Εκλογές στην Τουρκία: Θρίαμβος της αντιπολίτευσης και τριπλή ήττα Ερντογάν

Το σενάριο που “γράφτηκε” με τη νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη στις δημοτικές εκλογές του 2019, επαναλαμβάνεται. Πέντε χρόνια μετά, ο Εκρέμ Ιμάμογλου θριαμβεύει στη μάχη της κάλπης έναντι του Ερντογάν, “γκρεμίζοντας” με αυτό τον τρόπο τα μεγαλειώδη σχέδια του Τούρκου προέδρου.

Η αντιπολίτευση κράτησε το προβάδισμά της στις τρεις μεγάλες πόλεις της Τουρκίας, με το ποσοστό ενσωμάτωσης των ψήφων μέχρι και λίγα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα της Κυριακής να ξεπερνά το 80%.

Ο θρίαμβος του Ιμάμογλου φάνηκε ξεκάθαρος από τα πρώτα κιόλας αποτελέσματα. Στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση μετά τα πρώτα ποσοστά, δήλωσε “πολύ χαρούμενος”, σε μια ιδιαίτερα μελετημένη από τον ίδιο κίνηση, αφού έσπευσε να τοποθετηθεί πρώτος, αφήνοντας πίσω τους αντιπάλους του.

Σε επόμενη τοποθέτησή του δήλωσε: “Κερδίσαμε τις εκλογές στην Κωνσταντινούπολη”.

Αντίστοιχα, τη δεύτερη θητεία του εξασφάλισε και ο δήμαρχος της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς -επίσης υποψήφιος του CHP- ο οποίος μάλιστα κήρυξε τη νίκη του από τα πρώτα κιόλας αποτελέσματα.

Μιλώντας σε ένα ενθουσιώδες πλήθος συγκεντρωμένων, ο Μανσούρ Γιαβάς δήλωσε: “Οι εκλογές έληξαν, θα συνεχίσουμε να υπηρετούμε την Άγκυρα και τους (τις) έξι εκατομμύρια κατοίκους χωρίς διακρίσεις”.

“Νομίζω ότι είναι η αρχή μιας νέας εποχής. Υπάρχουν πολύ παρόμοια αποτελέσματα σε ορισμένες από τις περιοχές μας. Ωστόσο, ακόμη και στη χειρότερη μορφή του, είναι σαφές ότι περισσότερες περιοχές θα είναι δικές μας σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο”, δήλωσε ο δήμαρχος της Σμύρνης, Κεμίλ Τουγκάι.

“Οι ψηφοφόροι επέλεξαν να αλλάξουν το πρόσωπο της Τουρκίας” μετά από 22 χρόνια κυριαρχίας του ισλαμο-συντηρητικού κόμματος AKP, δήλωσε ο αρχηγός του σοσιαλδημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του κύριου σχηματισμού της αντιπολίτευσης.

“Ήθελαν να ανοίξουν την πόρτα σε ένα νέο πολιτικό κλίμα στη χώρα μας”, πρόσθεσε ο Οζγκού Οζέλ, το κόμμα του οποίου βρίσκεται σε πορεία νίκης στις μεγάλες τουρκικές πόλεις, συμπεριλαμβανομένης της Κωνσταντινούπολης και της πρωτεύουσας Άγκυρας.

Το “βαρόμετρο” για τον Ερντογάν

Οι φετινές εκλογές θεωρήθηκαν “βαρόμετρο” για τη δημοτικότητα του Ερντογάν, στην προσπάθειά του να ανακτήσει τον έλεγχο των βασικών αστικών περιοχών που είχε χάσει από την αντιπολίτευση το 2019.

Μια ήττα που είχε πλήξει σημαντικά την εικόνα του -μέχρι πρότινος- αήττητου προέδρου. Δεν ήταν συνηθισμένος στις ήττες και το “βασίλειο” της Κωνσταντινούπολης (μαζί με τα χρήματα της πόλης) ήταν “καρφί” για τον Ερντογάν.

Ενδεχόμενη νίκη του κυβερνόντος κόμματος θα σκλήραινε την αποφασιστικότητά του να εισαγάγει ένα νέο σύνταγμα, που θα αντικατοπτρίζει τις συντηρητικές αξίες του και θα του επιτρέπει να κυβερνά μετά το 2028, οπότε λήγει η τρέχουσα θητεία του.

Το εκλογικό αποτέλεσμα όμως, φαίνεται να ανατρέπει όλα τα παραπάνω.

