Έκπληξη: Ο Φουκουγιάμα μιλά για επιστροφή του σοσιαλισμού και για δικαίωση του Μαρξ

Το 1992, ένα χρόνο μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης και της οριστικής διάλυσης του κομμουνιστικού μπλοκ στην Ευρώπη, ο Φράνσις Φουκουγιάμα είχε προβλέψει το τέλος της ιστορίας με την έννοια ότι η δυτικού τύπου φιλελεύθερη δημοκρατία είχε επικρατήσει πλήρως σχεδόν σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου.

Εκείνη η τοποθέτηση του 65χρονου ακαδημαϊκού είχε προκαλέσει πολύ μεγάλες συζητήσεις αλλά και τεράστιες αντιδράσεις γι’ αυτό και έμεινε στην ιστορία.

Σχεδόν 26 χρόνια αργότερα όμως, ο Φουκουγιάμα έρχεται να προσθέσει νέες οπτικές σε εκείνο το συμπέρασμά του που κάλλιστα μπορούν να χαρακτηριστούν ως και ανατρεπτικές.

Στη συνέντευξη που έδωσε στο newstatesman ο Φουκουγιάμα ρωτήθηκε ,ας πούμε, για μία πιθανή αναβίωση της σοσιαλιστικής αριστεράς και απάντησε τα εξής: “Εξαρτάται τι εννοεί κανείς όταν μιλά για σοσιαλισμό. Αν μιλάμε για την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, δεν νομίζω. Δεν μπορεί να λειτουργήσει. Αν εννοείται όμως μία προσπάθεια αναδιανομής έτσι ώστε να πάψουν να υφίστανται οι μεγάλες ανισότητες, νομίζω ναι. Και να σας πω κάτι; Πρέπει να συμβεί! Η περίοδος που άρχισε με την εφαρμογή των ιδεών της Θάτσερ και του Ρέιγκαν είχε τελικά καταστροφικές συνέπειες!”.

Εκεί όμως που ο Φουκουγιάμα πραγματικά εκπλήσσει είναι στην αποστροφή του για τον Καρλ Μαρξ: “Στην παρούσα φάση, ο Μαρξ μοιάζει να δικαιώνεται σε κάποια πράγματα. Είχε μιλήσει για κρίση υπεπαραγωγής αλλά και για ζήτηση που τελικά θα είναι ανεπαρκής. Αυτά συμβαίνουν. Οπως και η αποδυνάμωση των εργαζόμενων”.

Συμπέρασμα; Μάλλον η ιστορία δεν έχει φτάσει στο τέλος, όπως ο ίδιος ο Φουκουγιάμα είχε προβλέψει.