Ένας χρόνος πολέμου στη Γάζα και κάποιοι ασχολούνται ακόμα με μαντίλες

Η κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή και οι τελευταίες εξελίξεις στον Λίβανο ήταν ένα από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν στην τελευταία Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που πραγματοποιήθηκε από τις 7 έως τις 10 Οκτωβρίου 2024, στο Στρασβούργο.

Παρουσία του ύπατου εκπροσώπου της ΕΕ, Zosep Borell, ευρωβουλευτές παρουσίασαν τις θέσεις τους την επομένη της επετείου της επίθεσης της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023, με χιλιάδες θύματα, η οποία πυροδότησε την εν εξελίξει σύγκρουση στη Γάζα και την ευρύτερη αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή.

Στις ομιλίες τους, άλλοι ευρωβουλευτές αναφέρθηκαν στο δικαίωμα του Ισραήλ στην άμυνα ενώ άλλοι -οι περισσότεροι- καταδίκασαν τις συνεχείς επιθέσεις του ισραηλινού στρατού και ζήτησαν την άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός αλλά και την άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων, όπως επίσης και την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.

Μεταξύ των ευρωβουλευτών που τάχθηκαν εναντίον του Ισραήλ ήταν και η Rima Hassan, η Γαλλοπαλαιστίνια ευρωβουλεύτρια από την ομάδα της Αριστεράς, η οποία λίγο πριν βρεθεί στο βήμα δέχθηκε μία… στιλιστική παρατήρηση, η οποία μόνο απαρατήρητη δεν πέρασε.

Συγκεκριμένα, η πρόεδρος της επιτροπής ενώπιον της οποίας συζητούνταν το συγκεκριμένο θέμα ζήτησε από την ευρωβουλεύτρια να βγάλει από τους ώμους της την παλαιστινιακή μαντίλα κεφίγια (keffiyeh) που φορούσε και όταν εκείνη αρνήθηκε της είπε πως ήταν κάτι που είχε ξεκαθαριστεί από την αρχή.

Εκείνη την έβγαλε και την άφησε σε ένα από τα έδρανα φανερά δυσαρεστημένη από το συμβάν.

Κατά τη διάρκεια μάλιστα της ομιλίας της και ενώ είχε βγει εκτός χρόνου, η πρόεδρος της ζήτησε να τηρήσει το χρονικό περιθώριο, ενώ όσο εκείνη μιλούσε της έκλεισε το μικρόφωνο.

Ο ευρωβουλευτής François–Xavier Bellamy του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος έκανε χρήση του δικαιώματος της “μπλε κάρτας” που προβλέπεται από τον κανονισμό του Ευρωκοινοβουλίου, ζήτησε τον λόγο και απευθυνόμενος στην Hassan τη ρώτησε αν η ίδια αναγνωρίζει το δικαίωμα στο Ισραήλ να διασφαλίζει την ασφάλεια των πολιτών του, με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο;

Τότε εκείνη σε υψηλούς τόνους του απάντησε πως έχει βαθιά άγνοια επί του θέματος και αυτό είναι κάτι που όπως εξήγησε, αποτελεί ένα από τα βασικά προβλήματα του διαλόγου, ώστε να δοθεί τελικά μία λύση.

“Το ερώτημα είναι ποιος επιτέθηκε και ποιος αμύνεται; Αυτή η σύγκρουση δεν ξεκίνησε με τις επιθέσεις της Χαμάς ή της Χεζμπολάχ, ξεκίνησε το 1948...”, απάντησε η Rima Hassan σε υψηλούς τόνους.

Προηγουμένως απευθυνόμενη στον Zosep Borell ως μέλος του Ευρωκοινοβουλίου και ως παιδί της Νάκμπα, η ίδια είπε ότι η ατιμωρησία του Ισραήλ ξεκίνησε το 1948 και παρέθεσε μερικά στοιχεία που αποτυπώνουν τη φρίκη του πολέμου.

“Πάνω από 2.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, συμπεριλαμβανομένων 157 παιδιών, περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί. Πάνω από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι, μεταξύ αυτών 350.000 παιδιά, σύμφωνα με τη UNICEF, είναι εκτοπισμένοι. Η αυτοκρατορία του Ισραήλ δυναμώνει υπό τη σιωπή των δυτικών δυνάμεων. Η έλλειψη μίας ξεκάθαρης καταδίκης από τις χώρες της Ευρώπης και την ΕΕ επιτρέπει στο Ισραήλ να δρα όπως δρα. Ο Νετανιάχου χρησιμοποιεί τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς ως δικαιολογίες αλλά το Ισραήλ είχε εισβάλλει ήδη στον Λίβανο το 1978, τέσσερα χρόνια πριν την ύπαρξη της Χεζμπολάχ. To Ισραήλ αποικίζει και κατέχει παλαιστινιακά εδάφη πολύ πριν δημιουργηθεί η Χαμάς”, είπε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της.

