Γάζα: Ένα χρόνο μετά την 7η Οκτωβρίου, η αβεβαιότητα είναι η νέα βεβαιότητα

Τον τελευταίο χρόνο, η Λωρίδα της Γάζας και το Ισραήλ βρέθηκαν και πάλι στο επίκεντρο ενός από τους πιο σφοδρούς και αιματηρούς πολέμους στη σύγχρονη ιστορία της Μέσης Ανατολής.

Ο πόλεμος, που ξεκίνησε πρακτικά στις 7 Οκτωβρίου του 2023 με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, αποτέλεσε μια ακόμη φάση του μακροχρόνιου παλαιστινιακού-ισραηλινού ζητήματος.

Αποτέλεσμα είναι για ακόμη μια φορά μια ανυπολόγιστη ανθρωπιστική καταστροφή, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς, βομβαρδισμούς που έχουν ισοπεδώσει τεράστιες εκτάσεις κι έναν διπλωματικό “πυρετό”.

Η αρχή του πολέμου και η κλιμάκωση

Ο πόλεμος ξέσπασε με αφορμή την ένταση στα Ιεροσόλυμα, και συγκεκριμένα στην Πλατεία των Τζαμιών, η οποία αποτελεί έναν από τους ιερότερους χώρους για τους μουσουλμάνους και τους Εβραίους. Η εκκίνηση των συγκρούσεων πυροδοτήθηκε από επιθέσεις της ισραηλινής αστυνομίας σε Παλαιστίνιους πιστούς, που διαμαρτύρονταν για την πολιτική του Ισραήλ στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Σύντομα, η Χαμάς, η παλαιστινιακή οργάνωση που ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, απάντησε με εκτοξεύσεις ρουκετών προς το Ισραήλ. Αυτό οδήγησε σε σφοδρά αεροπορικά αντίποινα από την πλευρά του Ισραήλ, με στόχους στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Χαμάς, αλλά και πολιτικές υποδομές στη Γάζα.

Το χρονικό ενός πολέμου που ήδη μετρά έναν χρόνο στη Μέση Ανατολή, συνεχίζεται χωρίς ξεκάθαρη προοπτική ειρήνης, καθώς τα διαδοχικά κύματα βίας διαδέχονται το ένα το άλλο, με τις ανθρωπιστικές συνθήκες στη Γάζα να χειροτερεύουν.

Η τρέχουσα κατάσταση στη Γάζα

Ένα χρόνο μετά, η Λωρίδα της Γάζας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό πολιορκία, με τον πληθυσμό της να υποφέρει από τις επιπτώσεις του πολέμου. Οι συγκρούσεις μεταξύ της Χαμάς και του ισραηλινού στρατού συνεχίζονται σε περιοδική βάση, με τον τελευταίο μήνα να έχει σημειωθεί κλιμάκωση.

Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων αυξάνεται συνεχώς, καθώς αεροπορικές επιθέσεις και εκτοξεύσεις ρουκετών αποτελούν την καθημερινή πραγματικότητα.

Η ανθρωπιστική κρίση έχει ενταθεί, με τα Ηνωμένα Έθνη και άλλες διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις να προειδοποιούν για επικείμενη κατάρρευση του συστήματος υγείας στη Γάζα, την έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων και την κατεστραμμένη ηλεκτροδότηση.

Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, το 80% των Παλαιστινίων στη Γάζα εξαρτώνται από ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ οι υποδομές νερού και αποχέτευσης είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης.

Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, οι ειρηνευτικές συνομιλίες δεν έχουν αποδώσει καρπούς. Η ένταση αυξάνεται και πάλι, με τη Χαμάς να επιμένει στις απαιτήσεις της για άρση του αποκλεισμού της Γάζας και το Ισραήλ να ζητά την πλήρη αποστρατικοποίηση της οργάνωσης, προϋπόθεση που δεν γίνεται αποδεκτή από την παλαιστινιακή πλευρά.

