Δύσκολο διαζύγιο α λα βρετανικά

Μετά το πρώτο σοκ του Brexit και ενώ οι συνέπειες του ιστορικού δημοψηφίσματος σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, δεν έχουν γίνει ακόμη σαφείς, η υπόλοιπη Ευρώπη μοιάζει σε πρώτη φάση να σκληραίνει τη στάση της διαμηνύοντας στη Μεγάλη Βρετανία “άμα θες να φύγεις, φύγε”.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς ουσιαστικά έδειξαν ότι αναμένουν από τη Μεγάλη Βρετανία να προχωρήσει τη διαδικασία αποχώρησης της (η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και δύο χρόνια) το συντομότερο.

Προκειμένου να προληφθεί η εξάπλωση του “ιού” του Brexit και σε άλλες χώρες, ο κ.Σουλτς συγκάλεσε συνεδρίαση του Ευρωκοινοβουλίου παράλληλα με τη Σύνοδο Κορυφής της Τρίτης. Εν όψει της οποίας η Αθήνα σχεδιάζει μάλιστα να αναλάβει πρωτοβουλίες για επαφές με στόχο τη συγκρότηση μίας “προοδευτικής συμμαχίας για την Ευρώπη” -κατά τη φράση που χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη δήλωση του σήμερα- η οποία θα απαιτήσει αλλαγές πολιτικής, αποδίδοντας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη λιτότητα και ζητώντας ανάχωμα στην ακροδεξιά.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ (που βλέπει για πρώτη φορά στη χώρα της, όπου η κοινή γνώμη ήταν μετά το Β’ Παγκόσμιο και λόγω ιστορίας) είχε ολονυχτία με τον υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τον κυβερνητικό εταίρο Σίγκμαρ Γκάμπριελ.

Το μυστικό σχέδιο Σόιμπλε για το Brexit

Σύμφωνα με την Handelsblatt  ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών συγκάλεσε σύσκεψη στις 5 το πρωί αφού είχε μιλήσει με την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον αντικακελάριο. Μάλιστα παρουσίασε σχέδιο έκτακτης ανάγκης οκτώ σελίδων. Όπως αναλύει η εφημερίδα πρόκειται για την παρουσίαση ενός “δύσκολου διαζυγίου μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας” το οποίο θα πραγματοποιηθεί με “ομαλό τρόπο”.

Η Μέρκελ βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας και με το Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος επίσης έκανε νόημα στο Λονδίνο να βγει το γρηγορότερο από την πόρτα εξόδου που το ίδιο άνοιξε. Τη Δευτέρα Μέρκελ, Ολάντ, Ρέντσι και Τουσκ θα συναντηθούν στο Βερολίνο σε μία συνάντηση που θα καθορίσει την πολιτική αντιμετώπιση του Brexit από την Ευρώπη, πριν τις συνεδριάσεις των επίσημων οργάνων, σε μία κίνηση που δείχνει ότι το Βερολίνο λίγο έχει καταλάβει το μήνυμα του δημοψηφίσματος.

H ύπαρξη όμως του οκτασέλιδου μυστικού σχεδίου του Σόιμπλε που αποκάλυψε η Handelsblatt κάνει πολλούς να αναρωτιούνται μήπως το Brexit επαναφέρει σενάρια που κυκλοφορούσαν στο Βερολίνο και πέρυσι με αφορμή την απειλή του Grexit για μία Ευρώπη δύο ταχυτήτων. Το σχέδιο όμως αυτό, που έχει στη διάθεση της η γερμανική εφημερίδα, περιγράφει πως θα χειριστεί η Γερμανία τις διαπραγματεύσεις για την έξοδο της Μ.Βρετανίας, η οποια πάντως προβλέπεται ότι θα κρατήσει ένα καθεστώς “ειδικής σχέσης” με την ΕΕ.

Οι φόβοι των Γερμανών

Το ερώτημα εάν Βρυξέλλες και Βερολίνο θα χαλαρώσουν την αυστηρή πολιτική της λιτότητας ή θα σκληρύνουν τη στάση τους, είναι κρίσιμο. Τα πρώτα μηνύματα δεν είναι ενθαρρυντικά. Σε κάθε περίπτωση, η βιασύνη των πρώην πλέον εταίρων να ολοκληρωθεί η αποχώρηση, έχει να κάνει όπως αναφέρουν τα γερμανικά ΜΜΕ με την ανησυχία ότι διαφορετικά μπορεί το Brexit να βρει μιμητές.

Για τον ίδιο λόγο το μυστικό σχέδιο Σοιμπλε για το Brexit ξεκαθαρίζει ότι δε θα πρέπει να υπάρξει “κανένας αυτοματισμός όσον αφορά την πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ”, λέει η εφημερίδα. Αν η Βρετανία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει σε μεγάλο βαθμό στο μέλλον τα πλεονεκτήματα της εσωτερικής αγοράς, χωρίς να είναι μέλος της ΕΕ, αυτό θα έδινε ένα κίνητρο και σε όποιον άλλον σκέπτεται να φύγει.

Το Βερολίνο φοβάται ιδιαίτερα ότι το Brexit αν ολοκληρωθεί χωρίς συνέπειες για τους Βρετανούς, μπορεί να βάλει ιδέες στη Γαλλία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, την Ολλανδία και την Ουγγαρία.

