Γάζα: Η νέα πραγματικότητα για τα παιδιά – Τι σημαίνει ο όρος WCNSF

Η Marie-Aure Perreaut Revial συντονίστρια επείγουσας παρέμβασης για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, επέστρεψε πρόσφατα από τη Γάζα και περιγράφει τις εμπειρίες του προσωπικού και των ασθενών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που συνάντησε κατά τη διάρκεια της παραμονής της εκεί.

Καθημερινά, δεκάδες ασθενείς εισέρχονται εσπευσμένα στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου Al Aqsa Shohada, στη Μέση Περιφέρεια της Γάζας. Καμία διαλογή δεν είναι δυνατή στα σημεία των βομβαρδισμών, είναι ένας αγώνας δρόμου για τα πληρώματα των ασθενοφόρων να σώσουν αυτούς που μπορούν ακόμα να σωθούν.

Στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών επικρατεί χάος. Τραυματισμένοι ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση ξαπλώνουν σε χαρτόκουτα: τα κρεβάτια είναι γεμάτα. Υπάρχουν δημοσιογράφοι, που προσπαθούν να διηγηθούν την ιστορία του τι συμβαίνει εδώ σε ανθρώπους που φαίνονται αποφασισμένοι να μην ακούν. Καθώς απομακρύνονται για να καταγράψουν τη σκηνή, μερικές φορές πατούν, κατά λάθος, πάνω στα πτώματα που κείτονται στο πάτωμα. Κάποιες μέρες το νοσοκομείο δέχεται περισσότερους νεκρούς από ό,τι τραυματίες.

Εμπειρία

Επισκεφθήκαμε για πρώτη φορά το Al Aqsa στις 23 Νοεμβρίου, την ημέρα πριν από την ανακοινωθείσα “ανθρωπιστική παύση”. Εκείνη την ημέρα το νοσοκομείο δέχτηκε 314 τραυματίες και 121 νεκρούς ή πέθαναν λίγο μετά την άφιξή τους. Περίμεναν αυτές τις συντριπτικές απώλειες, εξήγησαν οι συνάδελφοι από τη Γάζα, υπενθυμίζοντάς μας ότι δεν πρόκειται για μια νέα σύγκρουση. “Πάντα είναι έτσι πριν από την εκεχειρία”.

Μετά από αυτή την πρώτη επίσκεψη, η ομάδα μας άρχισε να εργάζεται μαζί με το προσωπικό του Al Aqsa. Πριν από τον πόλεμο μπορούσε να νοσηλεύσει 200 ασθενείς. Στα τέλη Δεκεμβρίου ο αριθμός αυτός είχε υπερτετραπλασιαστεί.

Αποφάσεις

Μια μέρα ειδοποιηθήκαμε ότι ένα μέλος του προσωπικού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και η οικογένειά του είχαν φτάσει στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, βαριά τραυματισμένοι. Οι συνάδελφοι έσπευσαν να τους βρουν – φτάνοντας μέσα στο χάος.

Αργότερα, ο Δρ. Samir* μου είπε: “Έπρεπε να κάνω μια επιλογή – είδα τον Ghassan* και τον γιο του, με χρειάζονταν, αλλά δίπλα τους είδα μια γυναίκα σοβαρά τραυματισμένη, με χρειαζόταν κι αυτή. Τι έπρεπε να κάνω;

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης αναγκάζονται καθημερινά να παίρνουν τέτοιες αποφάσεις.

Ο γιος του Ghassan είχε χτυπηθεί από θραύσματα. Υποβλήθηκε σε πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις εκείνη την ημέρα. Τα τραύματα στο λαιμό του επηρέασαν την ικανότητά του να μιλάει. Η μητέρα του έχασε ένα μάτι. Εκείνη την ημέρα, όταν ο Δρ. Samir βγήκε από το χειρουργείο στη 1 π.μ., το γιλέκο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ήταν γεμάτο αίμα.

Μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, η ομάδα στη μονάδα επίδεσης τραυμάτων μας έβλεπε κατά μέσο όρο 150 ασθενείς την ημέρα, σχεδόν όλοι με εγκαύματα ή τραύματα από έκρηξη. Πολλοί ήταν παιδιά. Ένας από τους χειρουργούς των Γιατρών Χωρίς Σύνορα μού μίλησε για την επίδεση των τραυμάτων σε μωρά που είχαν χάσει τα πόδια τους. Αυτό του έμεινε αξέχαστο. Μωρά που δεν είχαν μάθει ποτέ να περπατούν και δεν θα μάθουν ποτέ να περπατούν.

