Δικηγόρος Οτσαλάν: Η Ελλάδα παραβίασε κάθε έννοια δικαίου το 1999 στην υπόθεση του “Απο”

Πριν από λίγες ημέρες, συμπληρώθηκαν 21 χρόνια από την παράδοση του ηγέτη των Κούρδων Αμπντουλάχ Οτσαλάν στις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Εκτοτε, ο “Απο” κρατείται υπό συνθήκες σχεδόν πλήρους απομόνωσης στο νησί Ιμραλί ουσιαστικά αποκομμένος από τον έξω κόσμο με ότι αυτό συνεπάγεται. 

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο News24/7, η δικηγόρος του Ραζιγέ Τουργκούτ δίνει λεπτομέρειες για την υγεία και το επίπεδο ενημέρωσης του Οτσαλάν τις ακριβείς συνθήκες του εγκλεισμού του, την άποψή του για την επανάσταση της Ρόζαβα, το ρόλο της κυβέρνησης Σημίτη στην παράδοσή του καθώς και για τη μεγάλη επιθυμία του, σε περίπτωση που κάποτε αφεθεί ελεύθερος.  

Σε ποια κατάσταση βρίσκεται σωματικά και ψυχικά ο Οτσαλάν μετά από τόσα χρόνια εγκλεισμού; 

Ο κ. Οτσαλάν είναι φυλακισμένος τα τελευταία 21 χρόνια σε συστηματική απομόνωση. Είναι προφανές ότι αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την κράτησή του. Το ανώτερο αναπνευστικό σύστημά του έχει σαφώς επηρεαστεί και σ’ αυτό παίζει ρόλο και το υγρό κλίμα του νησιού Ιμραλί στο οποίο κρατείται. Ομως άλλα προβλήματα, πιο σοβαρής φύσης, δεν αντιμετωπίζει ενώ γενικότερα παρουσιάζεται απρόθυμος να μιλά εκτενώς για την υγεία του. Δηλώνει αποφασισμένος να ζήσει. Περνά την καθημερινότητά του με πολύ προγραμματισμένο και πειθαρχημένο τρόπο και το ηθικό του βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο. 

Ενημερώνεται για τις πολιτικές εξελίξεις; Του επιτρέπεται το διάβασμα;

Η πρόσβαση του κ. Οτσαλάν στα ΜΜΕ είναι περιορισμένη. Από το 1999 έως και το 2014 επιτρεπόταν μόνο η ακρόαση ραδιοφώνου και μάλιστα συγκεκριμένου ραδιοσταθμού. Από το 2014 και μετά του δόθηκε η άδεια να παρακολουθεί και τηλεόραση. Με τη συσκευή που έχει όμως, μπορεί να παρακολουθήσει μόνο συγκεκριμένα τηλεοπτικά δίκτυα εθνικής εμβέλειας. Οσον αφορά τα έντυπα μέσα, η πρόσβαση είναι εξίσου προβληματική. Δεν του είχε δοθεί η άδεια για ανάγνωση εφημερίδας για πολύ καιρό. Ετσι και αλλιώς τα κυρίαρχα ΜΜΕ στην Τουρκία γράφουν ελάχιστα πράγματα για το κουρδικό ζήτημα και ακόμα λιγότερα για εκείνον. Κουρδικές εφημερίδες ή αντιπολιτευόμενες τουρκικές δεν του δίνονται, τουλάχιστον αυτό ξέρουμε μέχρι στιγμής. 

Βιβλία διαβάζει εξαιρετικά συχνά. Τα αγαπημένα του θέματα είναι η κοινωνιολογία, η ιστορία, η ανθρωπολογία, τη θρησκεία, την επιστήμη και την ιστορία της επιστήμης. Στο Ιμραλί έχει δημιουργηθεί μία βιβλιοθήκη με 3000 βιβλία στα οποία έχουν άμεσα πρόσβαση οι κρατούμενοι. Πρέπει να σημειώσουμε όμως εδώ το εξής. Ο,τι σας είπα, ισχύει για το διάστημα μέχρι τις 7 Αυγούστου. Έκτοτε δεν υπάρχει επαφή.