Τα σχέδια και τα ψέματα της ακροδεξιάς αποκαλύπτονται

Ήδη η επικεφαλής της γαλλικής ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν ζήτησε σήμερα τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση “στη Γαλλία και στις άλλες χώρες της ΕΕ”, μετά την ψήφο των Βρετανών υπέρ της εξόδου της χώρας τους από την Ένωση των 28.

Ο ακροδεξιός Ολλανδός ηγέτης Geert Wilders ζήτησε, επίσης, τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ολλανδική σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακόμη και στη Γερμανία η αντιπρόεδρος της ευρωσκεπτικιστικής και ξενοφοβικής AfD Μπέατριξ Φον Στορτς δήλωσε ότι έκλαψε από χαρά για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Ο σπόρος ενός Germanexit έχει μπει;

Ομπάμα: Εταίροι μας ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο

Στις ΗΠΑ ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι “Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα παραμείνουν αναντικατάστατοι εταίροι των ΗΠΑ, ακόμη και αφού ξεκινήσουν τη διαπραγμάτευση για τη μεταξύ τους σχέση”, ενώ όπως αναμένετο σε πανηγυρισμούς ξέσπασε ο Ντόναλντ Τράμπ θεωρώντας το αποτελέσμα του δημοψηφίσματος προάγγελο δικής του νίκης το Νοέμβριο.

Εν τω μεταξύ, η Σκωτία που ψήφισε στο δικό της δημοψήφισμα πριν δύο χρόνια την παραμονή της στο Ηνωμένο Βασίλειο κυρίως λόγω του φόβου να μη μείνει εκτός ΕΕ και που ψήφισε χθες υπέρ του Bremain, ζητά τώρα εκείνη να μείνει στην ενωμένη Ευρώπη αφήνοντας Αγγλους και Ουαλούς στο Brexit. Αλλά και στη Βόρεια Ιρλανδία, ο επικεφαλής του Sinn Fein άνοιξε τη συζήτηση για μία ενωμένη Ιρλανδία. Ενώ η Ισπανία ζητά επικυριαρχία στο Γιβραλτάρ, το οποίο ψήφισε συντριπτικά Bremain και θέλει τώρα το δικό του δημοψήφισμα.

Παραίτηση Κάμερον

Το Brexit καλείται να διαχειριστει όμως πρώτα από όλα το ίδιο το πολιτικό προσωπικό της Μ.Βρετανίας. Ο Ντέιβιντ Κάμερον που έκανε το σφάλμα να προχωρήσει στο δημοψήφισμα για να διαχειριστεί την ευρωσκεπτικιστική πτέρυγα των συντηρητικών, ανακοίνωσε ότι τον Οκτώβριο θα παραιτηθεί και το κόμμα θα εκλέξει νέο πρωθυπουργό κατά το πρότυπο της μετάβασης Θάτσερ- Μέιτζορ ή στα καθ’ ημάς Παπανδρέου- Σημίτη.

Πιθανότερος διάδοχος του φέρεται εις εκ των ηγετών του Brexit Μπορίς Τζόνσον, ο οποίος αποδοκιμάστηκε σήμερα από Βρετανούς πολίτες. Ετερος υποψήφιος φέρεται ο εκλεκτός του Κάμερον και υποστηρικτής του Bremain, υπουργός Οικονομικών της Μ.Βρετανίας Τζορτζ Οζμπορν.

Παγωμάρα επικρατεί στο παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκό κόμμα των Εργατικών, που υποστήριξε την παραμονή και είδε τους ψηφοφόρους εν πολλοίς να το αγνοούν. Κρίση ηγεσίας λοιπον και στο κόμμα των Εργατικών που είδε την ακροδεξιά να καπελωνει και να εκμεταλλεύεται την αντίδραση των Βρετανών.

Αν και η ταξικότητα της ψήφου δεν είναι σαφής, είναι γεγονός ότι οι νέοι και οι πλούσιες περιοχές ψήφισαν υπερ της παραμονής, ενώ οι μεγαλύτερης ηλικίας Βρετανοί και οι φτωχές περιοχές ψήφισαν υπέρ της εξόδου.

Πρώτες αποκαλύψεις για τον Νάιτζελ Φάρατζ

Το μεταναστευτικό όμως έπαιξε εξίσου σημαντικό ρόλο και αυτό είχαν κάνει σημαία οι ακροδεξιοί του Brexit, μαζί με τον ισχυρισμό ότι θα δοθούν περισσότερα χρήματα στο βρετανικό ΕΣΥ που είχε υποβαθμιστεί λόγω συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών τα τελευταία αρκετά χρόνια. Όμως τώρα αποκαλύπτονται:

Ο επικεφαλής του Ukip, Νάιτζελ Φάρατζ, παραδέχτηκε πως δεν μπορεί να εγγυηθεί για την υλοποίηση μιας από τις πιο προβεβλημένες υπόσχεσης της καμπάνιας του ‘OUT’. Οι επικεφαλής της καμπάνιας υπέρ του Brexit είχαν υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της εκστρατείας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα κατευθύνει προς το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Βρετανίας τα 350 εκατομμύρια στερλίνες που κατά την εκτίμησή του το Λονδίνο έστελνε κάθε εβδομάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όλα αυτά ενώ οι πρώτες αντιδράσεις των αγορών ήταν οι αναμενόμενες με τη στερλίνα σε χαμηλό τριακονταετίας.

Και το μόνο βέβαιο είναι πως η Μεγάλη Βρετανία δε μένει Ευρώπη, αλλά και η Ευρώπη δε μένει η ίδια.