Εκλογές στη Βρετανία: Το Brexit και όσα υπόσχονται πως θα αλλάξουν οι Εργατικοί

Οι Εργατικοί όπως όλα δείχνουν επιστρέφουν στην εξουσία της Μεγάλης Βρετανίας και το αποτέλεσμα των εκλογών ίσως σημάνει και το τέλος του αμφιλεγόμενου σχεδίου των Συντηρητικών για απέλαση αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Βάσει του νομοσχεδίου του Σούνακ, το Λονδίνο και το Κιγκάλι συμφώνησαν για καταβολή μεγάλων χρηματικών ποσών στη Ρουάντα για την υποδοχή μεταναστών και προσφύγων. Το νομοσχέδιο χαρακτηρίζει τη Ρουάντα ασφαλή τρίτη χώρα, κάτι που αμφισβητείται ανοιχτά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου το έχει χαρακτηρίσει παράνομο, ενώ και οι Εργατικοί θέλουν να το καταργήσουν, θέτοντάς το ως βασική προτεραιότητα στην ατζέντα τους. Εφόσον εκλεγούν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια για τη δημιουργία μιας Υπηρεσίας Συνοριακής Ασφάλειας για την εξάρθρωση των δουλεμπόρων, σύμφωνα με την προεκλογική τους ατζέντα, ωστόσο πολλές ΜΚΟ εκτιμούν πως οι Εργατικοί δεν θα μπορέσουν να είναι αρκούντως “ριζοσπαστικοί” έναντι του μεταναστευτικού και θα μπουν και εκείνοι στη λογική των οικονομικών συνεργασιών με τρίτες χώρες.

Κόντρα για τη μετανάστευση

Εργατικοί και Συντηρητικοί έχουν δεσμευτεί να μειώσουν τους αριθμούς νόμιμης μετανάστευσης, που σημείωσαν αύξηση μετά το Brexit το 2020, ο καθένας με άλλη προσέγγιση. Σε κάθε περίπτωση, το μεταναστευτικό είναι βασικό ζήτημα της θεματικής αυτών των βρετανικών εκλογών, τουλάχιστον για τους Τόρις. Πρακτικά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μεταξύ των Συντηρητικών ψηφοφόρων, η μετανάστευση αποτελεί τη νούμερο ένα ανησυχία, ωστόσο μεταξύ των ψηφοφόρων του Κιρ Στάρμερ το ζήτημα δεν είναι καν στις πρώτες πέντε προτεραιότητες που τους απασχολούν. Αναλυτές εκτιμούν πως ο Στάρμερ αφουγκράζεται τις ανησυχίες για τη μετανάστευση λόγω της λαϊκίστικης εκμετάλλευσης του θέματος από αρκετούς πολιτικούς, ωστόσο από την άλλη, η Βρετανία αντιμετωπίζει ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε βασικούς τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη.

Αν τελικά επικρατήσουν οι Εργατικοί, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, θα κερδίσουν την εξουσία μετά από 14 χρόνια απουσίας από αυτή, ενώ νωρίτερα οι Συντηρητικοί έκαναν 13 χρόνια αντιστοίχως, για να κερδίσουν.

Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Economist, στις αποτυχίες των Τόρις καταγράφεται η δυσλειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών, η αναποτελεσματικότητα της μεταναστευτικής πολιτικής, η μη αφομοίωση “πράσινων πολιτικών” για το κλίμα, η αποτυχία ανέγερσης νέων κατοικιών και φυσικά το Brexit, που συνοδεύτηκε από σκάνδαλα διαφθοράς στους κόλπους του κόμματος.

Βασικό ζήτημα για τους Εργατικούς είναι να αναδιαμορφώσουν το καθεστώς οικιστικού σχεδιασμού, να έρθουν σε καλύτερη συνεννόηση με την Ευρώπη στο δικό τους μέτρο, να αποκεντρώσουν δημοσιονομικές εξουσίες, να εξορθολογίσουν το προβληματικό φορολογικό σύστημα και εν γένει να ανατρέψουν την αντίληψη περί της εγχώριας οικονομίας. Δεν είναι λίγα θέματα, ομολογουμένως, για να διαχειριστούν. Σημειώνεται πως οι αυξήσεις των φόρων μετά την πανδημία βρίσκονται στο υψηλότερο μερίδιο του ΑΕΠ από τη δεκαετία του 1960. Την ίδια ώρα, τα στοιχεία Ιουνίου για τον πληθωρισμό έδειχναν τη Βρετανία στο 9,1%, όταν στην Ευρωζώνη ήταν 8,6%, ακόμη ένα “αγκάθι” για την οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση.