Αλλαγή πολιτικού σκηνικού στην Τουρκία

Σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από αυτές τις εκλογές είναι το γεγονός ότι το ΑΚΡ είναι πλέον το δεύτερο κόμμα σε επίπεδο επικράτειας και το CHP πρώτο. Στις βουλευτικές εκλογές, στις 14 Μαΐου πέρυσι η εικόνα ήταν αντίστροφη, το ΑΚΡ ήταν πρώτο με ποσοστό 36,30% και το CHΡ δεύτερο με 25,80%.

Το ενδιαφέρον, σε κάθε περίπτωση, σε αυτές τις εκλογές επικεντρώθηκε στην Κωνσταντινούπολη, καθώς η πραγματική μονομαχία δεν διεξήχθη μεταξύ του Ιμάμογλου και του Κουρούμ, αλλά μεταξύ του Ιμάμογλου με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Ερντογάν είχε αναλάβει προσωπικά το βάρος της προεκλογικής εκστρατείας. Μόνο το τελευταίο 48ωρο πριν από τις εκλογές οργάνωσε έξι προεκλογικές συγκεντρώσεις, όλες στην Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο πράττουν και οι υπουργοί του που «όργωσαν» την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές την Κωνσταντινούπολη, γεγονός που οδήγησε όμως στη αφάνεια τον Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος ούτως ή άλλως δεν είναι ιδιαίτερα χαρισματικός.

Μέσω της νίκης του Κουρούμ ο Ερντογάν ήλπιζε ότι θα αποκτούσε πολιτικό εκτόπισμα για να χαλυβδώσει ακόμη περισσότερο την εξουσία του, ίσως και με Συνταγματική αλλαγή.

Η Κωνσταντινούπολη των 16 εκατομμυρίων κατοίκων επισήμως, ίσως και των 20 εκατομμυρίων ανεπίσημα, πληθυσμιακά είναι μεγαλύτερη από 131 χώρες του κόσμου, παράγει το 30 έως 40% του τουρκικού ΑΕΠ, διαχειρίζεται έναν τεράστιο προϋπολογισμό και κατέχει τα ακριβότερα «φιλέτα» ακίνητης περιουσίας στη χώρα. Η μεγαλούπολη θα ήταν σημαντικό «περιουσιακό στοιχείο» για να ενισχύσει την εξουσία του ο Ερντογάν.

Το πολιτικό σκηνικό τώρα την επόμενη ημέρα για τον Ερντογάν είναι εντελώς διαφορετικό και ο Τούρκος πρόεδρος θα πρέπει να βρει τρόπους διαχείρισης με το μικρότερο δυνατό κόστος.

Με το εκλογικό αυτό αποτέλεσμα ανοίγει ο δρόμος για τον νυν δήμαρχο Εκρέμ Ιμάμογλου να γίνει ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, αν το επιτρέψουν οι εσωτερικές έριδες στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), στο οποίο ανήκει.

Ιμάμογλου – Κουρούμ: Δύο διαφορετικοί κόσμοι

Το αποτέλεσμα των εκλογών που προέκυψε από τους κατοίκους της Κωνσταντινούπολης θεωρείται δεδομένο ότι θα διαμορφώσει το πολιτικό σκηνικό στο εσωτερικό της Τουρκίας για τα επόμενα χρόνια.

Πρόκειται για μια τοπική αναμέτρηση, με πολύ ευρύτερα χαρακτηριστικά, καθώς από την μία πλευρά δεσπόζει ο Ερντογάν, ο οποίος ήδη από την ίδια ημέρα της περσινής εκλογής του είχε θέσει ρητά τον επόμενο στόχο του: «Ξανά την Κωνσταντινούπολη».

Για τις φετινές δημοτικές εκλογές προτίμησε μία υποψηφιότητα βαθιά πολιτική, με τον 48χρονο Μουράτ Κουρούμ, Κωνσταντινουπολίτη μηχανικό ο οποίος από το 2018 μέχρι το 2023 υπηρέτησε τον Ερντογάν ως Υπουργός Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας.

Στην αντίπερα όχθη ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο άνθρωπος που προσπάθησε -και κατάφερε- να αμφισβητήσει την παντοδυναμία του Τούρκου προέδρου.

Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους, με τον Ερντογάν να συνεχίζει να πολιτεύεται με τον πατροπαράδοτο τρόπο του, την ταυτότητα και τη θρησκεία.

Κι αυτή είναι μια από τις βασικές διαφορές του με τον Ιμάμογλου, έναν πολιτικό με επικοινωνιακό χάρισμα, που δεν κινείται με γνώμονα την πόλωση, υπόσχεται κοινωνική δικαιοσύνη, καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και στήριξη των φτωχών στρωμάτων που πλήττονται από την οικονομική πολιτική του ΑΚΡ.