Εκλογές στην Κωνσταντινούπολη: Η μάχη Ιμάμογλου – Γιλντιρίμ και το στοίχημα του Ερντογάν

Οι επαναληπτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα για το δήμο της Κωνσταντινούπολης σηματοδοτούν και την “ώρα της κρίσης” για τη δημοτικότητα του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο “εκλεκτός” του, πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας και υποψήφιος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), Μπιναλί Γιλντιρίμ, καλείται για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες να κερδίσει στην κάλπη τον ταχαίως ανερχόμενο και δημοφιλή πολιτικό της αντιπολίτευσης και του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), Εκρέμ Ιμάμογλου, για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης.

Η αμφιλεγόμενη ακύρωση του αποτελέσματος των δημοτικών εκλογών του Μαρτίου στον μεγαλύτερο δήμο της Τουρκίας, ήταν και μία ριψοκίνδυνη απόφαση που μπορεί να γυρίσει “μπούμερανγκ” στον Τούρκο πρόεδρο. Στις πρώτες κάλπες, ο Ιμάμογλου είχε κερδίσει μόλις με 13.000 ψήφους διαφορά, όμως η αμφισβήτηση της λαϊκής ετυμηγορίας μοιάζει να εκτίναξε στα ύψη τη δημοτικότητά του.

Ο Ερντογάν, που διετέλεσε δήμαρχος Κωνσταντινούπολης από το 1994 ως το 1998, έχει ευθαρσώς δηλώσει στο παρελθόν ότι “το να κερδίσεις την Κωνσταντινούπολη είναι σαν να κερδίζεις της Τουρκία”. Γεγονός που θα τον ενδιέφερε ιδιαίτερα δεδομένου ότι επιθυμεί την επανεκλογή του στον προεδρικό θώκο το 2023.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις πριν ανοίξουν οι κάλπες έδειχναν ότι ο Ιμάμογλου διεκδικεί με αξιώσεις τη νίκη, καθώς προηγείται με 54% έναντι του κυβερνητικού αντιπάλου του. Μένει μόνο να φανεί, αν στην περίπτωση νίκης του θα ανατείλει και το πολιτικό άστρο του δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα στον Ερντογάν.

Ο ανερχόμενος και ανανεωτικός Εκρέμ Ιμάμογλου

Επιτυγχάνοντας μία άκρως εντυπωσιακή νίκη στις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου, ο 49χρονος Εκρέμ Ιμάμογλου έστρεψε επάνω του τα φώτα της δημοσιότητας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της Τουρκίας, κερδίζοντας ταυτόχρονα τον τίτλο ενός από τα πλέον ανερχόμενα και ισχυρά πρόσωπα της αντιπολίτευσης, ενώ μέσα σε μία νύχτα έγινε “κόκκινο πανί” για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο υποψήφιος του CHP (Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα) για τον δήμο της πλουσιότερης πόλης της χώρας γεννήθηκε στα Πλάτανα της Τραπεζούντας, πήρε πτυχίο στην Διοίκηση Επιχειρήσεων και μεταπτυχιακό στην Διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων. από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και στην συνέχεια εργάστηκε στην οικογενειακή κατασκευαστική εταιρεία, στην οποία και διετέλεσε πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου. Παράλληλα, εργάστηκε ως μάνατζερ στην ποδοσφαιρική ομάδα και στην ομάδα μπάσκετ Τράμπζονσπορ.

Στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα εντάχθηκε το 2008, ενώ η παρουσία του έγινε αισθητή για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 2014, όταν εξελέγη με ποσοστό 50,44% δήμαρχος του Μπεϊλίκντουζου, στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Ιμάμογλου διατρανώνει σε κάθε ευκαιρία ότι σχεδιάζει μια “επανάσταση για τη δημοκρατία”, ενώ ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του σλόγκαν είναι το «όλα θα πάνε καλά», που βρήκε τεράστια απήχηση στα social media, τον καλλιτεχνικό κόσμο της Τουρκίας και τους πολέμιους εν γένει του Ερντογάν.

