Έρχεται εβδομάδα αβεβαιότητας για τις αγορές – Αδιάφορος ο Τραμπ παρά την παγκόσμια κατακραυγή

Ο Ντόναλντ Τραμπ από την στιγμή που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο έχει φέρει σαρωτικές αλλαγές και επικρατεί η αίσθηση ότι βυθίζει την Αμερική στον αυταρχισμό. Με την επιβολή των δασμών στους εμπορικούς του εταίρους την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ ξάφνιασε όλο τον πλανήτη, εξαπολύοντας έναν σφοδρό εμπορικό πόλεμο, όπου προκάλεσε την κατάρρευση των αγορών.

Η πραγματικότητα που διαμορφώνουν οι «ανταποδοτικοί» δασμοί στις εισαγωγές από 180 και πλέον χώρες, είναι χειρότερη από τους φόβους των επενδυτών, όπως φάνηκε από το σφυροκόπημα που δέχθηκαν τα χρηματιστήρια στα τέλη της εβδομάδας.

Οι τιμές των μετοχών έκαναν βουτιά σε όλο τον κόσμο την Πέμπτη και εντάθηκε την Παρασκευή, μετά την απάντηση της Κίνας με την επιβολή δασμών στις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων και ελέγχους στις εξαγωγές ορισμένων σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ. Το αξιοσημείωτο είναι ότι η πτώση ήταν μεγαλύτερη στην Wall Street, με τον δείκτη μετοχών S&P 500 να κατρακυλά περίπου 11% στο διήμερο και η κεφαλαιοποίησή του να μειώνεται κατά 5,4 τρις. δολάρια, ενώ ο δείκτης Nasdaq υποχώρησε 12%. Στην Ευρώπη, ο δείκτης Stoxx 50 έκλεισε με απώλειες περίπου 8% στο διήμερο.

Τώρα, με τα μάτια όλων στραμμένα στις αγορές της Δευτέρας και με την ανησυχία ότι οι πτώσεις των μετοχών θα συνεχιστούν, οι φόβοι για ύφεση στην Αμερική εντείνονται. Αναλυτές της JP Morgan την περασμένη εβδομάδα αύξησαν τις πιθανότητες για μια παγκόσμια ύφεση στο 60%, ενώ οι Αμερικανοί προετοιμάζονται για την επιστροφή του πληθωρισμού.

Οι αγορές, σοκαρισμένες από τους νέους δασμούς, αναμένεται να αντιμετωπίσουν και άλλη μια εβδομάδα αναταραχής, καθώς η αναστάτωση από τα ευρύτερα μέτρα των ΗΠΑ συνεχίζει να κρατά τους επενδυτές σε επιφυλακή, μετά την χειρότερη εβδομάδα για τις αμερικανικές μετοχές από την αρχή της κρίσης COVID-19, πριν από πέντε χρόνια.

Αδιαφορία του Τραμπ για τις πτώσεις των αγορών και την παγκόσμια κατακραυγή

Ο Αμερικανός πρόεδρος παρέμεινε αδιάφορος για τις πτώσεις των αγορών και τις παγκόσμιες πολιτικές καταδίκες – και ακόμη και για την σπάνια κριτική από το ίδιο του το Ρεπουμπλικανικό κόμμα – δηλώνοντας ότι τώρα είναι μια «τέλεια στιγμή για να γίνεις πλούσιος» και ότι «η Κίνα έκανε λάθος – πανικοβλήθηκε».

Ο Τραμπ ονειρεύεται την επιστροφή της αμερικανικής βιομηχανικής δύναμης και είναι πεπεισμένος ότι οι δασμοί θα αναγκάσουν τα εργοστάσια να επιστρέψουν στις ΗΠΑ, αν και σχεδόν όλοι οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο.

Ωστόσο, για μια τόσο σημαντική κίνηση που έχει αναστατώσει ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία, ο Τραμπ φέρεται να πήρε την απόφασή του την τελευταία στιγμή. Σύμφωνα με την Washington Post, ο Τραμπ δεν είχε καταλήξει σε ακριβές σχέδιο μέχρι μόλις τρεις ώρες πριν την ανακοίνωση στον Κήπο των Ρόδων.

Οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι της Αμερικής, όπως το Μεξικό, ο Καναδάς, η Κίνα, η Γερμανία και η Ιαπωνία, υπήρξαν τουλάχιστον επιφυλακτικοί. Η Κίνα ανακοίνωσε αντίμετρα με δασμούς 34%, ενώ ο Καναδός πρωθυπουργός Μαρκ Κάρνεϊ ανακοίνωσε περιορισμένα αντίμετρα και χαρακτήρισε τις κινήσεις των ΗΠΑ «τραγωδία» για 80 χρόνια «ελεύθερου και ανοιχτού εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών», υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Πρόκειται για μια κατάσταση όπου τα πιο βασικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Οι δασμοί του Τραμπ στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ ενδέχεται να θεωρηθούν ως πράξη οικονομικής αυτοκαταστροφής, ή ίσως απλώς μια τακτική διαπραγμάτευσης για να πιέσει άλλες χώρες, χρησιμοποιώντας τον εμπορικό πόλεμο ως μέσο. Από την άλλη πλευρά, ίσως ο Τραμπ να έχει επιτέλους την ευκαιρία να εκφράσει τη μακροχρόνια άποψή του ότι οι ΗΠΑ κάνουν κακές συμφωνίες για δεκαετίες.

Οι επόμενοι μήνες ενδέχεται να δείξουν κάποια στοιχεία για το πως θα εξελιχθεί η κατάσταση, ωστόσο, είναι ήδη ορατές οι πρώτες συνέπειες των δασμών. Το κόστος μεταφοράς αγαθών από την Κίνα στις ΗΠΑ φέρεται να έχει αυξηθεί κατά 40% μέσα σε τέσσερις εβδομάδες, ενώ ένα εργοστάσιο αυτοκινήτων στον Καναδά έχει ήδη κλείσει.

Την Παρασκευή, ο Τζερόμ Πάουελ, πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, προειδοποίησε ότι ο Τραμπ διακινδυνεύει να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερο πληθωρισμό και πιο αργή ανάπτυξη. «Είναι πλέον σαφές ότι οι αυξήσεις των δασμών θα είναι σημαντικά μεγαλύτερες από όσο αναμενόταν», δήλωσε. «Το ίδιο ισχύει πιθανότατα και για τις οικονομικές επιπτώσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν υψηλότερο πληθωρισμό και πιο αργή ανάπτυξη».

Καθώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές συνέχισαν να κατρακυλούν την Παρασκευή, η Washington Post ανέφερε ότι ο Τραμπ δεν ταρακουνιέται από τις αρνητικές ειδήσεις, την κριτική ξένων ηγετών και είναι αποφασισμένος να ακούσει μία και μόνο φωνή για να εξασφαλίσει αυτό που θεωρεί την πολιτική του κληρονομιά. Αυτή η φωνή ήταν φυσικά η δική του.

«Είναι στο σημείο που δεν τον νοιάζει πλέον τίποτα», δήλωσε ανώτατος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου που γνωρίζει τις σκέψεις του Τραμπ στην εφημερίδα. «Άσχημες ειδήσεις; Δεν τον επηρεάζουν. Θα κάνει ό,τι θέλει να κάνει. Θα κάνει ό,τι υποσχέθηκε στην προεκλογική του εκστρατεία».

Αλλά ακόμη και ορισμένοι πρώην οικονομικοί αξιωματούχοι του Τραμπ εξέφρασαν ιδιωτικά αμφιβολίες ότι η επιστροφή των ΗΠΑ σε μια εποχή οικονομικής αυτάρκειας στη βιομηχανία είναι πρακτικά αδύνατη.

Εν αναμονή της απάντησης της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει την πρώτη της απάντηση στους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ, με αντίμετρα που αγγίζουν αμερικανικά προϊόντα αξίας 28 δισ. δολαρίων και επιχειρεί να διατηρήσει ενιαίο μέτωπο απέναντι στον κίνδυνο ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που είναι αρμόδια για τον καθορισμό της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ, αναμένεται να παρουσιάσει το βράδυ της Δευτέρας (7/4) προς τα κράτη-μέλη μια λίστα με αμερικανικά προϊόντα στα οποία θα επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί, ως απάντηση στους δασμούς του Τραμπ σε χάλυβα και αλουμίνιο – αποφεύγοντας προς το παρόν τα πιο εκτεταμένα «ανταποδοτικά» μέτρα.

Το Λουξεμβούργο φιλοξενεί τη Δευτέρα (7/4) την πρώτη πανευρωπαϊκή πολιτική συνάντηση μετά την ανακοίνωση του Ντόναλντ Τραμπ για την επιβολή σαρωτικών δασμών. Οι υπουργοί Εμπορίου των 27 κρατών-μελών της ΕΕ θα ανταλλάξουν απόψεις για τις επιπτώσεις των μέτρων και τους τρόπους αντίδρασης. Σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες, βασικός στόχος της συνάντησης είναι να σταλεί ένα ενιαίο μήνυμα προς την Ουάσινγκτον: ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί τη διαπραγμάτευση για την άρση των δασμών, αλλά είναι έτοιμη να απαντήσει με αντίμετρα σε περίπτωση που αυτή αποτύχει.