Εμπλοκή στις συνομιλίες για την Ουκρανία – Εκτός ο Μάρκο Ρούμπιο

Οι συνομιλίες που πραγματοποιούνται στο Λονδίνο με στόχο την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, φαίνεται να μην κυλούν κατά το αναμενόμενο, καθώς όπως έγινε γνωστό την Τετάρτη (23/04) δεν θα συμμετάσχουν πλέον σε αυτές ούτε ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ούτε ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ.

Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συναντώνται στο Λονδίνο την Τετάρτη για να συζητήσουν τον τερματισμό του πολέμου, αλλά οι πιθανότητες για οποιαδήποτε πρόοδο φαίνονται λίγες μετά την αποχώρηση των περισσότερων υπουργών Εξωτερικών παρά την πίεση των ΗΠΑ για μια συμφωνία.

Σε επίπεδο συμβούλων οι συνομιλίες στο Λονδίνο

Οι υπουργικού επιπέδου συνομιλίες του Λονδίνου για τον πόλεμο στην Ουκρανία αναβλήθηκαν, αλλά θα διεξαχθούν σε χαμηλότερο επίπεδο, όπως ανακοίνωσε το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών.

Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ακύρωσε το ταξίδι του στο Λονδίνο, ενώ η συνάντηση που επρόκειτο να περιλαμβάνει και τους Υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας, της Ουκρανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας αναβλήθηκε, σύμφωνα με το Reuters.

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δεν θα συμμετάσχει στον γύρο του Λονδίνου, αλλά, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο, θα ταξιδέψει στην Μόσχα για να συναντήσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, στρατηγός Κιθ Κέλογκ, θα παραστεί στις συνομιλίες αντί του Ρούμπιο και του Γουίτκοφ.

«Η σημερινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών για ειρηνευτικές συνομιλίες αναβάλλεται», ανακοίνωσε το Foreign Office. «Οι συνομιλίες σε επίπεδο συμβούλων συνεχίζονται, αλλά είναι κλειστές στα μέσα ενημέρωσης».

Δυσαρέσκεια σε πολλαπλά μέτωπα από τις προτάσεις των ΗΠΑ

Στόχος του δεύτερου γύρου των συνομιλιών στο Λονδίνο ήταν η διαμόρφωση κοινής ουκρανικής, ευρωπαϊκής, αμερικανικής θέσης στην ειρηνευτική διαδικασία ή, διαφορετικά, η προσέγγιση της θέσης της Ουάσινγκτον στην ευρωπαϊκή-ουκρανική θέση, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Όμως, ορισμένες από τις προτάσεις της Ουάσινγκτον δεν ήταν θετικές για τις ευρωπαϊκές χώρες και το Κίεβο.

Αν και ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι το πλαίσιο που παρουσίασε στις συνομιλίες του Παρισιού συνάντησε θετική ανταπόκριση, ευρωπαϊκές πηγές εξήγησαν ότι η αναγνώριση της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας από την Ρωσία, που περιλαμβάνεται στις προτάσεις της Ουάσινγκτον, δεν γίνεται αποδεκτή από την ουκρανική και την ευρωπαϊκή πλευρά.

Η Ευρώπη είναι επίσης κατηγορηματικά αντίθετη στην προοπτική άρσης των διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας πριν ακόμη την ολοκλήρωση των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, κατεύθυνση προς την οποία ασκεί πιέσεις η Μόσχα.

Ωστόσο ορισμένες από τις αμερικανικές προτάσεις πιθανόν να δυσαρεστούν και την Μόσχα.

Η αμερικανική πλευρά πρότεινε την περασμένη εβδομάδα την δημιουργία ουδέτερης ζώνης γύρω από τον ουκρανικό πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια που έχει καταληφθεί από την Ρωσία, σύμφωνα με ευρωπαίους διπλωμάτες. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε χθες ότι είναι έτοιμος να συνεργασθεί με τις ΗΠΑ για να την επαναλειτουργία του σταθμού.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ουάσινγκτον δεν προωθεί την ρωσική απαίτηση για αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και δεν αντιτίθεται στην ιδέα της ανάπτυξης ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης στο πλαίσιο της παροχής εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία.

Στο Λονδίνο, ο επικεφαλής των υπηρεσιών της ουκρανικής προεδρίας Αντριι Γερμάκ δήλωσε ότι οι σημερινές συνομιλίες έχουν ως στόχο την επίτευξη «πλήρους και άνευ όρων κατάπαυσης του πυρός» ως πρώτο βήμα προς την ειρήνη.

Εν τω μεταξύ, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απέκλεισε το ενδεχόμενο αναγνώρισης της κατεχόμενης Κριμαίας ως ρωσικού εδάφους, μετά από αναφορές ότι το ζήτημα αυτό θα μπορούσε να τεθεί στο τραπέζι των συνομιλιών.

Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε ότι ο Ρούμπιο είχε εκφράσει ανησυχία πως η Ουκρανία ενδέχεται να επιστρέψει στις προηγούμενες σκληρές της θέσεις, γεγονός που θα καθιστούσε οποιαδήποτε πρόοδο στις συνομιλίες αδύνατη.

