Έβερεστ: Πώς ανασύρθηκαν παγωμένες σοροί ορειβατών από τη “ζώνη του θανάτου”

Ο Tshiring Jangbu Sherpa δεν μπορεί να ξεχάσει το πτώμα που είδε λίγα μέτρα από την κορυφή του όρους Lhotse στα Ιμαλάια πριν από μια δεκαετία. Ο Νεπαλέζος εργαζόταν ως οδηγός για έναν Γερμανό ορειβάτη που προσπαθούσε να ανέβει στο τέταρτο ψηλότερο βουνό του κόσμου τον Μάιο του 2012. Το πτώμα που εμπόδιζε το δρόμο τους θεωρήθηκε ότι ήταν ο Milan Sedlacek, ένας Τσέχος ορειβάτης που είχε χάσει τη ζωή του λίγες ημέρες νωρίτερα.

Ο Tshiring ήταν περίεργος γιατί ο Τσέχος ορειβάτης είχε πεθάνει τόσο κοντά στην κορυφή. Ένα από τα γάντια του παγωμένου πτώματος έλειπε. «Το γυμνό χέρι μπορεί να γλίστρησε από το σχοινί», είπε ο οδηγός. «Μπορεί να σκοτώθηκε αφού έχασε την ισορροπία του και έπεσε πάνω στον βράχο». Το πτώμα έμεινε να κείτεται εκεί που ήταν – και κάθε ορειβάτης που ανέβαινε στο όρος Lhotse έπρεπε να το προσπεράσει.

Ο 46χρονος Tshiring δεν είχε ιδέα τότε ότι 12 χρόνια αργότερα θα επέστρεφε για να ανασύρει το πτώμα του ορειβάτη, ως μέλος μιας ομάδας 12 στρατιωτικών και 18 Σέρπα που είχε αναπτυχθεί από τον στρατό του Νεπάλ για να καθαρίσει τα Ιμαλάια.

Περισσότεροι από 300 θάνατοι έχουν σημειωθεί στην περιοχή του Έβερεστ από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές των ορειβατών στην περιοχή πριν από έναν αιώνα, και πολλά από αυτά τα πτώματα παραμένουν εκεί που οι άνθρωποι άφησαν την τελευταία τους πνοή. Παράλληλα, ο αριθμός των νεκρών ορειβατών αυξάνεται συνεχώς: οκτώ άνθρωποι έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής φέτος- και 18 πέθαναν το 2023, σύμφωνα με την υπηρεσία τουρισμού του Νεπάλ.

Η κυβέρνηση ξεκίνησε για πρώτη φορά την εκστρατεία καθαρισμού το 2019, η οποία περιλάμβανε την απομάκρυνση ορισμένων σωμάτων νεκρών ορειβατών. Όμως φέτος ήταν η πρώτη φορά που οι αρχές έθεσαν ως στόχο την ανάσυρση πέντε πτωμάτων από τη λεγόμενη “ζώνη θανάτου”, σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 8.000 μέτρων (26.247 πόδια).
Τελικά η ομάδα κατάφερε να ανασύρει τέσσερα πτώματα.

Ένας σκελετός και 11 τόνοι σκουπιδιών απομακρύνθηκαν σε χαμηλότερα υψόμετρα μετά από μια επιχείρηση 54 ημερών που ολοκληρώθηκε στις 5 Ιουνίου. «Το Νεπάλ έχει κακό όνομα για τα σκουπίδια και τα πτώματα που έχουν μολύνει τα Ιμαλάια», δήλωσε στο BBC ο ταγματάρχης Aditya Karki, επικεφαλής της φετινής επιχείρησης.

Στόχος της εκστρατείας είναι επίσης να βελτιωθεί η ασφάλεια των ορειβατών. Ο ταγματάρχης Karki λέει ότι πολλοί έχουν τρομάξει από τη θέα των πτωμάτων – πέρυσι, ένας ορειβάτης δεν μπορούσε να κινηθεί για μισή ώρα αφού είδε ένα πτώμα στο δρόμο προς το Έβερεστ.

Κόστος και δυσκολίες

Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ανασύρουν τα πτώματα των συγγενών τους που έχασαν τη ζωή τους στα βουνά του Νεπάλ. Ακόμα και αν έχουν τα οικονομικά μέσα, οι περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες αρνούνται να βοηθήσουν στην ανάσυρση των πτωμάτων από τη “ζώνη θανάτου” επειδή είναι πολύ επικίνδυνο.

Ο στρατός διέθεσε φέτος πέντε εκατομμύρια ρουπίες (37.400 δολάρια, 29.000 λίρες) για την ανάσυρση κάθε πτώματος. Συνολικά χρειάζονται 12 άτομα για να κατεβάσουν ένα πτώμα από τα 8.000 μέτρα, ενώ το κάθε άτομο χρειάζεται τέσσερις φιάλες οξυγόνου. Μια φιάλη κοστίζει πάνω από 400 δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτούνται 20.000 δολάρια μόνο για το οξυγόνο.