Παρόμοιο περιστατικό σημειώθηκε και τις επόμενες ημέρες όταν η ευρωβουλεύτρια ανέβηκε στο βήμα μετέχοντας σε συζήτηση για θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Και εκεί της ζητήθηκε να βγάλει από τους ώμους της την κεφίγια της και να προσαρμόσει το ντύσιμό της.

Όλα αυτά ενώ στις 7 Οκτωβρίου συζητήθηκε εκτενώς στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής η κλιμάκωση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή.

Τι είναι η κεφίγια που τόσο ενοχλεί;

Η κεφίγια (ή καφίγια) έχει μια μακρά ιστορία και συνδέεται στενά με την κουλτούρα της Μέσης Ανατολής και της Αραβικής Χερσονήσου.

Η κεφίγια προέρχεται από την περιοχή της Μεσοποταμίας, όπου οι γεωργοί και οι βεδουίνοι χρησιμοποιούσαν τέτοιου είδους υφάσματα για να προστατευτούν από τα ακραία κλιματικά φαινόμενα. Λόγω της μεγάλης ζέστης κατά τη διάρκεια της ημέρας και των ψυχρών ανέμων τη νύχτα, η κεφίγια ήταν ένα πολύτιμο εργαλείο για την προστασία του κεφαλιού και του λαιμού από τον ήλιο, τη σκόνη και τον άνεμο.

Στη Μεγάλη Αραβική Εξέγερση στην Παλαιστίνη (1936-1939) εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας (1917-1948), το παλαιστινιακό μαντίλι φοριέται για πρώτη φορά από εξεγερμένους που ήθελαν να καλύψουν τα πρόσωπά τους από τους Βρετανούς στρατιώτες. Ξαφνικά, Παλαιστίνιοι από όλες τις κοινωνικές τάξεις ενώνονται γύρω από την παλαιστινιακή μαντίλα και τη φοράνε μαζικά για να προκαλέσουν σύγχυση στους στρατιώτες που δεν ξεχωρίζουν πια ποιους πρέπει να συλλάβουν.

Τριάντα χρόνια αργότερα, το 1967, μετά τον αραβοϊσραηλινό Πόλεμο των Έξι Ημερών, το Ισραήλ απαγορεύει την παλαιστινιακή σημαία και την επίδειξη των χρώματών της. Η παλαιστινιακή μαντίλα γίνεται η ανεπίσημη σημαία των Παλαιστινίων. Παράλληλα, ευφάνταστα αντικείμενα υψώνονται ως σύμβολα αντίστασης με πιο χαρακτηριστική τη φέτα από καρπούζι που φέρει τα χρώματα της απαγορευμένης σημαίας ενώ οι γυναίκες που απλώνουν την μπουγάδα στα μπαλκόνια, βάζουν επίτηδες δίπλα-δίπλα ρούχα σε χρώματα μαύρο, κόκκινο, πράσινο και λευκό.

Το όνομα κεφίγια προέρχεται από την πόλη Κουφά στο Ιράκ, όπου πιστεύεται ότι πρωτοκατασκευάστηκε ή φορέθηκε ευρέως. Εξάλλου, συναντάμε αναφορές σε διάφορες κουλτούρες της περιοχής που χρησιμοποιούσαν παρόμοια ενδύματα για πρακτικούς σκοπούς.

Το κλασικό της μοτίβο είναι ασπρόμαυρο, αλλά σε διαφορετικές περιοχές της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου, τα χρώματα και τα μοτίβα ποικίλλουν. Για παράδειγμα, στην Ιορδανία και το Κουβέιτ, είναι κοινή η κόκκινη και λευκή κεφίγια, η οποία συμβολίζει τη βεδουινή παράδοση.

Πέρα από την πρακτική της χρήση, η κεφίγια έχει λάβει φυσικά και ισχυρούς πολιτικούς συμβολισμούς, ιδιαίτερα στη σύγχρονη ιστορία. Η ασπρόμαυρη κεφίγια έγινε σύμβολο του παλαιστινιακού αγώνα, ιδιαίτερα από την εποχή της ηγεσίας του ιστορικού Παλαιστίνιου ηγέτη Γιασέρ Αραφάτ, ο οποίος τη φορούσε σε πολλές δημόσιες εμφανίσεις του.

Αυτό έκανε την κεφίγια σύμβολο της αντίστασης και της παλαιστινιακής ταυτότητας.

Ο Αραφάτ δεν εμφανιζόταν ποτέ δημόσια χωρίς την παλαιστινιακή του μαντίλα. Ήταν αυτός που από ένα κομμάτι ύφασμα, την κατέστησε ένα παγκόσμιο ισχυρό πολιτικό σύμβολο. Μάλιστα, ο μύθος λέει ότι ο Αραφάτ έριχνε πάντα την κεφίγια του στον δεξί ώμο έτσι ώστε να σχηματίζεται ο χάρτης της Παλαιστίνης αλώβητος, όπως έστεκε πριν το 1948 και την ισραηλινή κατοχή.