CNN: Η απειλή ενός “νέου άξονα” χωρών που ευθυγραμμίζονται επικίνδυνα με τον Πούτιν

Ιδιαίτερα αυξημένη είναι το τελευταίο διάστημα η κινητικότητα στις ανατολικές χώρες, με τους ειδικούς πλέον να στρέφουν την προσοχή τους στην άτυπη συμμαχία Ρωσίας με Βόρεια Κορέα, Κίνα και Ιράν.

Η κατάσταση και η ανησυχία που έχουν προκαλέσει οι πρόσφατες κινήσεις του Πούτιν αναδεικνύεται στην ανάλυση του CNN, στην οποία εμφανίζεται υπαρκτό το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός “νέου άξονα”.

Οι χιλιάδες Βορειοκορεάτες στρατιώτες που, σύμφωνα με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, έφτασαν στη Ρωσία για να εκπαιδευτούν, υπάρχει διάχυτη ανησυχία ότι θα αναπτυχθούν για να ενισχύσουν το μέτωπο της Μόσχας στην Ουκρανία.

Παράλληλα, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους εμφανίζονται το ίδιο ανήσυχοι, καθώς η αυξανόμενη συνεργασία μεταξύ αντι-δυτικών χωρών διαμορφώνει μια ευρύτερη, επείγουσα απειλή ασφάλειας – με τις σχέσεις ευκαιρίας να εξελίσσονται σε πιο άμεσες στρατιωτικές συμμαχίες.

Εκατοντάδες ιρανικά drones έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από τη Μόσχα στην Ουκρανία, ενώ τον περασμένο μήνα οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι το Ιράν είχε στείλει στη Ρωσία βαλλιστικούς πυραύλους μικρού βεληνεκούς.

Η Κίνα, από την πλευρά της, κατηγορείται ότι ενισχύει τη ρωσική πολεμική μηχανή με «διπλής χρήσης» προϊόντα, όπως μικροηλεκτρονικά και εργαλεία μηχανουργίας, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή όπλων. Την περασμένη εβδομάδα, οι ΗΠΑ επέβαλαν για πρώτη φορά κυρώσεις σε δύο κινεζικές εταιρείες που προμήθευαν ολοκληρωμένα οπλικά συστήματα. Και οι τρεις χώρες έχουν αρνηθεί ότι παρέχουν τέτοια υποστήριξη.

Αξιολογώντας τη διαμορφούμενη συνεργασία, μια ομάδα που υποστηρίζεται από το Κογκρέσο και αξιολογεί τη στρατηγική άμυνας των ΗΠΑ χαρακτήρισε τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα ως «άξονα αυξανόμενων κακοήθων συνεργασιών» το φετινό καλοκαίρι.

Η ανησυχία είναι ότι η κοινή εχθρότητα προς τις ΗΠΑ οδηγεί αυτές τις χώρες σε συνεργασία, πολλαπλασιάζοντας την απειλή που κάθε μία από αυτές παρουσιάζει μεμονωμένα προς την Ουάσιγκτον ή τους συμμάχους της, όχι μόνο σε μια περιοχή αλλά ενδεχομένως σε πολλές ταυτόχρονα.

«Αν η (Βόρεια Κορέα) είναι συμπαραστάτης στον πόλεμο, με πρόθεση να συμμετάσχει σε αυτόν για λογαριασμό της Ρωσίας, αυτό αποτελεί πολύ, πολύ σοβαρό ζήτημα, και θα έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ινδο-Ειρηνική περιοχή», δήλωσε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, την Τετάρτη, στην πρώτη επιβεβαίωση των ΗΠΑ για την παρουσία Βορειοκορεατών στρατιωτών στη Ρωσία.