Κάθε χρόνο, υπάρχει ένα χρονικό περιθώριο – περίπου 15 ημερών –  κατά τη διάρκεια του οποίου οι ορειβάτες μπορούν να ανέβουν και να κατέβουν από τα 8.000 μέτρα, καθώς κοπάζουν οι άνεμοι. Στη “ζώνη θανάτου”, η ταχύτητα του ανέμου συχνά ξεπερνά τα 100 χλμ. την ώρα.

Μετά τον εντοπισμό των πτωμάτων, η ομάδα εργαζόταν κυρίως μετά το σούρουπο, επειδή δεν ήθελε να ενοχλήσει άλλους ορειβάτες. Στην περιοχή του Έβερεστ, η οποία αποτελείται επίσης από το Lhotse και το Nuptse, υπάρχει μόνο μία και μοναδική σκάλα και ένα σχοινί για τους ανθρώπους που ανεβαίνουν και κατεβαίνουν από την κατασκήνωση βάσης.

«Ήταν πολύ δύσκολο να φέρουμε πίσω τα πτώματα από τη “ζώνη θανάτου”», λέει ο κ. Tshiring. «Έκανα πολλές φορές εμετό με ξινό νερό. Άλλοι έβηχαν συνέχεια και άλλοι είχαν πονοκεφάλους επειδή περάσαμε ώρες ολόκληρες σε πολύ μεγάλο υψόμετρο».

Στα 8.000 μέτρα, ακόμη και οι ισχυροί Σέρπα μπορούν να μεταφέρουν μόνο μέχρι 25 κιλά σε χαμηλότερα υψόμετρα. Το σώμα κοντά στην κορυφή του όρους Lhotse, το οποίο βρίσκεται στα 8.516 μέτρα, είχε αποχρωματιστεί μετά από έκθεση στον ήλιο και το χιόνι για 12 ολόκληρα χρόνια. Το μισό σώμα ήταν θαμμένο στο χιόνι, λέει ο κ. Tshiring.

Και τα σώματα των τεσσάρων ορειβατών που ανασύρθηκαν βρέθηκαν στην ίδια θέση που είχαν πεθάνει και ήταν τόσο παγωμένα που τα άκρα τους ήταν εντελώς άκαμπτα, γεγονός που καθιστούσε ακόμα δυσκολότερη τη μεταφορά τους. Ο νόμος του Νεπάλ ορίζει ότι όλα τα πτώματα πρέπει να παραμείνουν στην καλύτερη δυνατή κατάσταση πριν επιστραφούν στις αρχές – οποιαδήποτε ζημιά μπορεί να επιφέρει κυρώσεις.

Η ομάδα καθαρισμού δημιούργησε ένα σύστημα για να κατεβάσει τα πτώματα σταδιακά. Μερικές φορές, τα σώματα κολλούσαν στο βραχώδες, παγωμένο έδαφος και η εκ νέου ανάσυρσή τους ήταν μια επίπονη εργασία.

Χρειάστηκαν 24 ώρες ασταμάτητης εργασίας για να μεταφερθεί το πτώμα που εικάζεται ότι ανήκε στον Τσέχο ορειβάτη στον πλησιέστερο καταυλισμό, ο οποίος απέχει 3,5 χιλιόμετρα από το σημείο που βρέθηκε. Στη συνέχεια, η ομάδα ξόδεψε άλλες 13 ώρες για να κατεβάσει το πτώμα σε μια άλλη χαμηλότερη κατασκήνωση.

‘Επειτα οι σοροί μεταφέρθηκαν με ελικόπτερο στο Κατμαντού, αλλά το πλήρωμα κόλλησε στην πόλη Namche για πέντε ημέρες λόγω κακών καιρικών συνθηκών. Τελικά έφτασαν στην πρωτεύουσα με ασφάλεια στις 4 Ιουνίου.

Αναγνώριση

Τα τέσσερα πτώματα και ο σκελετός φυλάσσονται σε νοσοκομείο του Κατμαντού. Ο στρατός έχει βρει έγγραφα με στοιχεία για τα δύο πτώματα – τον Τσέχο ορειβάτη Milan Sedlacek και τον Αμερικανό ορειβάτη Ronald Yearwood, ο οποίος πέθανε το 2017. Η κυβέρνηση του Νεπάλ βρίσκεται σε επικοινωνία με τις αντίστοιχες πρεσβείες.

Η διαδικασία ταυτοποίησης των άλλων δύο σορών βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι αρχές έχουν δηλώσει ότι θα θάψουν τα πτώματα αν δεν έρθει κανείς να τα ζητήσει τρεις μήνες μετά την ταυτοποίηση – ανεξάρτητα από το αν τα πτώματα ανήκουν σε ξένο ή ντόπιο.

Ο κ. Tshiring ανέβηκε για πρώτη φορά στα Ιμαλάια σε ηλικία 20 ετών. Στην καριέρα του, έχει ανέβει τρεις φορές στο Έβερεστ και πέντε φορές στο Lhotse.