Δημοτικές εκλογές στην Τουρκία: 5 πράγματα που πρέπει να ξέρεις

Μπορεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μην είναι υποψήφιος (και) στις δημοτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα στην Τουρκία – ξεκίνησε άλλωστε την αναρρίχησή του στην εξουσία ως δήμαρχος Κωνσταντινούπολης – μοιάζει όμως να έχει πάρει επάνω του το βάρος της εκλογικής αυτής αναμέτρησης, που Τούρκοι και διεθνείς αναλυτές χαρακτηρίζουν ως μία από τις κρισιμότερες στην σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας.

Και μπορεί πλέον κανείς να μην αμφισβητεί το γεγονός ότι Ερντογάν είναι ένας σύγχρονος “Σουλτάνος”, μετά τη τροπή που πήρε η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 και τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2018 μετά τις οποίες συγκέντρωσε το σύνολο σχεδόν των εξουσιών στα χέρια του, όμως οι φετινές αυτοδιοικητικές εκλογές είναι για τον ίδιο οι πιο κρίσιμες για το πολιτικό του μέλλον. Μπορεί ο Ερντογάν να εμφανίζεται ως ο πλέον δημοφιλής πολιτικός στην Τουρκία, όμως η χώρα βυθίζεται καθημερινά σε μία οικονομική κρίση χωρίς προηγούμενο, ενώ μοιάζει να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από τη Δύση και μάλιστα χωρίς επιστροφή.

Αυτά είναι τα πέντε πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε αναφορικά με την κρίσιμη αναμέτρηση των δημοτικών εκλογών στην Τουρκία, στις οποίες ο ίδιος ο Ερντογάν έχει δώσει δημοψηφισματικό χαρακτήρα:

1. Μεγάλα “στοιχήματα” Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη

Οι Τούρκοι δεν κρύβουν στις δημοσκοπήσεις τη “λατρεία” τους για τον πρόεδρό τους, αυτό ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα “εξαργυρωθεί” στις κάλπες των δημοτικών εκλογών. Αναλυτές εκτιμούν ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θα κερδίσει μεν την πρωτιά στους περισσότερους δήμους, αλλά κινδυνεύει να χάσει αρκετές από τις 80 μεγαλύτερες πόλεις στις εκλογές.

Οι μεγαλύτερες και σημαντικότερες “μονομαχίες” είναι φυσικά αυτές στα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της Τουρκίας: Την Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη. Στην Άγκυρα, φέρεται να προηγείται ο υποψήφιος του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης CHP (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα). Στην Κωνσταντινούπολη φέρεται να προηγείται οριακά ο υποψήφιος του AKP οριακά. Οι αναλυτές δεν αποκλείουν την ανατροπή, ο Ερντογάν τους κλείνει όμως το μάτι με νόημα λέγοντας ότι “όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει και τις εκλογές”… Αξίζει να σημειωθεί ότι προβάδισμα της αντιπολίτευσης καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις σε Αττάλεια, Αντάνα και Σμύρνη.

2. Το μετέωρο βήμα της τουρκικής οικονομίας

Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, το 65% των ψηφοφόρων απάντησε ότι η ψήφος τους θα καθοριστεί από τις εξελίξεις στην οικονομία, που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και στα χειρότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών. Αυτό δεν εμπόδισε καθόλου τον Τούρκο πρόεδρο να επιδοθεί σε ένα ατελείωτο “ράλι” προεκλογικών εκστρατειών ανά την επικράτεια, με το μικρόφωνο στο χέρι, γεγονός που έδειξε μάλλον να ενοχλεί παρά να καθησυχάζει τους Τούρκους που αγωνιούν για το μέλλον τους.

Η τουρκική λίρα βρίσκεται πλέον σε ελεύθερη πτώση, καταγράφοντας “βουτιά” της τάξεως του 6% σε ένα 24ωρο! Την ίδια στιγμή, τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας μειώθηκαν στα 24,9 δισ. δολάρια την εβδομάδα που έληξε στις 22 Μαρτίου. Είχε προηγηθεί μία περαιτέρω μείωση κατά 6,3 δισ. δολάρια στα 28,5 δισ. δολάρια έως τις 15 Μαρτίου.