“Ωθούμενοι από στρατηγική επιβίωσης”

Δεκαετίες μετά τις Δυνάμεις του Άξονα της ναζιστικής Γερμανίας, της φασιστικής Ιταλίας και της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας, καθώς και την έντονη αντιδυτική συμμαχία της εποχής του Ψυχρού Πολέμου -και χρόνια μετά την αναφορά του George W. Bush στους εχθρούς των ΗΠΑ Ιράν, Ιράκ και Βόρεια Κορέα ως «άξονα του κακού»- υπάρχει η αίσθηση ότι μια νέα, επικίνδυνη συμμαχία αναδύεται, με τον πόλεμο του Πούτιν ως καταλύτη.

Μια τέτοια συμμαχία θα έφερνε κοντά δύο παραδοσιακές πυρηνικές δυνάμεις, ένα κράτος που θεωρείται ότι έχει δημιουργήσει παράνομα πυρηνικά όπλα, τη Βόρεια Κορέα, και το Ιράν, το οποίο, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, θα μπορούσε να συναρμολογήσει ένα τέτοιο όπλο μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η στρατιωτική συνεργασία της Βόρειας Κορέας με τη Ρωσία συνδέει τον πόλεμο στην Ευρώπη με μια ιδιαίτερα έντονη περίοδο στην ψυχρή σύγκρουση στην Κορεατική Χερσόνησο, καθώς ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, έχει εντείνει τις απειλές του προς τη Νότια Κορέα, με την οποία παραμένει τεχνικά σε εμπόλεμη κατάσταση.

Μετά από την αποκάλυψη για τη βορειοκορεατική ανάπτυξη στη Ρωσία, η Νότια Κορέα δήλωσε ότι ενδέχεται να εξετάσει την παροχή όπλων στην Ουκρανία, μια κίνηση που ο σύμμαχος των ΗΠΑ δεν έχει μέχρι τώρα υλοποιήσει.

Για τη Βόρεια Κορέα, όπου ο ηγέτης Κιμ έχει καλέσει σε εντατικοποίηση του παράνομου προγράμματος πυρηνικών όπλων της χώρας, δεν υπήρξε μεγάλο κόστος στην αποστολή εκατομμυρίων οβίδων, βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς και, πιο πρόσφατα, στρατιωτών στη Ρωσία.

Σε αντάλλαγμα, η απομονωμένη οικονομικά και διεθνώς Βόρεια Κορέα πιθανόν να έλαβε τρόφιμα και άλλες αναγκαίες προμήθειες – και ίσως υποστήριξη για την ανάπτυξη των διαστημικών δυνατοτήτων της, που θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει το υποκείμενο πυραυλικό της πρόγραμμα.

Η σημασία του πολέμου των drones στην Ουκρανία οδήγησε επίσης τη Ρωσία να στραφεί στο Ιράν για προμήθειες – εμβαθύνοντας μια συμμαχία ασφαλείας που ξεκίνησε από το 2015 και τον πόλεμο στη Συρία, όταν και οι δύο υποστήριξαν το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ.

Για την Τεχεράνη, που επιβαρύνεται από βαριές δυτικές κυρώσεις και εμπλέκεται στην ολοένα και πιο επεκτεινόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή με το Ισραήλ, η προμήθεια όπλων στη Ρωσία θεωρείται ότι ενισχύει τον αμυντικό τομέα της, ενώ οι δεσμοί της με το Πεκίνο και τη Μόσχα της προσφέρουν διπλωματική κάλυψη.

Ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος δήλωσε μια «χωρίς όρια» συνεργασία με τον Πούτιν λίγες εβδομάδες πριν την εισβολή του, έχει ισχυριστεί ουδετερότητα στη σύγκρουση και έχει σε μεγάλο βαθμό κατευθύνει τις κινεζικές εταιρείες να μην παρέχουν άμεση θανατηφόρα βοήθεια.

