COP28: “Απογοητευτικό” το προσχέδιο της συμφωνίας – Ολονύχτια σύσκεψη

Τον κίνδυνο να αποτύχει η φετινή σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα, COP28, επισημαίνουν εκπρόσωποι αρκετών χωρών και ΜΚΟ, αφού από το προσχέδιο της βασικής συμφωνίας, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί έως και αύριο, Τρίτη (12/12), απουσιάζει η έκκληση για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, τα οποία, ως γνωστόν, αποτελούν τον κύριο παράγοντα της κλιματικής κρίσης.

Ο Αλ Τζαμπέρ συγκάλεσε απόψε, σε μια συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών, τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών 194 χωρών που έχουν υπογράψει τη συμφωνία του Παρισιού.

Η νύχτα αναμένεται μακρά και πιθανότατα κανείς δεν θα κοιμηθεί, με το τέλος της COP28 να είναι προγραμματισμένο για αύριο το πρωί, Τρίτη (12/12), στις 11:00.

«Προβλέπεται μια μακρά νύχτα διαπραγματεύσεων», είπε χαρακτηριστικά μια πηγή προσκείμενη στην ισπανική προεδρία της ΕΕ.

«Η COP28 είναι στα πρόθυρα πλήρους αποτυχίας» σχολίασε στην πλατφόρμα Χ ο Αλ Γκορ, ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και ακτιβιστής για την κλιματική αλλαγή.

Η 28η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP28) που διεξάγεται στο Ντουμπάι είναι η «τελευταία ευκαιρία» για να επιτευχθεί ο στόχος του περιορισμού της ανόδου της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, προειδοποίησε λίγο αργότερα ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Τζον Κέρι.

«Αυτή είναι η τελευταία COP που θα έχουμε την ευκαιρία να διατηρήσουμε ζωντανό τον στόχο του 1,5°C», είπε ο Τζον Κέρι στους εκπροσώπους.

Όπως επισημαίνει  το CNN, το εν λόγω προσχέδιο, εκτός από το γεγονός ότι αναρτήθηκε έξι ώρες αργότερα απ’ ότι ήταν προγραμματισμένο, χρησιμοποιεί μία πολύ ‘ήπια γλώσσα’ μιλώντας για τα ορυκτά καύσιμα, οπισθοχωρώντας προφανώς μπροστά στα πετρελαιοπαραγωγά κράτη, που αντιτάχθηκαν στο συγκεκριμένο μέτρο (βλέπε ΗΠΑ και Κίνα).

Παράλληλα, πολλοί εμπειρογνώμονες και παρατηρητές κατηγόρησαν το σχέδιο για ασαφή διατύπωση και έλλειψη συγκεκριμένων χρονοδιαγραμμάτων ενώ εξέφρασαν την απογοήτευσή τους, καθώς, όπως εξήγησαν, η επικείμενη απόφαση όχι μόνο είναι ‘κατώτερη των περιστάσεων’, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία εξελίσσεται η κλιματική κρίση παγκοσμίως και οι συνέπειες που αυτή φέρει σε εκατομμύρια πολίτες, αλλά αποτελεί και οπισθοχώρηση, συγκριτικά με τις COP προηγούμενων ετών.

Τα “θολά” σημεία του προσχεδίου

Ο πρόεδρος της COP28 πρότεινε σήμερα έναν ενδιάμεσο δρόμο για τη μείωση της ενέργειας που παράγεται από ορυκτά καύσιμα παγκοσμίως, προς μεγάλη απογοήτευση χωρών και ΜΚΟ, που ανέμεναν μια σαφή έκκληση για “‘έξοδο” από το πετρέλαιο, το αέριο και τον άνθρακα που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Αντιθέτως, όμως, το νέο κείμενο καλεί κυρίως στη “μείωση τόσο της κατανάλωσης όσο και της παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα με σωστό, μεθοδικό και δίκαιο τρόπο ώστε να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών καθαρών εκπομπών [ουδετερότητα άνθρακα] πριν από, ή περίπου το 2050, συμβαδίζοντας με την επιστήμη”.