Ηταν ακριβώς η επόμενη ερώτηση: Είναι αλήθεια ότι έχει να δει συγγενή ή δικηγόρο του από τον προηγούμενο Αύγουστο;

Από το 1999 έως και σήμερα οι συναντήσεις του με τους δικηγόρους και τους συγγενείς του ήταν πολύ λίγες και γίνονταν με δυσκολία. Από τις 27 Αυγούστου του 2011 οι επισκέψεις των δικηγόρων απαγορεύτηκαν εντελώς. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε μέχρι τον Μάιο του 2019, οκτώ ολόκληρα χρόνια. Από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο του 2019 του επετράπη να δει τους δικηγόρους του πέντε φορές. Μετά από τις 7 Αυγούστου μπορούμε να πούμε ότι ισχύει ντε φάκτο μία ακόμα απαγόρευση. Οι άλλοι τρεις κρατούμενοι που παραμένουν έγκλειστοι στο Ιμραλί έχουν να δουν δικηγόρο από το 2015. Η οικογένειά του υποβάλλει αιτήσεις επίσκεψης κάθε εβδομάδα αλλά όλα αυτά τα 21 χρόνια τον έχει δει ελάχιστα και ο νόμος προβλέπει μία συνάντηση ανά 15 ημέρες. Επετράπη μόνο μία του 2016 και τρεις μέσα στο 2019. 

Ποια είναι η άποψή του για την επανάσταση στη Ροζάβα αλλά και για τις εξελίξεις στη Συρία;

Ο κ. Οτσαλάν είναι βαθύς γνώστης του συριακού προβλήματος, ξέρει την περιοχή και τις ιδιαίτερες συνθήκες της. Από το 2011, όταν άρχισε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία έκανε πολλές αξιολογήσεις της κατάστασης και σε ότι αφορά τη συριακή κρίση αλλά και αναφορικά με τις επιπτώσεις της στους Κούρδους της Συρίας. Ειδικά μετά από την επίθεση των δυνάμεων του ISIS, οι Κούρδοι της Βόρειας Συρίας κινδύνεψαν με γενοκτονία, έπρεπε να βρουν τρόπους αποτελεσματικής αυτοάμυνας και αυτοδιοίκησης. Τα πολιτικά επιτεύγματα των Κούρδων της Βόρειας Συρίας θα πρέπει να ολοκληρωθούν με την εγκαθίδρυση μίας πολιτικής αυτονομίας στο πλαίσιο μίας δημοκρατικής, συνταγματικής λύσης στη Συρία. 

Για τη Ρόζαβα, ο κ. Οτσαλάν είχε προτείνει ένα μοντέλο δημοκρατικής διακυβέρνησης που βασιζόταν στις συνελεύσεις στις οποίες θα συμμετείχαν όλες οι κοινότητες (Αραβες, Κούρδοι, Αρμένιοι, κτλ). Η αυτοδιαχείριση στη Ροζάβα αναπτύχθηκε με το πέρασμα των χρόνων βασιζόμενη ακριβώς πάνω σ’ αυτό το μοντέλο. Ο κ. Οτσαλάν είχε προειδοποιήσει ότι μία ενδεχόμενη τουρκική επέμβαση στη Συρία θα δυσκόλευε πολύ τα πράγματα. Είχε πάντα την άποψη ότι η διαφορά θα μπορούσε να λυθεί με διαπραγματεύσεις μεταξύ των Κούρδων και της συριακής κυβέρνησης με συνταγματικό τρόπο. Ομως η τουρκική επέμβαση έγινε στις 9 Οκτωβρίου ενώ εμείς δεν έχουμε νέα από τον κ. Οτσαλάν από τις 7 Αυγούστου. Η ημερομηνία της 9ης Οκτωβρίου ίσως να μην επιλέχθηκε τυχαία. Στις 9 Οκτωβρίου άρχισε η διεθνής συνωμοσία κατά του κ. Οτσαλάν. 