Ωστόσο, έχει καλύψει μεγάλα κενά στη ρωσική ζήτηση άλλων αγαθών, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων που χαρακτηρίζονται ως διπλής χρήσης, ενώ επωφελείται από τα ενεργειακά αποθέματα της Ρωσίας σε μειωμένες τιμές. Το Πεκίνο υπερασπίζεται το «κανονικό εμπόριό» του με τη Ρωσία και έχει συνεχίσει να επεκτείνει τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και τους διπλωματικούς δεσμούς με μια χώρα που θεωρεί ως βασικό εταίρο για την απόκρουση της Δύσης.

Ωστόσο, αν και οι τέσσερις αυτές χώρες έχουν δικούς τους λόγους να συνεργάζονται μεταξύ τους, ειδικά στο πλαίσιο του πολέμου της Ρωσίας, υπάρχουν σαφή όρια σε κάθε ευρύτερη συνεργασία, αμοιβαία εμπιστοσύνη και ακόμη και ενδιαφέρον συνεργασίας – τουλάχιστον προς το παρόν.

Αυτό καθιστά επιτακτικό το ερώτημα κατά πόσον αυτές οι τρέχουσες ευθυγραμμίσεις μπορούν να αντέξουν πέρα από τον πόλεμο στην Ουκρανία και να εξελιχθούν σε άμεσο συντονισμό μεταξύ και των τεσσάρων εθνών.

Ο βασικός ρόλος της Κίνας

Ένας βασικός παράγοντας -σύμφωνα πάντα με τους αναλυτές- για το πώς θα εξελιχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω ευθυγράμμιση είναι η Κίνα, μακράν ο ισχυρότερος παίκτης στην ομάδα, ο κύριος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας, της Βόρειας Κορέας και του Ιράν και το έθνος που οι ΗΠΑ θεωρούν ως τον κύριο αντίπαλό τους.

Καθώς οι διαφορές του με την Ουάσιγκτον έχουν βαθύνει, το Πεκίνο έχει εντείνει τις προσπάθειές του να αμφισβητήσει την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ και να διαμορφώσει μια διεθνή τάξη που ευνοεί την Κίνα και άλλες απολυταρχίες.

Ο ρόλος της Ρωσίας σε αυτή την προσπάθεια φάνηκε αυτή την εβδομάδα στη νοτιοδυτική πόλη του Καζάν, όπου ο Σι και ο Πούτιν χαιρέτισαν τη δέσμευσή τους για την οικοδόμηση ενός «δικαιότερου» κόσμου στο περιθώριο μιας συνόδου κορυφής της ομάδας BRICS, τα μέλη της οποίας εργάστηκαν από κοινού για να αυξηθούν φέτος.

Οι δύο τους έφεραν το Ιράν στο διπλωματικό αυτό σχήμα και επίσης τάχθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο πλευρό της Τεχεράνης στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, όπου οι πληρεξούσιοι της πολεμούν το Ισραήλ. Η Κίνα, η Ρωσία και το Ιράν έχουν επίσης πραγματοποιήσει τέσσερις κοινές ναυτικές ασκήσεις από το 2019 και η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος αγοραστής ενέργειας του Ιράν.

Την ίδια στιγμή, το Ιράν, στο οποίο έχουν επιβληθεί βαριές κυρώσεις, δεν είναι πλέον το «αγαπημένο κράτος για την πολιτική της Κίνας στη Μέση Ανατολή», καθώς το Πεκίνο οικοδομεί σχέσεις με πλουσιότερες χώρες του Κόλπου, σύμφωνα με τον Jean-Loup Samaan, ανώτερο ερευνητή στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης.

Το Πεκίνο διαχειρίζεται επίσης προσεκτικά τη σχέση του με τη Βόρεια Κορέα – η οποία εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου οικονομικά και διπλωματικά από την Κίνα. Οι Κινέζοι ηγέτες θεωρούνται ευρέως επιφυλακτικοί απέναντι στην εκκολαπτόμενη ευθυγράμμιση Κιμ-Πούτιν και στο ενδεχόμενο μια ενδυναμωμένη Βόρεια Κορέα να προκαλέσει προβλήματα και να προσελκύσει μεγαλύτερη προσοχή των ΗΠΑ στην περιοχή.

