Ντόναλντ Τραμπ στο Mar-a-Lago.