Όμως στο προσχέδιο δεν αναφέρεται πλέον η λέξη “έξοδος” από την ενέργεια που παράγεται από τα ορυκτά καύσιμα.

Για τον άνθρακα, το κείμενο καλεί επίσης “να μειωθεί γρήγορα η παραγωγή άνθρακα χωρίς δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα” αλλά και για “όρια στις άδειες που χορηγούνται για νέους σταθμούς παραγωγής ενέργειας από άνθρακα” χωρίς δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα, κάτι που αποτελεί στην πραγματικότητα υποχώρηση σε σχέση με την COP της Γλασκόβης πριν από δύο χρόνια, όπου δεν είχε δοθεί καμία λευκή επιταγή για νέους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς.

Μία παράγραφος αυτού του προσχεδίου αναφέρεται επίσης στις τεχνολογίες “χαμηλών εκπομπών”, μεταξύ των οποίων η πυρηνική ενέργεια, η δέσμευση άνθρακα και το υδρογόνο “χαμηλού άνθρακα”, “προκειμένου να βελτιωθούν οι προσπάθειες προς την υποκατάσταση της ενέργειας που παράγονται από ορυκτά καύσιμα χωρίς δέσμευση άνθρακα στα ενεργειακά συστήματα”.

Αυτή η διατύπωση απηχεί την κοινή διακήρυξη των Σάνιλαντς που υπογράφτηκε τον Νοέμβριο από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι δύο πρώτες στον κόσμο όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (παράγουν το 41%) απέφυγαν να μιλήσουν για “έξοδο” από την ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα, αλλά υπογράμμιζαν πως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική κ.λπ.) θα πρέπει σταδιακά να την υποκαταστήσουν.

Έντονες αντιδράσεις

“Οι φωνές μας δεν ακούστηκαν” και το σχέδιο είναι “εντελώς ανεπαρκές” για το θέμα της ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, κατήγγειλε ο υπουργός της Σαμόας Σέντρικ Σούστερ, που προεδρεύει της συμμαχίας των μικρών νησιωτικών κρατών (Aosis).

Το κείμενο “αποτελεί μια σημαντική υποχώρηση σε σχέση με προηγούμενες εκδοχές”, δήλωσε ο Χαρτζίτ Σινγκ, επικεφαλής παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής του CAN, που εκπροσωπεί περισσότερες από 1.000 οργανώσεις και συμμετέχει στις εργασίες της COP ως παρατηρητής. “Δεν περιλαμβάνει πλέον ρητή φόρμουλα για την έξοδο από την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα”.

“Οι χώρες που έχουν δεσμευθεί στην κλιματική δράση πρέπει να απορρίψουν αυτή την πρόταση και να επιμείνουν στις μετασχηματιστικές αλλαγές ώστε να υπάρξει ένα σημαντικό αποτέλεσμα για την κλιματική αλλαγή”, δήλωσε ο Αντρέας Ζίμπερ της ΜΚΟ, 350.org.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της Ιρλανδίας, Eamon Ryan, ξεκαθάρισε ότι το παρόν κείμενο θα πρέπει οπωσδήποτε να αλλάξει, καθώς “δεν είναι ούτε κατά διάνοια αρκετά φιλόδοξο” για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης ενώ σχολίασε ακόμα πως η αποφυγή της “εξόδου από την ενέργεια των ορυκτών καυσίμων” στέλνει λάθος μήνυμα.

Ο επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα, Wopke Hoekstra, εξέφρασε επίσης την απογοήτευσή του για το προτεινόμενο κείμενο, το οποίο υπολείπεται της έκκλησης για σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. “Υπάρχουν μερικά καλά σημεία στο κείμενο, αλλά συνολικά είναι σαφώς ανεπαρκές. Δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος που είμαστε εδώ για να αντιμετωπίσουμε”, δήλωσε στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας ότι η τεκμηρίωση περιέχει στοιχεία που “απλώς δεν μπορούν να αποδεχθούν”.