Το ζήτημα του Brexit και της υγείας

Ο Στάρμερ βέβαια προεκλογικά έχει δεσμευτεί πως “όσο θα ζει” το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα επανενταχθεί ούτε στην Ε.Ε., ούτε στην ενιαία αγορά, ούτε στην τελωνειακή ένωση, επισημαίνοντας ότι οι Εργατικοί δεν θα επιδιώξουν “πολύ στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη” για όσο διάστημα (θα) είναι πρωθυπουργός.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει ο Guardian, ο ηγέτης των Εργατικών δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν πιστεύει ότι η Μεγάλη Βρετανία θα επιστρέψει σε κανένα από τα τρία μπλοκ όσο είναι εν ζωή, αποκλείοντας κάθε άλλο παρά την επανένταξη ακόμη και αν κερδίσει μια δεύτερη θητεία στην εξουσία. Ωστόσο, εκτιμάται πως οι δηλώσεις του Στάρμερ σε σχέση με την ΕΕ, είναι μια άσκηση “εσωτερικής διπλωματίας”, για να αποφευχθούν τα λάθη του 2019, όταν πολλοί οπαδοί του Brexit γύρισαν την πλάτη στο κόμμα του. Υψηλόβαθμα στελέχη των Εργατικών δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο η Βρετανία να στραφεί στην επανένταξη στην τελωνειακή ένωση ή στην ενιαία αγορά, με τον ηγέτη τους – προεκλογικά – να επιμένει πως δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. “Πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε μια καλύτερη συμφωνία από την κακοφτιαγμένη συμφωνία που πετύχαμε υπό τον Μπόρις Τζόνσον στο εμπορικό μέτωπο, στην έρευνα και στην ανάπτυξη και στην ασφάλεια”, έχει δηλώσει ωστόσο ο ίδιος, δείχνοντας τις προθέσεις του.

Στον όλο πυρήνα της αφήγησης των νέων “Νέων Εργατικών” του Στάρμερ βρίσκεται η θέση ότι το Brexit “πέρασε” και ότι το ζήτημα τώρα είναι “να το κάνουμε να δουλέψει”. Ένα από τα ζητήματα που θα μπορούσε ωστόσο να αλλάξει, είναι η επαναφορά του Erasmus στη Βρετανία.

Από πλευράς ΕΕ, αξιωματούχοι έχουν τονίσει πολλάκις πως η Ένωση αυτή τη στιγμή δεν έχει πρόθεση, διάθεση και χρόνο για να ασχοληθεί ενεργά με το ζήτημα του Brexit. Υψηλόβαθμες πηγές στην Κομισιόν ανέφεραν επίσης ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να έρθει με μια μεγάλη προσφορά σε αντάλλαγμα για τυχόν παραχωρήσεις για την ενίσχυση των σχέσεων με την ΕΕ.

Διπλωμάτες έχουν επίσης ανά καιρούς αναφέρει πως η ΕΕ θα ήταν “πρόθυμη” για μια πιο “επίσημη συμφωνία” για την ασφάλεια και την άμυνα και για μια συζήτηση σχετικά με την “ευθυγράμμιση των πολιτικών” για τα συστήματα τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η οποία περιλαμβάνει τη φορολόγηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται κατά την παραγωγή εισαγωγών και εξαγωγών.

Ο Στάρμερ έχει δεσμευτεί άλλωστε πως θα δημιουργήσει ένα εθνικό ταμείο πλούτου με 7,3 δισεκατομμύρια στερλίνες (9,3 δισεκατομμύρια δολάρια) δημόσιου χρήματος που θα βοηθήσει στην πληρωμή για τη μετάβαση σε καθαρές μηδενικές εκπομπές. Έχει υποσχεθεί ακόμη να αναπτύξει την οικονομία της χώρας με τη μεταρρύθμιση των νόμων για τον προγραμματισμό και τις επενδύσεις με μια νέα βιομηχανική στρατηγική.

Τέλος, βασική προτεραιότητα του 61χρονου Στάρμερ είναι το σύστημα υγείας της χώρας και ο εξορθολογισμός του καθώς κατά τα 10 πρώτα χρόνια διακυβέρνησης των Τόρις σημειώθηκε αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας, επιβράδυνση της ανάπτυξης των παιδιών, επιστροφή της ραχίτιδας και στασιμότητα στο προσδόκιμο ζωής, ιδιαίτερα των γυναικών.

Συνολικά, το μανιφέστο των Εργατικών περιλαμβάνει την επιβολή φόρων στα ιδιωτικά σχολεία για να βοηθήσει την κρατική εκπαίδευση και απροσδόκητες εισφορές σε εταιρείες ενέργειας για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια. Υπάρχουν επίσης δεσμεύσεις για τα δικαιώματα των εργαζομένων, περικοπή λιστών αναμονής για υγειονομική περίθαλψη και επίσης, όπως αναφέραμε και παραπάνω, έλεγχος της μετανάστευσης.

Το μέχρι σήμερα αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα της Βρετανίας δείχνει να εξασφαλίζει πάντως τη μεγαλύτερη πλειοψηφία από οποιοδήποτε κόμμα στη σύγχρονη ιστορία στις εκλογές, σύμφωνα με μια τελική προβολή εδρών του YouGov.

Η ανάλυση προβλέπει ότι οι Εργατικοί θα συγκεντρώσουν 431 έδρες, με τους Συντηρητικούς του πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ να αναμένεται να κερδίσουν 102. Σύμφωνα με το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων, 89 έδρες θεωρούνται “κορώνα-γράμματα”, καθώς η διαφορά μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης θέσης υπολογίζεται σε 5 ποσοστιαίες μονάδες, ή λιγότερες.