Οι διεθνείς παρεμβάσεις

Σε διεθνές επίπεδο, οι αντιδράσεις ποικίλλουν. Η Αίγυπτος και το Κατάρ συνέχισαν να παίζουν ρόλο μεσολαβητή, προσπαθώντας να διαπραγματευτούν μια μόνιμη εκεχειρία. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές φαίνεται να βρίσκονται σε αδιέξοδο, καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν δείχνει διατεθειμένη να υποχωρήσει στις απαιτήσεις της άλλης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΗΕ έχουν καταδικάσει τις επιθέσεις εναντίον αμάχων στη Μέση Ανατολή, καλώντας σε άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών, αλλά η επιρροή τους παραμένει περιορισμένη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες -παραδοσιακός σύμμαχος του Ισραήλ- έχουν καλέσει και αυτές σε αποκλιμάκωση, αλλά η πολιτική τους στάση παρουσιάζει διαφορές σε σχέση με προηγούμενες περιόδους. Ο Τζο Μπάιντεν έχει ασκήσει πιέσεις στο Ισραήλ για την προστασία των αμάχων, ενώ παράλληλα συνεχίζει την υποστήριξή του για το δικαίωμα του Ισραήλ να αμυνθεί.

Τις τελευταίες ημέρες, οι συγκρούσεις φαίνεται να κλιμακώνονται και πάλι. Σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις του Ισραήλ έχουν κινητοποιηθεί στα σύνορα με τη Γάζα, ενώ η Χαμάς έχει προειδοποιήσει για εκτεταμένες επιθέσεις εάν συνεχιστούν οι αεροπορικές επιδρομές.

Την ίδια ώρα, αεροπορικά χτυπήματα έπληξαν στόχους στη Γάζα, προκαλώντας νέα θύματα μεταξύ των αμάχων. Παράλληλα, ισραηλινές πόλεις κοντά στη Γάζα έχουν δεχθεί εκτοξεύσεις ρουκετών, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό αμάχων.

Η διεθνής κοινότητα εκφράζει έντονη ανησυχία για την πιθανότητα μιας νέας πλήρους κλίμακας σύγκρουσης, καθώς οι ενδείξεις δείχνουν ότι και οι δύο πλευρές προετοιμάζονται για περαιτέρω στρατιωτική ένταση. Οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος και το Κατάρ έχουν καλέσει σε άμεση εκεχειρία και υπογράμμισαν την ανάγκη για νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία, η οποία όμως μοιάζει δύσκολο να επιτευχθεί υπό τις παρούσες συνθήκες.

Οι επιπτώσεις στον πληθυσμό

Η Γάζα πληρώνει το βαρύ τίμημα του πολέμου, με τον πληθυσμό της να βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια περιοχή χωρίς επαρκείς πόρους και με ελάχιστες ελπίδες για αποκατάσταση της κανονικότητας. Οι κάτοικοι της Γάζας ζουν καθημερινά με τον φόβο των βομβαρδισμών και της βίας, ενώ η πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και φάρμακα είναι εξαιρετικά περιορισμένη.

Παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των θυμάτων, ενώ οι αναφορές από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων κάνουν λόγο για εκτεταμένες παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στη Μέση Ανατολή.

Ο δρόμος μπροστά

Καθώς ο πόλεμος στη Γάζα εισέρχεται στο δεύτερο έτος του, οι προοπτικές για ειρήνη παραμένουν αβέβαιες. Η ιστορική διένεξη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων συνεχίζει να φαίνεται άλυτη, και οι διαρκείς συγκρούσεις μόνο επιδεινώνουν την ήδη τραγική κατάσταση στην περιοχή.

Η διεθνής κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση να παρέμβει αποφασιστικά, προκειμένου να αποτρέψει μια νέα καταστροφική κλιμάκωση που θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση στη Γάζα.

Το μέλλον της περιοχής εξαρτάται από την πολιτική βούληση των ηγετών και την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας για την αποκατάσταση της ειρήνης, αλλά προς το παρόν, η ελπίδα παραμένει μια δύσκολη έννοια για τους κατοίκους της Γάζας, του Ισραήλ, αλλά και της Μέσης Ανατολής.