Εχετε μιλήσει ποτέ μαζί του για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες συνελήφθη το 1999; Πολύς κόσμος στην Ελλάδα θεωρεί ότι ο Οτσαλάν ουσιαστικά προδόθηκε από την τότε ελληνική κυβέρνηση… 

Οπως, ίσως, θα θυμάστε ο κ. Οτσαλάν παραδόθηκε στις τουρκικές αρχές στην Κένυα στις 15 Φεβρουαρίου του 1999. Είχε προηγηθεί μία πορεία, από τις 9 Οκτωβρίου του 1998 όταν και άρχισε η διεθνής συνωμοσία που περιέλαβε την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Ρωσία για να καταλήξει στην αφρική, σε μία μη ασφαλή πόλη. Ο κ. Οτσαλάν έχει περιγράψει αναλυτικά αυτήν την πορεία στην αναφορά του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ελαβε χώρα ένας αποκλεισμός από πολλές πόλεις της Ευρώπης, έκλεισαν αεροδρόμια και ουσιαστικά ο κ. Οτσαλάν εξαναγκάστηκε σε φυγή προς την Αφρική. 

Οπως αποκαλύπτεται από τα σχετικά έγγραφα τη συνωμοσία εκτέλεσαν και οργάνωσαν οι ΗΠΑ ενώ στη διαδικασία συμμετείχαν η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Ρωσία, η Ελλάδα και η Κένυα. Ο κ. Οτσαλάν είχε υποβάλλει γραπτή αίτηση παροχής ασύλου στην ελληνική κυβέρνηση. Σε ένα κράτος δικαίου η κυβέρνηση πρέπει είτε να απορρίψει, είτε να εγκρίνει, είτε να επανεξετάσει το αίτημα. Η ελληνική κυβέρνηση δεν έκανε τίποτα από αυτά προσποιούμενη ότι δεν υπάρχει αίτημα. Ο κ. Οτσαλάν είχε υποβάλλει παρόμοιο αίτημα και στις ιταλικές αρχές. Θα μπορούσε λοιπόν η Ελλάδα να τον στείλει στην Ιταλία, αλλά ούτε αυτό έγινε. Μη εξετάζοντας καν το αίτημα Οτσαλάν, η ελληνική κυβέρνηση συνέπραξε στην συνωμοσία εναντίον του. Αλλά φαίνεται ότι ούτε αυτό τους ήταν αρκετό γι’ αυτό και προσέφυγαν κατά του κ. Οτσαλάν για παράνομη είσοδο στη χώρα. Ο πελάτης μας αθωώθηκε από αυτήν την κατηγορία. 

Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης στο όλο ζήτημα την φέρνει αντιμέτωπη ακόμα και με το ελληνικό δίκαιο, πόσο μάλλον με το διεθνές. Είναι ξεκάθαρο ότι αρνήθηκε να εφαρμόσει το νόμο βάζοντας τον κ. Οτσαλάν σε πολύ μεγάλο κίνδυνο. Εχουμε, προφανώς, καταθέσει αγωγές γι’ αυτό. Η συζήτηση ολοκληρώθηκε το 2018 αφού κράτησε 10 χρόνια. Προσφύγαμε, όπως σας είπα και προηγουμένως, και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Η αγωγή του κ. Οτσαλάν είχε τη μορφή βιβλίου. Σ’ αυτό καταδίκασε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης λέγοντας όμως παράλληλα ότι ο ιστορικός ελληνικός πολιτισμός είχε εξαιρετικές σχέσεις με τη Μεσοποταμία και γενικότερα την Ανατολή. 