3. Η Αγιά Σοφιά να βάλει το χέρι της…

Εν μέσω λαϊκιστικού και εθνικιστικού κρεσέντο δίχως προηγούμενο, ο Ερντογάν διαμήνυσε στους ψηφοφόρους του κόμματός του στην Κωνσταντινούπολη ότι μετά τις εκλογές η Αγιά Σοφιά θα αλλάξει χαρακτήρα και από μουσείο που είναι σήμερα θα μετατραπεί σε τζαμί. Η UNESCO έσπευσε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους, επισημαίνοντας ότι μιλάμε για ένα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς και όχι… ¨”τσίφλίκι” του “Σουλτάνου”. Απάντησε δηλαδή το αυτονόητο, ότι η αλλαγή στο χαρακτήρα αυτών των μνημείων είναι απόφαση που δεν λαμβάνεται σε καμία περίπτωση μονομερώς και για την ακρίβεια πρέπει να φέρει τη σύμφωνη ευθύνη αρμόδιας επιτροπής

Ο Ερντογάν επέστρεψε δριμύτερος επαναλαμβάνοντας τις απειλές του και βάζοντας στην “εξίσωση” και τον Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας ότι η “Αγιά Σοφιά” θα γίνει τζαμί με την ίδια ευκολία που ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και την ισραηλινή κυριαρχία στα υψίπεδα του Γκολάν και ως “απάντηση” σε αυτές τις πράξεις. Ο λόγος για τον οποίο “έμπλεξε” και τον Τραμπ σε αυτή την ιστορία κάθε άλλο παρά τυχαίος είναι…

4. Ο Ερντογάν έκανε “πυραύλους” Ρώσους και Αμερικανούς

Η αγορά των ρωσικών S-400 είναι για πολλούς η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις της Τουρκίας με τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ κατ΄ επέκταση. Διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι με την εμμονή του αυτή ο Ερντογάν έχει εγκλωβιστεί ανάμεσα “στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη”. Διαλέγεται ελεύθερα ποιά είναι η Ρωσία του Πούτιν και ποιά οι ΗΠΑ του Τραμπ.

Το θέμα έχει βεβαίως και οικονομική χροιά, καθώς πρόκειται για μία συμφωνία τουλάχιστον 2,4 δισ. δολαρίων, την οποία ο Ρώσος πρόεδρος δεν μοιάζει να επιθυμεί να τινάξει στον αέρα για χάρη του Ερντογάν ή των Δυτικών. Κυρίως όμως πρόκειται για ένα παιχνίδι ευαίσθητων γεωπολιτικών ισορροπιών. Αμερικανοί και ΝΑΤΟϊκοί δεν είναι διατεθειμένοι να επιτρέψουν την εγκατάσταση ενός ρωσικού υπερόπλου σε σύμμαχό τους. Και βάζουν στο πλάνο της σύγκρουσης αυτής και τα μεγάλα μέσα, που δεν είναι άλλα από τα υπερσύγχρονα μαχητικά F-35. Στο φιλόδοξο πρόγραμμα ανάπτυξής τους μετέχουν οι Τούρκοι που κινδυνεύουν πλέον να βρεθούν εκτός, αν ο Ερντογάν συνεχίσει τα πάρε – δώσε με τους Τούρκους. Το Κογκρέσο πιέζει νομοθετικά για τον εξοστρακισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα, εκβιάζοντας ανοιχτά την Άγκυρα να επιλέξει τους Patriot αντι των S-400

.

5. “Παγωμένες” σχέσεις με την Ευρώπη

Όσο πιο πολύ παίζει ο Ερντογάν με τα νεύρα Ρώσων και Αμερικανών, τόσο πιο πολύ και οι Ευρωπαίοι σταματούν να τηρούν τα προσχήματα και τις ισορροπίες που κρατούσαν επί δεκαετίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρόσφατο ψήφισμα – χαστούκι στον Τούρκο πρόεδρο, με το οποίο οι Ευρωβουλευτές ενέκριναν με συντριπτική πλειοψηφία το πάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας στην ΕΕ. Όπως όλα τα πράγματα στην ΕΕ έτσι και αυτό είναι κάτι που θα ακολουθήσει εξαντλητικά αργούς ρυθμούς μέχρι την τελική απόφαση, που μπορούν να λάβουν μόνο οι χώρες – μέλη.

Είναι ωστόσο ενδεικτικό της τάσης. Στο ψήφισμα, οι Ευρωβουλευτές καυτηριάζουν όλα τα κακώς κείμενα της Τουρκίας του Ερντογάν, από τους διωγμούς αντιφρονούντων μέχρι την έλλειψη ελευθερίας έκφρασης. Μέσα σε όλα αυτά, το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε την Τουρκία να εντείνει τις προσπάθειες για επίλυση όλων των διαφορών στη βάση του διεθνούς δικαίου και στο πλαίσιο της καλής γειτονίας, καταδικάζοντας τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου και των θαλάσσιων υδάτων της Ελλάδας και τονίζοντας την ανάγκη άρσης του casusbelli, κάνοντας αντίστοιχες αναφορές και για το Κυπριακό και το θέμα της Αγιάς Σοφιάς.