Δανία: Το μήνυμα στον Τραμπ πίσω από την αλλαγή του βασιλικού οικοσήμου

Έκπληξη αλλά και πολιτικές συζητήσεις προκάλεσε η κίνηση του βασιλιά της Δανίας, Φρειδερίκου Ι’, να αλλάξει το βασιλικό εθνόσημο, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στη Γροιλανδία και τα Νησιά Φερόες, μια κίνηση που ερμηνεύεται επίσης ως απάντηση στον Ντόναλντ Τραμπ.

Λιγότερο από έναν χρόνο αφότου διαδέχθηκε τη μητέρα του, βασίλισσα Μαργαρίτα, η οποία αποχώρησε από τον θρόνο την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2023, ο βασιλιάς Φρειδερίκος έστειλε σαφές μήνυμα ότι επιθυμεί να διατηρήσει την αυτόνομη δανική επικράτεια και πρώην αποικία εντός του βασιλείου της Δανίας.

Για 500 χρόνια, τα προηγούμενα βασιλικά εθνόσημα της Δανίας περιλάμβαναν τρία στέμματα, σύμβολο της Ένωσης του Κάλμαρ που συνένωνε τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία υπό δανική ηγεσία από το 1397 έως το 1523. Τα στέμματα αποτελούν επίσης σημαντικό σύμβολο για τη γειτονική Σουηδία.

Ωστόσο, στην ανανεωμένη εκδοχή του εθνόσημου, τα στέμματα αφαιρέθηκαν και αντικαταστάθηκαν από μία πολική αρκούδα και ένα κριάρι, σύμβολα αντίστοιχα της Γροιλανδίας και τα Νησιά Φερόες.

Ο βασιλικός οίκος δήλωσε ότι το οικόσημο, το οποίο χρησιμοποιείται σε επίσημα έγγραφα και σφραγίδες και στοιχεία του οποίου χρονολογούνται από τον 12ο αιώνα, “ενισχύει την προβολή της Κοινοπολιτείας”, ενώ για την αφαίρεση των τριών κορωνών ανέφερε πως αφαιρέθηκαν “καθώς δεν είναι πλέον σχετικές”.

Η αλλαγή στο βασιλικό εθνόσημο της Δανίας έρχεται σε μια περίοδο αυξημένων εντάσεων γύρω από τη Γροιλανδία και τις σχέσεις της με τη Δανία, η οποία συνεχίζει να ελέγχει την εξωτερική πολιτική και την ασφάλειά της.

Ο επερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, επανέλαβε τον περασμένο μήνα την πρόθεσή του να αγοράσει τη Γροιλανδία, ενώ ο πρωθυπουργός της Γροιλανδίας, Múte Egede, κατηγόρησε πρόσφατα τη Δανία για γενοκτονία, με αφορμή τις έρευνες για το σκάνδαλο αναγκαστικής αντισύλληψης κατά τη δεκαετία του 1960 και του 1970.

Στην πρωτοχρονιάτικη ομιλία του, ο Egede ενέτεινε τις εκκλήσεις για ανεξαρτησία, ζητώντας την “αποτίναξη των δεσμών της αποικιοκρατικής εποχής”, σε μια προσπάθεια να επιταχύνει τη διαδικασία χειραφέτησης της Γροιλανδίας από τη δανική κυριαρχία.

Παράλληλα, το έδαφος της Γροιλανδίας αναμένεται να πατήσει τις επόμενες ώρες ο γιος του εκλεγμένου προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, μία επίσκεψη που αν και όπως έχει διευκρινιστεί είναι ιδιωτική, προκαλεί πολλά ερωτήματα και φουντώνει εκ νέου τα σενάρια.

Το ταξίδι του γιου του μάλιστα επιβεβαίωσε ο ίδιος ο Τραμπ με ανάρτησή του στο Truth Social, λέγοντας πως ο γιος του και “διάφοροι εκπρόσωποι” θα ταξιδέψουν στη Γροιλανδία για να επισκεφθούν “ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά τοπία και αξιοθέατα”. Παράλληλα, τόνισε ότι η Γροιλανδία και ο λαός της “θα ωφεληθούν σημαντικά, αν και όταν, γίνει μέρος του έθνους μας”.

Από το 1819, το βασιλικό εθνόσημο της Δανίας έχει αλλάξει άλλες τρεις φορές – το 1903, το 1948 και το 1972. Ωστόσο, οι πρόσφατες αλλαγές έχουν προκαλέσει σοκ σε ορισμένους κύκλους.

Το σύμβολο των τριών στεμμάτων, που χρησιμοποιείται από τη Δανία από τη συνθήκη ειρήνης του Knäred το 1613, είχε αναγνωριστεί ως δικαίωμα του Δανού βασιλιά, μετά το τέλος του πολέμου του Κάλμαρ. Ο καθηγητής ιστορίας Dick Harrison από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας χαρακτήρισε την αφαίρεση του συμβόλου “πρωτοφανή”.

“Το σύμβολο επιβίωσε από τις μεγάλες ήττες στους πολέμους με τη Σουηδία τη δεκαετία του 1640 και του 1650, την απώλεια της Νορβηγίας το 1814, του Schleswig στη Γερμανία το 1864, τη μετάβαση στη μοντέρνα εποχή, την απώλεια της Ισλανδίας και τη γερμανική κατοχή στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από ιστορική σκοπιά, η απόφαση του βασιλιά Φρειδερίκου Ι’ να αφαιρέσει το σύμβολο είναι μια αίσθηση”, δήλωσε ο Harrison.

Ωστόσο, ο ιστορικός Sebastian Olden-Jørgensen από το Ινστιτούτο Saxo στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης πιστεύει ότι η αλλαγή στέλνει ξεκάθαρα μηνύματα για τη γεωπολιτική κατάσταση, ιδιαίτερα εν μέσω των αιτημάτων ανεξαρτησίας της Γροιλανδίας.

“Όταν οι Γροιλανδοί –και σε έναν βαθμό και οι Φεροέζοι– σκέφτονται την πλήρη ανεξαρτησία, ο βασιλικός οίκος δείχνει ότι υποστηρίζει την πολιτική του κράτους, η οποία είναι να διατηρηθεί η ενότητα του βασιλείου”, δήλωσε στην εφημερίδα Berlingske.

Ο ειδικός σε θέματα μοναρχίας Lars Hovbakke Sørensen σημείωσε ότι οι αλλαγές αντικατοπτρίζουν το προσωπικό ενδιαφέρον του βασιλιά για την Αρκτική, αλλά και στέλνουν ένα διεθνές μήνυμα.

“Είναι σημαντικό να σηματοδοτήσει η Δανία ότι η Γροιλανδία και τα Νησιά Φερόες αποτελούν μέρος του δανικού βασιλείου, και ότι αυτό δεν είναι προς διαπραγμάτευση. Έτσι το δηλώνεις”, είπε στο δίκτυο TV2.

Η κυβέρνηση της Γροιλανδίας κλήθηκε να σχολιάσει, χωρίς να έχει εκδοθεί επίσημη απάντηση μέχρι στιγμής.