Ενδεικτικό της δυναμικής του είναι το γεγονός ότι μετά την ακύρωση της νίκης που σημείωσε τον Μάρτιο, οι ακόλουθοί του στο Twitter εκτινάχθηκαν σε 2,5 εκατ. από 350.000 που ήταν πριν τις εκλογές.

Αν και είναι μέλος του πιο “κοσμικού” CHP δεν διστάζει να επικοινωνήσει και τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, κερδίζοντας έτσι και από αυτή τη δεξαμενή ψηφοφοόρων.

Το πιο “ανθρώπινο” προφίλ του φαίνεται επίσης να βρίσκει απήχηση στους ψηφοφόρους, σε αντίθεσή με τον αντίπαλό του Μπ. Γιλντιρίμ που προεκλογικά λειτούργησε στην “σκιά” του Ερντογάν, ο οποίος φαίνεται πώς είχε πάρει πολύ “προσωπικά” την προεκλογική εκστρατεία.

Όπως τονίζει ο Τούρκος πολιτικός αναλυτής, Μουράτι Γιετκίν, «Αν ο Ιμάμογλου κερδίσει πάλι, δεδομένου ότι ο Ερντογάν έχει μετατρέψει αυτές τις εκλογές σε ένα είδος εθνικών εκλογών, η νίκη του Ιμάμογλου θα σημαίνει επίσης ότι οι ψηφοφόροι δεν εγκρίνουν την πολιτική του Ερντογάν».

Η αρχή του τέλους του Ερντογάν;

Η Κωνσταντινούπολη, εκτός από οικονομική πρωτεύουσα, είναι επίσης η τουρκική πόλη με τον μεγαλύτερο αριθμό κατοίκων. Περίπου 10,56 εκατομμύρια εξ αυτών έχουν δικαίωμα ψήφου. Αποτελεί το επίκεντρο της τουρκικής οικονομικής ανάπτυξης, με αναρίθμητα μεγάλα έργα προϋπολογισμού δισεκατομμυρίων δολαρίων. Συνεισφέρει το ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας.

Η αναμέτρηση αυτή προσέλαβε προσωπικό χαρακτήρα για τον Ερντογάν, όχι μόνο επειδή γεννήθηκε και μεγάλωσε στη συνοικία Κασίμπασα, αλλά και διότι στην Κωνσταντινούπολη αναδείχθηκε στο κεντρικό τουρκικό πολιτικό σκηνικό, όταν εξελέγη δήμαρχός της το 1994. Μια ενδεχόμενη δεύτερη ήττα του Ερντογάν θα ντρόπιαζε τον πρόεδρο της Τουρκίας, καθώς η διαδικασία έχει μετατραπεί — και από τον ίδιο — σε άτυπο δημοψήφισμα για την προεδρία του. Όπως έχει δηλώσει εξάλλου ο ίδιος επανειλημμένα, «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».

«Αν ο Ιμάμογλου κερδίσει ξανά, θα υπάρξει αλυσιδωτή αντίδραση σοβαρών αλλαγών στην τουρκική πολιτική σκηνή», προεξοφλεί ο τούρκος δημοσιογράφος Μουράτ Γετκίν, διαβλέποντας σε αυτή την εξέλιξη την αρχή του τέλους «για το AKP και τον ίδιο τον Ερντογάν». Στην προσπάθειά του να ανατρέψει το αποτέλεσμα του Μαρτίου, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης αποπειράθηκε να προσελκύσει τις ψήφους των Κούρδων, που αποτελούν περίπου το 15% των ψηφοφόρων.

Η εκστρατεία πήρε απρόβλεπτη τροπή όταν ο φυλακισμένος ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK) Αμπντουλά Οτζαλάν προέτρεψε τους υποστηρικτές του Κόμματος Δημοκρατίας του Λαού (HDP), που εν πολλοίς εκπροσωπεί την κουρδική μειονότητα, να τηρήσουν ουδέτερη στάση. Το HDP, που τάσσεται υπέρ του Ιμάμογλου, —ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης μιλά περί μάχης για την υπεράσπιση της «δημοκρατίας»— κατηγόρησε τον Ερντογάν ότι προσπαθεί να διχάσει τους Κούρδους.