Ποια θα μπορούσε να είναι η εξέλιξη της υπόθεσής του στο κοντινό μέλλον; Ποιος είναι ο στόχος σας;

Η φυλακή στην οποία κρατείται ο κ. Οτσαλάν αποκαλείται “φέρετρο” ή “διάδρομος θανάτου”. Η “δίκη” του διεξήχθη στο Δικαστήριο Κρατικής Ασφαλείας το οποίο αποτελείται μόνο από στρατιωτικούς. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ήδη αποφανθεί ότι η δίκη του δεν ήταν δίκαιη. Του επιβλήθηκε, παρ’ όλα αυτά, η θανατική ποινή η οποία το 2002 μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά. Από τον εγκλεισμό του και μετά, τα πράγματα έγιναν πολύ χειρότερα για όλους τους πολιτικούς κρατούμενους στην Τουρκία. 

Το αίτημά του για την επανάληψη της δίκης έχει κατατεθεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Υπάρχει η “αρχή της ισότητας” και η “απαγόρευση των διακρίσεων” και εκεί ποντάρουμε νομικά. Ακόμα όμως και η εκτέλεση της ποινής του έχει μετατραπεί σε μαρτύριο. Τα δικαιώματά του ως κρατουμένου παραβιάζονται συστηματικά. Και γι’ αυτό έχουν γίνει συγκεκριμένες καταγγελίες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το Δικαστήριο συμπέρανε ότι στην περίπτωση Οτσαλάν παραβιάζεται το άρθρο 3 της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που μιλά για τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση. Η τουρκική κυβέρνηση οφείλει να προχωρήσει σε ρυθμίσεις που θα βελτιώνουν τις συνθήκες εγκλεισμού σύμφωνα με ότι προβλέπεται αλλά και θα απαλλάσσουν τον πελάτη μας από τα ισόβια δεσμά. Μέχρι στιγμής δεν το έχει κάνει, δεν συμμορφώνεται εδώ και 6 χρόνια.

Σ’ αυτό το σημείο πρέπει να πούμε και κάτι άλλο. Η επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης που είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση εφαρμογής της δικαστικής απόφασης δεν κάνει αποτελεσματικά τη δουλειά αυτή. Στοχεύουμε στην απελευθέρωση του κ. Οτσαλάν. Ο νομικός και ο δημοκρατικός αγώνας μας ενάντια στις παράνομες πρακτικές που λαμβάνουν χώρα στο Ιμραλί εννοείται ότι θα συνεχιστεί.  

Αλήθεια, τι θα ήθελε να κάνει ο Οτσαλάν σε περίπτωση που αποφυλακιζόταν;

Στις συναντήσεις που είχαμε μαζί του από τον Μάιο έως τον Αύγουστο του 2019 στη φυλακή, ο κ. Οτσαλάν προέβη σε κάποιες εκτιμήσεις για μέλλον βασιζόμενος στην ιστορία και τον πολιτισμό του Κουρδιστάν. Μάς είπε ότι αυτό που είχε αρχίσει βασίστηκε στην κουλτούρα και στη γλώσσα και εξέφρασε την επιθυμία του να επιστρέψει σ’ αυτό το μονοπάτι που περπάτησε όταν ήταν ακόμη παιδί. Νοστάλγησε τα παιδικά του σχολικά χρόνια. Κύρια στρατηγική του κ. Οτσαλάν, ιδιαίτερα μετά το 1993 ήταν η ‘”δημοκρατική λύση” και ο “έντιμος αγώνας της ειρήνης.”. Υπό αυτήν την έννοια έχει ως στόχο τη δημοκρατική λύση του κουρδικού προβλήματος στην Τουρκία. Θέλει οι άνθρωποι που αποτελούν τα δημοκρατικά έθνη να είναι ελεύθεροι και ίσοι. Μας είπε χαρακτηριστικά ότι “θα συνεχίσω την αναζήτηση της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της αλήθειας μέχρι το τέλος”.