Ο Λι Σούο, από το κέντρο σκέψης Asia Society, σημείωσε επίσης πως το προσχέδιο δεν περιλαμβάνει κάποιες διαφορετικές επιλογές αλλά έχει μια τελική μορφή, -σε αντίθεση με τις τρεις προηγούμενες εκδοχές- κάτι που υποδηλώνει πως ο πρόεδρος της COP28, Αλ Τζαμπέρ, παρουσιάζει το προσχέδιο της συμφωνίας με όρους “take it or leave it”.

«Η Δημοκρατία των Νήσων Μάρσαλ δεν ήρθε εδώ για να υπογράψει τη θανατική καταδίκη της», υπογράμμισε ο υπουργός Φυσικών Πόρων και επικεφαλής της αντιπροσωπείας της χώρας αυτής, Τζον Σιλκ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκρινε «ανεπαρκές» το κείμενο. Οι ΗΠΑ ζήτησαν να ενισχυθεί «ουσιαστικά» ενώ τα μικρά νησιά που απειλούνται από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών απαίτησαν να απορριφθεί. Μη κυβερνητικές οργανώσεις και εμπειρογνώμονες κατήγγειλαν το προσχέδιο επειδή προτείνει υπερβολικά πολλές, μη δεσμευτικές, επιλογές και ταυτόχρονα δεν προωθεί το τέλος των ορυκτών καυσίμων.

«Υπάρχουν στοιχεία που δεν είναι αποδεκτά ως έχουν» είπε από το Ντουμπάι η υπουργός Ενεργειακής Μετάβασης της Γαλλίας, Ανιές Πανιέ-Ρουνασέρ.

«Αιφνιδιάστηκα από την έλλειψη φιλοδοξίας», σχολίασε ένας διαπραγματευτής δυτικής χώρας, χαρακτηρίζοντας «ανέμπνευστο, από την αρχή μέχρι το τέλος, επαναλαμβανόμενο, ασαφές» το κείμενο.

Η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ είπε επίσης ότι το προσχέδιο συμφωνίας της COP28 είναι ξεκάθαρα ανεπαρκές και απογοητευτικό. Σημείωσε ότι στο κείμενο δεν γίνεται καμία αναφορά στην αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων από «πράσινη» ενέργεια και αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία δεν μπορεί να το στηρίξει.

Μια πηγή προσκείμενη στον πρόεδρο της COP28 υποστήριξε ότι οι προτάσεις αυτές αποτελούν μέρος του «συνήθους» παιχνιδιού της διαπραγμάτευσης: «Πρόκειται για μια αρχική κίνηση, θα πρέπει να οικοδομήσουμε πάνω σε αυτήν», εξήγησε.

Αλ Τζαμπέρ: “Πρέπει να συμφωνήσουμε”

“Σημειώσαμε πρόοδο αλλά έχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε. Θα πρέπει ακόμη να γεφυρώσουμε πολλές διαφορές”, δήλωσε ο πρόεδρος της διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα COP28, σουλτάνος Αλ Τζαμπέρ μετά τη δημοσιοποίηση του προσχεδίου. “Θα πρέπει να καταλήξουμε σε ένα αποτέλεσμα που θα σέβεται την επιστήμη και θα διατηρεί εφικτό τον στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου”, πρόσθεσε, τονίζοντας πως “δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο”.

Σημειώνεται ότι οι ομάδες των χωρών θα προσπαθήσουν να καταλήξουν σε έναν συμβιβασμό με αφετηρία αυτό το προσχέδιο πριν από την καταληκτική ημερομηνία, που έχει θέσει ο ίδιος ο Αλ Τζάμπερ για αύριο Τρίτη, στις 11:00.

“Έχουμε ένα κείμενο και θα πρέπει να συμφωνήσουμε στο κείμενο. Ο χρόνος των συζητήσεων πλησιάζει στο τέλος του και δεν είναι η ώρα για δισταγμούς. Είναι καιρός να αποφασίσουμε”, τόνισε.