Γάζα: Τα “αγκάθια” για την εκεχειρία και ο στόχος των ΗΠΑ

Στη Μέση Ανατολή είναι στραμμένα τα βλέμματα παγκοσμίως και αυτή την εβδομάδα, μετά τη διακοπή των συνομιλιών και τις δηλώσεις Μπάιντεν που έκαναν λόγο για πρόοδο στις συζητήσεις για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, επέστρεψε στην περιοχή και ξεκινά συναντήσεις με ισραηλινούς αξιωματούχους με την ελπίδα εκεχειρίας στη Γάζα, με το χρονοδιάγραμμα επίτευξης ενός τέτοιου στόχου να είναι στενό.

Ο πρόεδρος Μπάιντεν επιδιώκει να εξασφαλίσει κατάπαυση του πυρός και συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας, ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτρέψει το Ιράν και τη Χεζμπολάχ από το να επιτεθούν στο Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε να υπονομεύσει αυτή την προσπάθεια, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους που επικαλείται το Axios.

«Είμαι αισιόδοξος. Δεν έχει τελειώσει ακόμα. Υπάρχουν ακόμα μερικά θέματα, αλλά νομίζω ότι έχουμε μια ευκαιρία», δήλωσε ο Μπάιντεν στους δημοσιογράφους την Παρασκευή.

Σημειώνεται ότι την Παρασκευή, στο τέλος της διήμερης συνόδου στη Ντόχα, οι ΗΠΑ παρουσίασαν μια νέα πρόταση στο Ισραήλ και τη Χαμάς, σε μια προσπάθεια να κλείσουν τα τελευταία κενά και να επιτύχουν μια συμφωνία.

Η πρόταση και η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων

Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι η πρόταση καλύπτει σχεδόν όλα τα εκκρεμή ζητήματα που συζητούνται τις τελευταίες έξι εβδομάδες. Μεταξύ άλλων, η νέα πρόταση προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις διαφωνίες σχετικά με τη λίστα των ομήρων που θα απελευθερωθούν, τη σειρά με την οποία θα απελευθερωθούν και τη λίστα των Παλαιστίνιων κρατουμένων που θα δοθούν για κάθε όμηρο.

Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι το Ισραήλ συμφώνησε να μειώσει τον αριθμό των Παλαιστίνιων κρατουμένων των οποίων την απελευθέρωση μπορεί να εμποδίσει, σε αντάλλαγμα με την αύξηση του αριθμού των ομήρων που θα απελευθερωθούν κάθε εβδομάδα κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης της συμφωνίας, η οποία θα διαρκέσει έξι εβδομάδες.

«Πιστεύουμε ότι το πακέτο είναι ουσιαστικά έτοιμο για υλοποίηση», ανέφερε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.

Λίγο μετά την ολοκλήρωση της συνόδου στη Ντόχα την Παρασκευή, ο Μπάιντεν επικοινώνησε με τον Εμίρη του Κατάρ και τον Πρόεδρο της Αιγύπτου για να συζητήσουν την πρόταση και το σχέδιο για τις επόμενες ημέρες, ανέφερε ο Λευκός Οίκος.

«Υπήρξε συναίνεση μεταξύ και των τριών ηγετών ότι αυτή η διαδικασία βρίσκεται πλέον στο τελικό της στάδιο», δήλωσε ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος παραδέχθηκε ότι η συμφωνία δεν είναι τέλεια, αλλά τόνισε ότι είναι η καλύτερη δυνατή συμφωνία αυτή τη στιγμή που θα απελευθερώσει τους ομήρους, θα φέρει ανακούφιση στους ανθρώπους της Γάζας και θα μειώσει τον κίνδυνο περιφερειακού πολέμου.

«Αν συνεχίσεις τις διαπραγματεύσεις για μήνες προσπαθώντας να πετύχεις την τέλεια συμφωνία ή να εξασφαλίσεις κάθε τελευταία σταγόνα από την πέτρα, διακινδυνεύεις να μην έχεις πια ομήρους να σώσεις», ανέφερε ο Αμερικανός αξιωματούχος.

Το παρασκήνιο των συζητήσεων

Οι συνομιλίες στη Ντόχα περιελάμβαναν τον διευθυντή της CIA, Μπιλ Μπερνς, τον ανώτερο σύμβουλο του Προέδρου Μπάιντεν για τη Μέση Ανατολή, Μπρετ ΜακΓκέρκ, τον πρωθυπουργό του Κατάρ, Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, τον επικεφαλής της αιγυπτιακής μυστικής υπηρεσίας, Άμπας Κάμελ, και μια ισραηλινή αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον διευθυντή της Μοσάντ, Νταβίντ Μπαρνέα, τον αρχηγό της Σιν Μπετ, Ρονέν Μπαρ, και τον διοικητή της μονάδας ομήρων των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων, στρατηγό Νιτζάν Αλόν.

Ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι, σε αντίθεση με προηγούμενους γύρους συνομιλιών, η ισραηλινή ομάδα είχε “ενδυναμωθεί” από τον πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, για να διαπραγματευτεί σε πραγματικό χρόνο με περισσότερη αυτονομία. Καθ’ όλη τη διάρκεια των δύο ημερών συνομιλιών, ανώτεροι αξιωματούχοι από το Κατάρ και την Αίγυπτο συναντιόνταν ανά λίγες ώρες με εκπροσώπους της Χαμάς στη Ντόχα για να τους ενημερώσουν σχετικά με τις θέσεις του Ισραήλ.

