Ο παρών και στα Σκόπια Ερντογάν, ο προκλητικός Γκρούεφσκι και το brain drain που ματώνει τη Βόρεια Μακεδονία

Αποστολή του News 24/7 στην Βόρεια Μακεδονία

Όσο και να θες να τα αποφύγεις τα ρημάδια τα κλισέ, αυτά έρχονται και σε σφιχταγκαλιάζουν, ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτή της Βόρειας Μακεδονίας. Δηλαδή, να μας συγχωρείτε, αλλά αν δεν είναι αυτή η χώρα των αντιθέσεων, ποια είναι δηλαδή;

Τυπικά Βαλκάνια θα μας πείτε (και μεταξύ μας, δίκιο θα έχετε). Γιατί μόνο στα Βαλκάνια, σε ότι αφορά τουλάχιστον το εν γένει ευρωπαϊκό έδαφος, μπορεί με την άνεσή του να ψάλει ο μουεζίνης μερικά δεκάδες μέτρα δίπλα σε μία ορθόδοξη εκκλησία.

Οπως το διαβάζετε. Το χριστιανικό στοιχείο στην πόλη των Σκοπίων συνυπάρχει με μεγάλη άνεση με το μουσουλμανικό το οποίο απαρτίζουν όχι μόνο Αλβανοί αλλά και Τούρκοι. Είναι μάλιστα υπολογίσιμο μέγεθος στον πληθυσμό της χώρας. Και φυσικά δεν είναι να απορείς γιατί σε στενό της παλιάς πόλης βλέπεις φαρδιά-πλατιά την αφίσα του… Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν! Και επίσης πολλά μπαρμπέρικα και καταστήματα τούρκικου φαγητού (κεμπάπ, κιοφτέ, ντονέρ και πάει λέγοντας).

Μέσα σ’ αυτό το πολυεθνικό μωσαϊκό υπάρχει το εξαιρετικό μουσείο για το ολοκαύτωμα και για τους Βορειομακεδόνες (σσ ο όρος που χρησιμοποιείται είναι Μακεδόνες) Εβραίους στο οποίο η εβραϊκή κοινότητα των Σκοπίων έχει κάνει μνημειώδη δουλειά. Με μεράκι πρωτοφανές και με λεπτομέρειες που μπορούν να σοκάρουν τον επισκέπτη (ακούγονται μέχρι και πραγματικοί ήχοι από την εποχή) οι ανθρωποι έχουν δημιουργήσει κάτι ανατριχιαστικά μοναδικό.

Εχουν, μάλιστα, και την αυθεντική πόρτα, της Monopol, της πρώην βιομηχανίας καπνού που στέγασε προσωρινά τους Εβραίους της Βόρειας Μακεδονίας μέχρι να μεταφερθούν στο κολαστήριο της Τρεμπλίνκα, στη σημερινή Πολωνία. Από τους 7148 Εβραίους Βορειομακεδόνες που μπήκαν στα τρένα του θανάτου επέστρεψαν μονάχα οι 600.

Η τραγική ειρωνεία είναι ότι το εν λόγω μουσείο, που κατασκευάστηκε κατόπιν πρωτοβουλίας της εβραϊκής κοινότητας της πόλης (και χρηματοδοτήθηκε από κρατικούς πόρους), εγκαινιάστηκε στις 10 Μαρτίου του 2011 από τον ακροδεξιό Πρωθυπουργό Νίκολα Γκρούεφσκι και τον επίσης ακροδεξιό πρόεδρο Γκιόργκε Ιβάνοφ. Θα μπορούσε και να γελάσεις κανείς αν δεν επρόκειτο για μία τόσο τραγική υπόθεση.

Πόσοι είναι, βρε παιδιά, οι Βορειομακεδόνες;

Συγχωρέστε μας. Στις μέχρι τώρα αναφορές μας στον πληθυσμό της Βόρειας Μακεδονίας δεν σας έχουμε παραθέσει συγκεκριμένα νούμερα. Η αλήθεια είναι ότι πολύ θα το θέλαμε (και το ρεπορτάζ φυσικά προστάζει πάντα για ακρίβεια) αλλά στοιχεία συγκεκριμένα δεν υπάρχουν. Και δεν υπάρχουν διότι απογραφή πληθυσμού στη Βόρεια Μακεδονία έχει να διεξαχθεί από το μακρινό 2002!

Η σημερινή κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ (και φυσικά οι κρατικές υπηρεσίες) δεν έχουν ιδέα για τον ακριβή πληθυσμό της χώρας, τον αριθμό των μελών των κοινοτήτων της αλλά και για τον αριθμό των νέων (κατά κύριο λόγο) ανθρώπων που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό.