Ο Γιλντιρίμ στην “σκιά” του Ερντογάν

Έμπειρος πολιτικός, ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Μπιναλί Γιλντιρίμ, μπορεί να θεωρηθεί ότι υπήρξε κομμάτι του “σκληρού πυρήνα” των υποστηρικτών του Ερντογάν στο “στρατόπεδο” του AKP. Παρά το γεγονός αυτό, θεωρείται κοινό μυστικό στην Τουρκία ότι δεν αντιμετώπισε με ανάλογο ενθουσιασμό την υποψηφιότητά του για τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, εκτιμώντας ότι αποτελεί περισσότερο υποβάθμιση παρά ψήφο εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του.

Ο 63χρονος πολιτικός γεννήθηκε σ’ ένα χωριό στην ανατολική περιοχή Ερζιντζάν και αν και προερχόταν από φτωχή οικογένεια, σπούδασε ναυπηγός. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του κόμματος AKP το 2001 και δεν έχασε ποτέ μέχρι τον περασμένο Μάρτιο εκλογές.

Διετέλεσε σχεδόν επί δέκα χρόνια υπουργός Μεταφορών,επιβλέποντας τα φιλόδοξα έργα, όπως σήραγγες, γέφυρες και αεροδρόμια, τα οποία σε σημαντικό βαθμό ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο το γόητρο του Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας.

Επιβραβεύοντας τον παλιό του φίλο, ο Ερντογάν, αφού έγινε πρόεδρος το 2016 τον επέλεξε για το ρόλο του πρωθυπουργού και στη συνέχεια του προέδρου της Βουλής, μία σοφή επιλογή, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, αφού ο Γιλντιρίμ είναι ο “έμπιστος” που δεν θα υπήρχε ποτέ περίπτωση να προδώσει τον Τούρκο πρόεδρο ή να προσπαθήσει να του σκάψει το λάκκο.

Μελανό σημείο στο κατά τα λοιπά “ατσαλάκωτο” προφίλ του είναι οι φήμες που τον συνοδεύουν για τη δημιουργία μιας μεγάλης περιουσίας από την ημέρα που ασχολήθηκε με την πολιτική. Σύμφωνα μάλιστα με την Cumhuriyet, ο Γιλντιρίμ και οι δύο γιοί του έχουν υπεράκτιες εταιρείες στη Μάλτα. Το ρεπορτάζ με τις αποκαλύψεις αυτές φέρεται να ενόχλησε ιδιαίτερα την οικογένεια του πρώην πρωθυπουργού, καθώς η δημοσιογράφος που ευθύνεται για τις αποκαλύψεις έχει εμπλακεί από τότε σε μία δικαστική διαμάχη δίχως τέλος.

Η έκβαση αυτή της μάχης θα δείξει αν η “φιλία” Ερντογάν – Γιλντιρίμ θα συνεχιστεί ή οδεύει προς το τέλος της. Σε περίπτωση που επαναληφθεί η ήττα του Μαρτίου, ο Τούρκος πρόεδρος θα υποστεί μία ταπεινωτική ήττα, καθώς θα χάσει για πρώτη φορά τον σημαντικότερο και μεγαλύτερο δήμο της χώρας, που το AKP κυβερνά αδιάλειπτα τα τελευταία 25 χρόνια.

Το χειρότερο από όλα για τον ίδιο τον Ερντογάν θα είναι ένα ανεπανόρθωτο πλήγμα στο γόητρο του πανίσχυρου ηγέτη και μάλιστα σε μία περίοδο που η ύφεση ταλανίζει την τουρκική οικονομία.

Όπως τονίζει ο οικονομικός αναλυτής Καν Σελτσούκι, «Η απόφαση του ανώτατου εκλογικού συμβουλίου για επανάληψη έκανε τις ρωγμές μέσα στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης πιο εμφανείς. Τώρα θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα, μετά τις 23 Ιουνίου. Αλλά προφανώς αν κερδίσει ο κ. Ιμάμογλου, είναι πιθανό αυτές οι ρωγμές να γίνουν ακόμα πιο εμφανείς».