Γάζα: Ο εγωκεντρικός λόγος που ο Νετανιάχου διέλυσε την εκεχειρία

Ο πλανήτης είχε στρέψει το βλέμμα του στην κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, όταν ο Μπενιαμίν Νετανιάχου διέλυσε αυτήν που είχε συμφωνήσει να κάνει στη Λωρίδα της Γάζας.

Στις επιθέσεις της 18ης Μαρτίου σκοτώθηκαν περισσότεροι από 400 Παλαιστίνιοι, με τον ηγέτη του Ισραήλ να δηλώνει πως «αυτή ήταν μόνο η αρχή».

Ποιος ήταν ο λόγος που αθέτησε τη συμφωνία;

Το Αssociated Press μετέδωσε ότι «από την έναρξη του πολέμου, ο Νετανιάχου αντιμετώπιζε ασυμβίβαστες πιέσεις: από τη μία είναι οι οικογένειες των ομήρων θέλουν τη συμφωνία με τη Χαμάς για την απελευθέρωση των ανθρώπων τους και από την άλλη είναι οι ακροδεξιοί εταίροι του στον συνασπισμό θέλουν να συνεχίσουν τον πόλεμο με στόχο την εξόντωση της ισλαμικής οργάνωσης».

Η προφανής κατάρρευση της εκεχειρίας συνέπεσε με την αυξανόμενη πίεση στον Νετανιάχου από την πολιτική δεξιά στον κυβερνών συνασπισμό του.

Σύμφωνα με τον ισραηλινό νόμο, η κυβέρνηση πρέπει να εγκρίνει τον ετήσιο προϋπολογισμό της έως τα τέλη Μαρτίου, διαφορετικά θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη διάλυση της. Γεγονός που θα οδηγήσει σε νέες εκλογές.

Για να εξαφανίσει αυτά τα σενάρια ο πρωθυπουργός (και να μείνει στη θέση του) βομβάρδισε εκ νέου τη Λωρίδα της Γάζας. Παράλληλα, με αυτήν του την απόφαση δείχνει πως ο συνασπισμός δεν έχει την παραμικρή πρόθεση να εφαρμόσει τη δεύτερη φάση του σχεδίου για την εκεχειρία.

«Στην πραγματικότητα, σκότωσε την κατάπαυση του πυρός», έγραψε στο Conversation o Asher Kaufman, καθηγητής ιστορίας και ειρηνικών σπουδών στο University of Notre Dame.

Επαληθεύτηκαν οι ανησυχίες των πολιτικών εμπειρογνωμόνων

O Kaufman εξήγησε ότι «από τότε που τέθηκε σε ισχύ η πρώτη φάση της κατάπαυσης του πυρός τον Ιανουάριο, πολιτικοί εμπειρογνώμονες για το Ισραήλ είχαν επισημάνει ένα ανυπέρβλητο πρόβλημα: την εκτέλεση της δεύτερης φάσης του σχεδίου που αφορούσε την πλήρη απόσυρση των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων από τη Λωρίδα της Γάζας, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων».

Αυτό ήταν κάτι αδιαπραγμάτευτο για τα ακροδεξιά στοιχεία που υπάρχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό του Ισραήλ, που στηρίζει τον Νετανιάχου.

Εάν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ συμφωνήσει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός, το πιθανότερο είναι την ίδια ημέρα να τερματιστεί ο ρόλος του, τον οποίον κρατάει επί 15 χρόνια.

Χαρακτηριστικά, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών, Μπέζαλελ Σμότριτς είχε προειδοποιήσει πως η μόνιμη ανακωχή θα είχε ως συνέπεια την αποχώρηση από τον συνασπισμό. Με την επανέναρξη των μαχών, ο Νετανιάχου εξασφάλισε τη συνέχιση της στήριξης.

Ο Kaufman διευκρίνισε πως «η αποχώρηση από τη Λωρίδα της Γάζας έρχεται σε αντίθεση με τις μαξιμαλιστικές ιδεολογίες βασικών μελών της κυβέρνησης του Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στο δικό του κόμμα.

H θέση τους είναι να διατηρήσει το Ισραήλ τον έλεγχο και να απωθήσει όσο το δυνατόν περισσότερους Παλαιστίνιους γίνεται εκτός. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πολλοί στην κυβέρνηση του Νετανιάχου ζητωκραύγασαν, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να φύγουν από τη Γάζα, προκειμένου να αρχίσει το τεράστιο έργο ανοικοδόμησης, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.

Ως ειδικός στην ισραηλινή ιστορία και καθηγητής ειρηνευτικών μελετών, πιστεύω ότι το ακροδεξιό όραμα για την εποχή μετά τη σύγκρουση Γάζα που μοιράζονται τμήματα της κυβέρνησης του Νετανιάχου, είναι ασυμβίβαστο με το σχέδιο κατάπαυσης του πυρός.

Φαίνεται όλο και περισσότερο πως συμβαδίζει με τις απόψεις ορισμένων αξιωματούχων στις ΗΠΑ, χώρα που εκ των πραγμάτων σπονσοράρει της κατάπαυσης του πυρός και μπορεί να είναι η μόνη οντότητα που μπορεί να κρατήσει την ισραηλινή κυβέρνηση συνεπή στους όρους της».

ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ ΗΠΑ ΕΡΙΞΑΝ ΤΙΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΣΤΗ ΧΑΜΑΣ

Και το Ισραήλ και οι ΗΠΑ απέδωσαν την ευθύνη του τέλους της ανακωχής στην άρνηση της Χαμάς, να απελευθερώσει περισσότερους ομήρους, πριν προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου, κάτι που ωστόσο, δεν ήταν μέρος της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.

Εν τω μεταξύ, οι συνομιλίες για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας της εκεχειρίας που είχαν ως προαπαιτούμενο την απελευθέρωση των εναπομεινάντων εν ζωή ομήρων, με αντάλλαγμα περισσότερους Παλαιστίνιους αιχμαλώτους έπρεπε να ξεκινήσουν στις αρχές Φεβρουαρίου.

Τώρα μπορεί να μη γίνουν ποτέ.

Το Ισραήλ κατηγόρησε τη Χαμάς πως προετοιμάζεται για νέες επιθέσεις, δίχως να παρέχει σχετικά στοιχεία. Παρεμπιπτόντως, αυτό ήταν κάτι που διέψευσε η οργάνωση, η οποία δεν είχε απαντήσει στα χτυπήματα των Ισραηλινών μέχρι χθες.

Ο Kaufman έγραψε πως είναι αλήθεια ότι η Χαμάς καθυστέρησε στην παράδοση των ομήρων και δεν χειρίστηκε υποδειγματικά την πρώτη φάση της συμφωνίας («εξέλιξε τις απελευθερώσεις ομήρων σε προπαγάνδα, βασανίζοντας τις οικογένειες των αιχμαλώτων, μαζί με μεγάλο μέρος της ισραηλινής κοινωνίας»), ωστόσο «η επανέναρξη των εχθροπραξιών συνδέεται πρώτα και κύρια με τα εγχώρια ισραηλινά ρεύματα που προϋπήρχαν της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου του 2023 που πυροδότησε τις πιο αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων από τον πόλεμο του 1948.

Πηγαίνουν πίσω στο χρόνο έως τις προσπάθειες του Νετανιάχου να μεταμορφώσει το πολιτικό σύστημα στο Ισραήλ και να αυξήσει την εξουσία της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, αποδυναμώνοντας το δικαστικό σώμα.

Από τότε που ανέλαβε την εξουσία, τον Ιανουάριο του 2023, η σκληρή δεξιά κυβέρνηση του Νετανιάχου έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για να μετατρέψει ανεξάρτητους θεσμούς, όπως το γραφείο του γενικού εισαγγελέα και την αστυνομία, σε συμβατούς βραχίονες της κυβέρνησης, με την τοποθέτηση πιστών ως επικεφαλής».

ΤΙ ΘΑ ΚΑΝΕΙ ΓΙΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ Ο ΤΡΑΜΠ

Να θυμίσουμε κάπου εδώ πως ο Τραμπ ήταν αυτός που πήρε την πρωτοβουλία για το τέλος των εχθροπραξιών στη Λωρίδα της Γάζας -κάτι που είχε “τάξει” στους ψηφοφόρους του. Τώρα που άρχισε ξανά ο πόλεμος, λογικά θα έπρεπε να παρέμβει.

Σύμφωνα πάντα, με τον Kaufman «φαίνεται πως η αμερικανική κυβέρνηση είναι απρόθυμη να αναγκάσει τον Νετανιάχου να συνεχίσει στη δεύτερη φάση. Πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ υποδηλώνουν ότι υποστηρίζει την άσκηση πρόσθετης στρατιωτικής πίεσης στη Χαμάς στη Γάζα. Κατηγορώντας τη Χαμάς για την επανέναρξη του πολέμου, υποστηρίζει σιωπηρά τη θέση της ισραηλινής κυβέρνησης».

Κάτι που δεν κάνουν οι πολίτες, όπως έδειξαν με τις διαδηλώσεις τους, στις οποίες ζήτησαν την ολοκλήρωση της συμφωνίας για την ανακωχή και την παραίτηση του Νετανιάχου.

«Δεδομένου ότι ο λαός και η κυβέρνηση του Ισραήλ φαίνεται να κινούνται προς αντίθετες κατευθύνσεις, η επανέναρξη των βομβαρδισμών στη Γάζα μπορεί μόνο να επιδεινώσει την εσωτερική κρίση που προηγήθηκε του πολέμου και έκτοτε υποχώρησε, αλλά συνεχίζει να υπάρχει.

Ο Νετανιάχου φαίνεται να έχει στοιχηματίσει πως ο περισσότερος πόλεμος είναι η καλύτερη ευκαιρία που έχει να παραμείνει στην εξουσία και να ολοκληρώσει το σχέδιό του να μεταμορφώσει το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Το Ισραήλ αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου κατάσταση στην οποία, θα έλεγα, ο ίδιος ο πρωθυπουργός του έχει γίνει η μεγαλύτερη απειλή για τη σταθερότητα της χώρας».