Έκτακτες Σύνοδοι Ευρωπαίων για τον “τυφώνα” Τραμπ

Σειρά έκτακτων συναντήσεων έχουν συγκαλέσει οι Ευρωπαίοι ηγέτες για τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στην Ουκρανία, καθώς οι ΗΠΑ στέλνουν ολοένα και πιο ξεκάθαρα μηνύματα ότι η Ευρώπη δεν “χωρά” στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει συγκαλέσει εκτάκτως Ευρωπαίους ηγέτες για μια Σύνοδο Κορυφής στο Παρίσι τη Δευτέρα (17/02) σχετικά με τον Τραμπ, την Ουκρανία και την άμυνα, όπως δήλωσε το Σάββατο από το Μόναχο ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, Ράντοσλαβ Σικόρσκι.

«Είμαι πολύ χαρούμενος που ο Πρόεδρος Μακρόν κάλεσε τους ηγέτες μας στο Παρίσι», δήλωσε ο Σικόρσκι, προσθέτοντας ότι αναμένει οι Ευρωπαίοι ηγέτες να συζητήσουν «με πολύ σοβαρό τρόπο» τις προκλήσεις που θέτει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

«Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει μια μέθοδο δράσης που οι Ρώσοι αποκαλούν razvedka boyem — αναγνώριση μέσω μάχης: πιέζεις, βλέπεις τι συμβαίνει και μετά αλλάζεις θέση… Και εμείς πρέπει να αντιδράσουμε», δήλωσε ο Πολωνός υπουργός.

Το Ελιζέ δεν επιβεβαίωσε άμεσα τη συνάντηση, αλλά ανέφερε ότι «συζητήσεις» βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών «για μια πιθανή ανεπίσημη συνάντηση», χωρίς να δώσει ημερομηνία ή λεπτομέρειες για τους συμμετέχοντες.

Ο Σικόρσκι ανέφερε αργότερα στο X ότι ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ θα παρευρεθεί στη συνάντηση του Παρισιού, η οποία είναι απαραίτητη «για να δείξουμε τη δύναμη και την ενότητά μας». 

Δεν είναι ακόμη σαφές εάν στη Σύνοδο Κορυφής θα συμμετάσχουν όλοι οι ηγέτες της ΕΕ, ωστόσο δεδομένη θεωρείται η παρουσία του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς και του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ. Δεν έχει επιβεβαιωθεί η παρουσία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.

Οι συνομιλίες πραγματοποιούνται ενόψει της αναμενόμενης επίσκεψης του απεσταλμένου του Τραμπ για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, στις Βρυξέλλες, μετά τις δηλώσεις του ότι η Ευρώπη δεν θα συμμετάσχει στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

Παράλληλα, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλλας, έχει συγκαλέσει σήμερα, Κυτιακή 16 Φεβρουαρίου, έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου.

Σε επιστολή πρόσκλησης, αναφέρεται ότι «ο στόχος της συνάντησης θα είναι η ανταλλαγή πληροφοριών και η αποτίμηση των τελευταίων επαφών με εκπροσώπους της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ουκρανίας στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου». Υπενθυμίζεται πως χθες, οι υπουργοί Εξωτερικών των επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά χωρών του κόσμου (G7) επιβεβαίωσαν την ακλόνητη υποστήριξή τους στην Ουκρανία, κατά τη συνεδρίασή τους στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια.

Ειρηνευτικές συνομιλίες στη Σαουδική Αραβία

Την ίδια ώρα, σήμερα, υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ μεταβαίνουν στη Σαουδική Αραβία προκειμένου να ξεκινήσουν άμεσα οι ειρηνευτικές συνομιλίες με Ρώσους και Ουκρανούς διαπραγματευτές.

Ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Μάικ Βολτζ θα συνοδεύσει τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον Στιβ Γουίτκοφ, ειδικό απεσταλμένο του προέδρου των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, τις επόμενες ημέρες για την έναρξη συνομιλιών με στόχο τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Ποια χαμένα εδάφη θα μπορούσαν να επιστραφούν στην Ουκρανία

Η Μόσχα ελέγχει αυτή τη στιγμή περίπου το ένα πέμπτο του εδάφους της Ουκρανίας, κυρίως στο νότο και την ανατολή.

Μετά την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας το 2014, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε φιλορώσους αυτονομιστές σε αιματηρές συγκρούσεις στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

Η σύγκρουση κλιμακώθηκε σε ολοκληρωτικό πόλεμο πριν από σχεδόν τρία χρόνια, μετά τη γενικευμένη ρωσική εισβολή.

Οι προσπάθειες της Μόσχας να καταλάβει την πρωτεύουσα, το Κίεβο, απέτυχαν, αλλά οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επεκτείνει σταδιακά τον έλεγχό τους, κυρίως στην ανατολή.

Οι ουκρανικές δυνάμεις, με τη στήριξη όπλων και εξοπλισμού από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, έχουν καταστήσει αυτές τις προελάσεις ιδιαίτερα δύσκολες και κατά καιρούς έχουν ανακαταλάβει εδάφη, καθώς και εξαπολύσει αντεπιθέσεις σε δυτικά τμήματα της Ρωσίας.