Ορισμένα από αυτά τα παιδιά έχουν ένα νέο ακρωνύμιο γραμμένο στον φάκελό τους. «WCNSF», (Wounded Child, No Surviving Family) σημαίνει «τραυματισμένο παιδί, χωρίς επιζώντα μέλη της οικογένειας».

Η Salma*, εννέα ετών, είναι ένα από τα χιλιάδες WCNSF. Υπέστη κάταγμα στο κρανίο όταν το σπίτι στο οποίο διέμενε η οικογένειά της βομβαρδίστηκε. Το ένα της πόδι ήταν σπασμένο και το άλλο ακρωτηριασμένο. Τη συναντήσαμε στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Ακόμα δεν ήξερε ότι ήταν η μόνη που κατάφερε να βγει ζωντανή από τα χαλάσματα: το εξαντλημένο προσωπικό ήθελε να την αφήσει πρώτα να αναρρώσει σωματικά.

Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νοσοκομεία στη Νότια και τη Μέση Περιφέρεια είναι οι διαθέσιμες κλίνες. Τα κρεβάτια χρειάζονται για τους ασθενείς που είναι σε κρίσιμη κατάσταση, αλλά όσοι έχουν σταθεροποιηθεί δεν έχουν πού να πάνε. Πού πρέπει να στείλουμε έναν ασθενή όπως η Salma; Τι θα της πούμε;

Η υγειονομική περίθαλψη υπό επίθεση

Η Salma νοσηλευόταν στο νοσοκομείο Al Aqsa. Όπως και τα λίγα άλλα νοσοκομεία που εξακολουθούν να λειτουργούν εν μέρει στη Γάζα, μπορεί να παρέχει μόνο περίθαλψη για τραύματα. Οι δομές υγείας έχουν δεχτεί επιθέσεις, εντολές εκκένωσης ή έχουν στερηθεί προμήθειες, όπως: καθαρό νερό και ηλεκτρικό ρεύμα: Με δυσκολία μπορώ να περιγράψω την καταστροφή της υγειονομικής περίθαλψης που έχω παρακολουθήσει. Πολλά νοσοκομεία και κέντρα πρωτοβάθμιας υγείας έχουν αναγκαστεί να κλείσουν- υπηρεσίες όπως η φροντίδα μητρότητας ή οι χρόνιες παθήσεις ουσιαστικά δεν υπάρχουν πλέον.

Οι κάτοικοι της Γάζας δεν αρρωσταίνουν πια; Δεν υπάρχει πλέον σκωληκοειδίτιδα; Δεν υπάρχει άσθμα ή γαστρεντερίτιδα; Η αλήθεια είναι ότι στα υπερπλήρη καταφύγια, χωρίς φαγητό και νερό, χωρίς τις πιο στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής, οι άνθρωποι είναι πιο άρρωστοι από πριν, αλλά δεν έχουν πλέον πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη.

Στα μέσα Νοεμβρίου οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα άρχισαν να υποστηρίζουν το Κέντρο Υγείας Shohada, τον μεγαλύτερο πάροχο πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης στο Khan Younis. Οι ανάγκες ήταν τεράστιες. Μετά από μόλις μία εβδομάδα, είχαμε ήδη παράσχει συνεδρίες εξωτερικών ιατρείων σε περισσότερους από 600 ανθρώπους, οι μισοί από τους οποίους ήταν κάτω των πέντε ετών. Είχαν αναπνευστικές λοιμώξεις, δερματικές παθήσεις ή διάρροια, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές, ιδίως στα μικρά παιδιά. Όλα είναι άμεση συνέπεια των άθλιων συνθηκών διαβίωσής τους.

Γυναίκες εισήχθησαν εσπευσμένα και ήταν τόσο αφυδατωμένες που είχαν καταρρεύσει. Οι μητέρες παρακαλούσαν για βρεφικό γάλα: χωρίς να έχουν τίποτα να φάνε, το μητρικό τους γάλα είχε σταματήσει και τα μωρά τους πεινούσαν.

Την 1η Δεκεμβρίου, καθώς έληγε η κατάπαυση του πυρός, η γειτονιά όπου βρισκόταν το κέντρο υγείας δέχτηκε εντολή για εκκένωση. Η ομάδα μας αναγκάστηκε να φύγει και το κέντρο υγείας έπαψε να λειτουργεί.

Ψυχική υγεία

Ένας από τους χιλιάδες ασθενείς που έχασαν την πρόσβασή τους στην περίθαλψη εκείνη την ημέρα ήταν ένα πεντάχρονο αγόρι που τον παρακολουθούσε η ψυχολόγος μας. Της είχε πει σε μια συνεδρία ότι ήθελε να πεθάνει.