“Ένα πραγματικό ρίσκο”

Από τη Δύση, ωστόσο, η άρνηση της Κίνας να διακόψει τις οικονομικές συνδέσεις με τη Βόρεια Κορέα που αψηφά τις κυρώσεις του ΟΗΕ και με τη Ρωσία που έχει απειλήσει με χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία θεωρείται συχνά ως ανοιχτή υποστήριξη αυτών των καθεστώτων.

Τον Ιούλιο, η Επιτροπή για την Εθνική Αμυντική Στρατηγική, μια ανεξάρτητη ομάδα επιφορτισμένη από το Κογκρέσο με την αξιολόγηση της αμυντικής στρατηγικής των ΗΠΑ, δήλωσε ότι η εταιρική σχέση της Κίνας και της Ρωσίας «έχει εμβαθύνει και διευρυνθεί», ώστε να περιλαμβάνει μια στρατιωτική και οικονομική εταιρική σχέση με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.

«Αυτή η νέα ευθυγράμμιση των εθνών που αντιτίθενται στα συμφέροντα των ΗΠΑ δημιουργεί έναν πραγματικό κίνδυνο, αν όχι πιθανότητα, ότι η σύγκρουση οπουδήποτε θα μπορούσε να μετατραπεί σε πόλεμο πολλών θεμάτων ή σε παγκόσμιο πόλεμο», ανέφερε.

Η Κίνα έχει επανειλημμένα επιμείνει ότι η σχέση της με τη Ρωσία είναι μια σχέση «μη συμμαχίας, μη αντιπαράθεσης και μη στοχοποίησης οποιουδήποτε τρίτου μέρους».

Το ΝΑΤΟ έχει επίσης τα τελευταία χρόνια προχωρήσει στην αναβάθμιση των σχέσεων με τους συμμάχους και τους εταίρους των ΗΠΑ στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, με μια συνάντηση των υπουργών Άμυνας την περασμένη εβδομάδα στην οποία συμμετείχαν για πρώτη φορά η Αυστραλία, η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και η Νότια Κορέα.

Η τρέχουσα δυναμική αυξάνει επίσης τον κίνδυνο να υπάρξουν μελλοντικές συγκρούσεις -συμπεριλαμβανομένης μιας σύγκρουσης στην οποία η Κίνα θα βρίσκεται στο επίκεντρο και όχι η Ρωσία- και να υπάρξει συντονισμός μεταξύ των τεσσάρων, εκτιμούν ορισμένοι αναλυτές.

Για παράδειγμα, σε μια πιθανή σύγκρουση στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ή για την Ταϊβάν, υπάρχει συζήτηση για το αν το Πεκίνο θα ήθελε να δει τη Βόρεια Κορέα ή τη Ρωσία να παίζουν ρόλο στη δημιουργία αντιπερισπασμού στη Βόρεια Ασία.

Αλλά ορισμένοι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν επίσης να μην θεωρούν αυτόν τον «άξονα» ή ένα τέτοιο μέλλον ως δεδομένο – καθώς οι σχέσεις αυτές παραμένουν καιροσκοπικές, παρά βασίζονται σε βαθιά ιδεολογική ευθυγράμμιση ή εμπιστοσύνη.

Πρώτον, είναι πιθανό να δοθεί κίνητρο για «πιο μετριοπαθή συμπεριφορά» από την πλευρά της Κίνας, η οποία θα μπορούσε να περιορίσει αυτό το ενδεχόμενο, σύμφωνα με τον Σίντνεϊ Σίλερ, ανώτερο σύμβουλο του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσινγκτον.

Αλλά όπως είναι η οπτική σήμερα – «ο κίνδυνος είναι αρκετά υπαρκτός» ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια μελλοντική ανάφλεξη περιλαμβάνει πολλές από αυτές τις χώρες, είπε.