Η υποβάθμιση των συνομιλιών έρχεται παρά τις προειδοποιήσεις του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να αποσυρθεί αν δεν υπάρξει σύντομα πρόοδος σε μια συμφωνία. Ο Τραμπ είχε δηλώσει την Κυριακή ότι ελπίζει πως η Μόσχα και το Κίεβο θα καταλήξουν αυτή την εβδομάδα σε μια συμφωνία για τον τερματισμό της τριετούς σύγκρουσης.

Λίγοι διπλωμάτες θεωρούσαν ρεαλιστικό το ενδεχόμενο συμφωνίας, δεδομένων των σημαντικών διαφορών που παραμένουν.

Ο Ρούμπιο μίλησε με τον Βρετανό Υπουργό Εξωτερικών, Ντέιβιντ Λάμι, αργά το βράδυ της Τρίτης και δήλωσε ότι ανυπομονεί να επαναπρογραμματίσει το ταξίδι του μέσα στους επόμενους μήνες, μετά τις «τεχνικές συναντήσεις» της Τετάρτης.

Εκπρόσωπος του Βρετανού Πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι «η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της Ρωσίας» όσον αφορά τις συνομιλίες: «Υποστηρίζουμε ξεκάθαρα τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ για την επίτευξη ειρήνης και τα αιτήματα της Ουκρανίας για πλήρη κατάπαυση του πυρός από πλευράς Ρωσίας».

Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, δεν συμμετείχε στις συνομιλίες του Λονδίνου. Ωστόσο, στο παράλληλο διπλωματικό κανάλι της Ουάσινγκτον με τη Μόσχα, ο Γουίτκοφ πρόκειται να συναντηθεί αυτή την εβδομάδα με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Ρωσία, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Η συνάντηση στο Λονδίνο αποτελεί συνέχεια μιας αντίστοιχης συνεδρίασης που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Παρίσι, όπου Αμερικανοί, Ουκρανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συζήτησαν τρόπους για την επίτευξη ειρήνης. Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, στρατηγός Κιθ Κέλογκ, θα παραμείνει στο Λονδίνο για τις συνομιλίες.

Σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες, ο στόχος της προηγούμενης εβδομάδας ήταν η διαμόρφωση κοινής θέσης μεταξύ Αμερικανών, Ευρωπαίων και Ουκρανών, προσπαθώντας να φέρουν την Ουάσινγκτον πιο κοντά στις ευρωπαϊκές και ουκρανικές θέσεις.

Τα σημεία προστριβής στις συζητήσεις για εκεχειρία στην Ουκρανία

Ο Ρούμπιο είχε δηλώσει την περασμένη εβδομάδα ότι ένα αμερικανικό πλαίσιο που πρότεινε μαζί με τον Γουίτκοφ στο Παρίσι έτυχε θετικής υποδοχής. Όμως, σύμφωνα με πηγές, ανάμεσα στις αμερικανικές προτάσεις περιλαμβανόταν και η αναγνώριση της παράνομης προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία — πρόταση που αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Ευρώπη και την Ουκρανία.

Πέρα από την Κριμαία, παραμένουν και άλλα σοβαρά σημεία τριβής, μεταξύ των οποίων η επιμονή της Ρωσίας για άρση των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις — αίτημα στο οποίο η Ευρώπη αντιτίθεται σθεναρά, σύμφωνα με διπλωμάτες.

Την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις παρουσίασαν στις ΗΠΑ τις «αδιαπραγμάτευτες» πτυχές μιας ενδεχόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας Ουκρανίας–Ρωσίας, όπως δήλωσε την Τρίτη ο Υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Νοέλ Μπαρό, υποβαθμίζοντας τις προσδοκίες για επίτευξη συμφωνίας μέσα στην εβδομάδα.

Σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες, οι ΗΠΑ πρότειναν την περασμένη εβδομάδα τη δημιουργία ουδέτερης ζώνης στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωσε την Τρίτη ότι είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για την αποκατάσταση της λειτουργίας του σταθμού, ο οποίος αυτή τη στιγμή είναι εκτός λειτουργίας.

Ορισμένες από τις αμερικανικές ιδέες πιθανόν να προκαλέσουν δυσαρέσκεια και στη Μόσχα. Δύο διπλωμάτες ανέφεραν ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν το ρωσικό αίτημα για αποστρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας και δεν αντιτίθενται στην παρουσία ευρωπαϊκής δύναμης στο πλαίσιο μελλοντικών εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία.

Από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Τραμπ ανέτρεψε την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, πιέζοντας την Ουκρανία να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός, ενώ παράλληλα χαλάρωσε πολλά από τα μέτρα που είχε λάβει η κυβέρνηση Μπάιντεν για να τιμωρήσει τη Ρωσία για την πλήρους κλίμακας εισβολή της στη γειτονική χώρα το 2022.

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει να μεσολαβήσει για την κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία έως τον Μάιο, υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ πρέπει να τερματίσουν μια σύγκρουση που έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και ενέχει τον κίνδυνο μιας άμεσης σύγκρουσης μεταξύ των ΗΠΑ και της πυρηνικά εξοπλισμένης Ρωσίας.

Η Ευρώπη ανησυχεί όλο και περισσότερο για τα ανοίγματα της κυβέρνησης Τραμπ προς τη Μόσχα, μετά την αποτυχία μέχρι στιγμής των προσπαθειών του Τραμπ να εξασφαλίσει κατάπαυση του πυρός στον πόλεμο.