Η Ουκρανία επιμένει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από όλα τα ουκρανικά εδάφη, επιστρέφοντας στα προ του 2014 σύνορα, συμπεριλαμβανομένων της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

«Δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ τα κατεχόμενα εδάφη ως ρωσικά», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (MSC).

Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει προσαρτήσει επίσημα τέσσερις περιοχές της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας και απαιτεί να αναγνωριστούν ως μέρος της Ρωσίας — παρά το γεγονός ότι δεν ελέγχει πλήρως αυτά τα εδάφη.

Σε συνέντευξή του στον Guardian, ο Ζελένσκι πρότεινε ότι τα εδάφη που κατέχει η Ρωσία στην Ουκρανία θα μπορούσαν να ανταλλαγούν με εδάφη που κατέλαβε η Ουκρανία στη ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ, στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Ωστόσο, το Κρεμλίνο απέρριψε αμέσως αυτή την ιδέα.

Μέχρι πρόσφατα, οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας υποστήριζαν τη θέση του Ζελένσκι ότι όλη η Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, πρέπει να επιστραφεί.

Όμως ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, περιόρισε τις προσδοκίες, λέγοντας σε σύνοδο κορυφής τον Φεβρουάριο ότι η επίτευξη των προ του 2014 συνόρων είναι ένας «ανέφικτος στόχος».

«Η επιδίωξη αυτού του ουτοπικού στόχου απλώς θα παρατείνει τον πόλεμο και θα προκαλέσει περισσότερη οδύνη», δήλωσε.

Μπορεί η Ουκρανία να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ;

Η Ουκρανία θέλει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι η δυτική στρατιωτική συμμαχία — στην οποία τα μέλη της δεσμεύονται να αμυνθούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης — είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσει την ασφάλειά της.

Για το Κίεβο, η ρωσική εισβολή αποτελεί απόδειξη ότι μόνο η ένταξη στο ΝΑΤΟ μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλειά του.

Ωστόσο, η Ρωσία έχει επανειλημμένα αντιταχθεί στην ένταξη της Ουκρανίας, φοβούμενη ότι θα φέρει τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ πολύ κοντά στα σύνορά της.

Κατά την άφιξή του στη Διάσκεψη του Μονάχου, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία εμπιστεύεται τις εγγυήσεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι θεωρεί την ένταξη «τη φθηνότερη επιλογή για όλους».

Τόνισε επίσης ότι η Ευρώπη πρέπει να συσπειρωθεί γύρω από την Ουκρανία για να προστατεύσει τον εαυτό της.

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν υποστηρίξει σταθερά ότι η Ουκρανία θα πρέπει να γίνει μέλος στο μέλλον, με τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, να διαβεβαιώνει τον Ζελένσκι ότι η χώρα βρίσκεται «σε μη αναστρέψιμη πορεία προς την ένταξη».

Ωστόσο, αυτές οι εγγυήσεις φαίνεται πλέον λιγότερο σίγουρες, καθώς ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ υποβάθμισε την πιθανότητα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πιστεύουν ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι ρεαλιστικό αποτέλεσμα μιας διαπραγματευτικής συμφωνίας», δήλωσε ο Χέγκσεθ.

Τι είδους εγγυήσεις ασφαλείας θα μπορούσαν να ισχύσουν

Ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι οι προηγούμενες συζητήσεις του με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ «δεν είναι αρκετές για να διαμορφώσουν ένα σχέδιο ειρήνης».

Μιλώντας στο Μόναχο, είπε ότι τα μηνύματα που έρχονται από τις ΗΠΑ είναι «ισχυρά αλλά ποικίλα».

Ο Χέγκσεθ ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ είναι «ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο» που μπορεί να φέρει και τις δύο πλευρές στο τραπέζι και τόνισε ότι οι προσπάθειες των ΗΠΑ για διαπραγμάτευση της ειρήνης «δεν αποτελούν προδοσία» των Ουκρανών στρατιωτών που πολεμούν τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής.

Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι η αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία «παραμένει στο τραπέζι» αν η Ρωσία δεν διαπραγματευτεί καλή τη πίστει.

«Ο πρόεδρος δεν πηγαίνει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με παρωπίδες», δήλωσε ο JD Βανς στη Wall Street Journal.

Τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι παρουσίασε στο ουκρανικό κοινοβούλιο το σχέδιο νίκης του, το οποίο περιλάμβανε βασικά σημεία όπως:

• την ένταξη στο ΝΑΤΟ
• την κοινή προστασία κρίσιμων φυσικών πόρων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ
• τον περιορισμό της Ρωσίας μέσω ενός μη πυρηνικού πακέτου στρατηγικής αποτροπής στην Ουκρανία

Δεν είναι σαφές αν κάποιο από αυτά τα σχέδια θα προχωρήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά ο Χέγκσεθ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξουν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο οποιασδήποτε μελλοντικής συμφωνίας ασφαλείας.