Στο νοσοκομείο Al Aqsa, η ομάδα ψυχικής υγείας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα πραγματοποίησε συνεδρίες τέχνης με παιδιά. Κάποια ζωγράφισαν τις οικογένειές τους, που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών. Ζωγράφισαν τα πόδια και τα χέρια των μητέρων τους στο έδαφος, δίπλα στα σώματά τους.

Όταν μου μίλησαν γι’ αυτό, σκέφτηκα όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και τους ψυχολόγους, που άκουγαν για αυτό το τραύμα, ενώ περνούσαν και οι ίδιοι ανάλογες εμπειρίες.

Ήρωες

Τα μέλη της ομάδας μας στη Γάζα έχουν χάσει μέλη της οικογένειάς τους, σπίτια και συναδέλφους.

Μια συνάδελφος έμαθε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι η αδελφή της είχε σκοτωθεί. Ήρθε στη δουλειά έτσι κι αλλιώς, για να ξεχάσει, γιατί δεν υπάρχει τίποτα άλλο να κάνει.

Μια επίθεση στο νοσοκομείο Al Awda Jabalia σκότωσε δύο από τους γιατρούς μας, τον Δρ.. Mahmoud Abu Nujaila, και τον Δρ. Ahmad Al Sahar.

Το τρίτο μέλος της ομάδας τους δεν ήταν εκεί, εκείνη την ημέρα – είχε έρθει να εργαστεί μαζί μας στο νοσοκομείο Al Aqsa. Αργότερα, όταν δύο επιζώντες της ίδιας επίθεσης έφτασαν στο Al Aqsa, αυτός ο γιατρός ήταν εκείνος που έδεσε τα τραύματά τους.

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στη Γάζα παρουσιάζονται ως ήρωες. Αλλά το να τους αποκαλούν ήρωες υποδηλώνει ότι μπορούν να ανακουφίσουν με μαγικό τρόπο από μόνοι τους αυτόν τον αβάσταχτο πόνο. Υποδηλώνει ότι δεν χρειάζονται υποστήριξη.

Την ημέρα που ο Δρ. Samir τραυματίστηκε όταν βομβαρδίστηκε το διπλανό κτίριο, η κόρη του τον είδε να αιμορραγεί. Του είπε ότι «οι γιατροί δεν πρέπει να αιμορραγούν». Το κάνουν όμως.

Η ψευδαίσθηση της ανθρωπιστικής δράσης

Οι ξένοι δημοσιογράφοι με ρωτούν συχνά πώς η Γάζα συγκρίνεται με άλλες κρίσεις στις οποίες έχω εργαστεί. Λέω ότι στη Γάζα υπάρχει ανθρωπιστική κρίση, αλλά δεν υπάρχει ανθρωπιστική ανταπόκριση.

Ισραηλινοί αξιωματούχοι κάνουν ισχυρισμούς για τον αριθμό των φορτηγών που επιτρέπονται να περάσουν καθημερινά μέσω της Rafah, σαν να υπάρχει μια αποδεκτή αναλογία μεταξύ του αριθμού των φορτηγών και του αριθμού των ανθρώπων που σκοτώνονται. Αλλά η ανθρωπιστική βοήθεια δεν αφορά τα φορτηγά, και οι προμήθειες που επιτρέπονται σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνονται στην κλίμακα των αναγκών.

Η ανθρωπιστική ανταπόκριση είναι όταν μπορούμε να αξιολογήσουμε, να σχεδιάσουμε και να εργαστούμε σύμφωνα με τις ανάγκες του άμαχου πληθυσμού. Αντ’ αυτού, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα και λίγες διεθνείς οργανώσεις παρέχουν πολύ περιορισμένη ιατρική περίθαλψη κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες.

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στη Γάζα κρατούν ψηλά τις αξίες του ανθρωπισμού σε μια εποχή μεγάλου σκοταδιού/σκότους. Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι που έχουν τη δύναμη να σταματήσουν αυτή την ανθρωπιστική καταστροφή δεν το κάνουν.

Ενώ αυτοί διστάζουν, γιατροί, νοσηλευτές και Παλαιστίνιοι/άμαχοι σφαγιάζονται.

Όταν έφυγα από τη Γάζα, μου ζητήθηκε από τους συναδέλφους μου να μοιραστώ τις ιστορίες τους. Είδα μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Και αυτό ακόμα ήταν αφόρητο να το βλέπεις.

Από τότε που η Marie-Aure έγραψε αυτή τη μαρτυρία, το νοσοκομείο Al-Aqsa τέθηκε υπό εντολή εκκένωσης και η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα απομακρύνθηκε.

*Τα ονόματα έχουν αλλάξει για λόγους προστασίας.