Πρόκειται για πρόβλημα τεραστίων διαστάσεων, όπως μπορείτε να αντιληφθείτε,γιατί χωρίς αυτή τη σημαντική αυτή γνώση το κράτος δεν μπορεί να χαράξει ουσιαστική κοινωνική και οικονομική πολιτική. Ολα γίνονται με υπολογισμούς στο…περίπου. Ακόμα και ο αριθμός των πολιτών που έχουν δικαίωμα ψήφου αμφισβητείται. Ουδείς τον γνωρίζει με ακρίβεια αφού εκκαθάριση των καταλόγων χωρίς απογραφή δεν μπορεί να γίνει!

Και να πεις ότι μία απογραφή θα στοιχίσει πολλά… Όσο και αν στοιχίσει τέλος πάντων, αποκλείεται να ξεπεράσει σε κόστος το κιτς λίφτινγκ που έκανε η κυβέρνηση του Γκρούεφσκι στη χώρα μέχρι το 2016. Υπολογίζεται ότι τα θεόρατα αγάλματα και οι γενικότερες εικαστικές παρεμβάσεις της ακροδεξιάς κυβέρνησης του VMRO στο αστικό τοπίο στοίχισαν στο δημόσιο περίπου 700.000.000 ευρώ! Σε μία χώρα που ο βασικός μισθός στον ιδιωτικό τομέα ξεκινάει από το 200 ευρώ. Καθαρή πρόκληση από πολιτικούς που το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν το φαίνεσθαι και η επικοινωνία (κάποιες κακές γλώσσες λένε και ο προσωπικός πλουτισμός αλλά τις αποδείξεις δεν τις έχουμε).

Με δεδομένη την ξεκάθαρη κοροϊδία δεν αποτελεί φυσικά έκπληξη το γεγονός ότι οι νέοι μεταναστεύουν μαζικά στο εξωτερικό (κυρίως στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη). Να καθίσουν στη χώρα να κάνουν τι; Προοπτική στο άμεσο μέλλον για ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς δεν υπάρχει, η διαφθορά κυριαρχεί, το πολιτικό προσωπικό αποδεικνύεται κατώτερο των περιστάσεων, οπότε άλλη λύση δεν υπάρχει. Τα διαβατήρια στη βαλίτσα και όπου φύγει, φύγει.

Πολλοί μάλιστα κατηγορούν την κυβέρνηση Ζάεφ ότι δεν έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες έτσι ώστε να ανατρέψει τα δεδομένα μένοντας στις στατιστικές που δείχνουν μείωση του επίσημου ποσοστού της ανεργίας (στο 18%) και αύξηση του ΑΕΠ. Οι πολέμιοι του Ζαεφ ισχυρίζονται ότι τα νούμερα του χαμογελούν γιατί οι νέοι εγκαταλείπουν μαζικά τη χώρα και δεν καταγράφονται στις μετρήσεις. Οπως δεν καταγράφονται και οι μακροχρόνια άνεργοι οι οποίοι δεν ενδιαφέρονται να καταγραφούν αφού δεν κερδίζουν κάτι από το κράτος, ούτε καν σε θέματα επιμόρφωσης και απόκτησης δεξιοτήτων.

Αρα, το ότι ο πληθυσμός μειώνεται είναι δεδομένο. Είναι όμως επίσης δεδομένο ότι μία και μοναδική πόλη αυξάνει-αργά αλλά σταθερά- τον πληθυσμό της (σύμφωνα πάντα με τα ανεπίσημα στοιχεία αφού επίσημα δεν υπάρχουν). Αυτή είναι η Γευγελή της οποίας το 80% της οικονομικής δραστηριότητας τη διαμορφώνει το ελληνικό στοιχείο. Εκεί προκύπτουν συνεχώς ευκαιρίες για δουλειά και οι ντόπιοι σπεύδουν.

Ακόμα όμως και εκεί, το βιοτικό επίπεδο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ικανοποιητικό. Οι τιμές βρίσκονται σε υψηλά, για τον ντόπιο πληθυσμό, επίπεδα ενώ οι μεγάλες πολυεθνικές του ρούχου και του παπουτσιού όπως η Nike, η Αdidas και η Converse έχουν τις ίδιες τιμές με τις υπόλοιπες χώρες. Πασίγνωστο μοντέλο παπουτσιών της τελευταίας (σε νέα παραλαβή) πωλείται στα (όντως πολλά καταστήματα) στην τιμή των 4330 δηναρίων, δηλαδή 70 ευρώ, όσο ακριβώς στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η τιμή αυτή για το μέσο Βορειομακεδόνα είναι απλησίαστη. Και μάλλον θα παραμείνει απλησίαστη και τα επόμενα χρόνια. Δυστυχώς, αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα για τη Βόρεια Μακεδονία.