Τι “σήματα” δίνει η Χαμάς

Τόσο Αμερικανοί όσο και Ισραηλινοί αξιωματούχοι ανέφεραν στο Axios ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για όλα τα εκκρεμή ζητήματα. Ωστόσο, ένας ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της προόδου σημειώθηκε μεταξύ του Ισραήλ και των Αμερικανών, Καταριανών και Αιγύπτιων μεσολαβητών και δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Χαμάς συμφωνεί.

Από την πλευρά της η παλαιστινιακή οργάνωση, κατηγόρησε το βράδυ της Κυριακής (18/08) τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι «παρεμποδίζει» την επίτευξη μιας συμφωνίας για την εκεχειρία στη Γάζα, μετά την ολοκλήρωση του τελευταίου γύρου των διαπραγματεύσεων στην Ντόχα.

«Επιρρίπτουμε στον Μπενιαμίν Νετανιάχου την πλήρη ευθύνη για την αποτυχία των προσπαθειών των μεσολαβητών, επειδή παρεμπόδισε μια συμφωνία και (τον θεωρούμε υπεύθυνο) για τη ζωή των ομήρων, που διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο με το δικό μας λαό» αφού συνεχίζονται οι βομβαρδισμοί στον παλαιστινιακό θύλακα, ανέφερε η Χαμάς σε ανακοίνωσή της.

Ο ηγέτης της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, ο οποίος κρύβεται στη Γάζα, δεν έχει ακόμη τοποθετηθεί, ανέφερε ο Ισραηλινός αξιωματούχος.

Ο αξιωματούχος της Χαμάς, Γκάζι Χαμάντ, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις με τον Σινουάρ, δήλωσε την Παρασκευή στο τηλεοπτικό κανάλι Al-Mayadeen ότι κανένα από τα εκκρεμή ζητήματα δεν έκλεισε κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στην Ντόχα.

Ο Χαμάντ ισχυρίστηκε ότι ο Νετανιάχου προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και κάλεσε τις ΗΠΑ και τους άλλους μεσολαβητές να ασκήσουν πίεση στο Ισραήλ. Ωστόσο, ένας Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι οι θέσεις που παρουσίασαν οι εκπρόσωποι της Χαμάς στους Αιγύπτιους και Καταριανούς μεσολαβητές κατά τη διάρκεια των διήμερων συνομιλιών ήταν πιο εποικοδομητικές από τις δημόσιες δηλώσεις τους.

«Η Χαμάς βρίσκεται υπό τεράστια πίεση», δήλωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος.

Η μεγάλη εικόνα και ο ρόλος του Ιράν

Το Ιράν δεν συμμετείχε στις συνομιλίες, αλλά η απειλή του για επίθεση στο Ισραήλ ως αντίποινα για τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη, επηρέασε έντονα τις διαπραγματεύσεις.

Ο πρωθυπουργός του Κατάρ είχε δύο φορές συνομιλίες τις τελευταίες δύο ημέρες με τον Ιρανό ομόλογό του για να τον ενημερώσει για τις εξελίξεις και να τον παροτρύνει να μην προβεί σε ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τις διπλωματικές προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας.

Η απειλή μιας ιρανικής επίθεσης στο Ισραήλ ήταν το κεντρικό θέμα στις τηλεφωνικές συνομιλίες που είχε ο Μπάιντεν την Παρασκευή με τον Εμίρη του Κατάρ και τον πρόεδρο της Αιγύπτου.

Ο Μπάιντεν ξεκαθάρισε και στους δύο ηγέτες ότι, εάν συμβεί μια τέτοια επίθεση, οι συνέπειες για την περιοχή — και ειδικότερα για το Ιράν — θα είναι «σοβαρές και καταστροφικές», σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο.

Ο Μπάιντεν τόνισε ότι, με την κατάπαυση του πυρός και τη συμφωνία για τους ομήρους πλέον ορατές, «κανείς στην περιοχή δεν πρέπει να προβεί σε ενέργειες που θα υπονομεύσουν αυτή τη διαδικασία.»

«Οι Ιρανοί δήλωσαν κατά τις συνομιλίες τους με τους Καταριανούς ότι επιθυμούν να δουν μια κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και μια αποκλιμάκωση της έντασης. Τώρα είναι η ευκαιρία να αποδείξουν τις προθέσεις τους και ουσιαστικά να εργαστούν για την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας την ερχόμενη εβδομάδα» δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.

Τι αναμένεται να ακολουθήσει

Τις επόμενες ημέρες η διπλωματία αναμένεται να μονοπωλήσει το ενδιαφέρον, καθώς οι εμπλεκόμενοι θα προσπαθήσουν να επιλύσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες.

Ειδικοί από τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο, το Κατάρ και το Ισραήλ παρέμειναν στο Κατάρ και θα συνεχίσουν να εργάζονται για την εφαρμογή της ανταλλαγής, καθώς και για άλλα ζητήματα, ανέφεραν Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι.

Ο Άντονι Μπλίνκεν βρίσκεται ήδη στο Ισραήλ και θα συναντηθεί με τον Νετανιάχου τη Δευτέρα για να συζητήσουν τα εναπομείναντα ζητήματα.

Την Κυριακή, ειδικοί από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και την Αίγυπτο θα συναντηθούν στο Κάιρο για να καταλήξουν σε μια συμφωνία σχετικά με τις ρυθμίσεις ασφαλείας κατά μήκος του διαδρόμου της Φιλαδέλφειας στα σύνορα Γάζας-Αιγύπτου και την επαναλειτουργία του περάσματος της Ράφα, δύο ζητήματα κρίσιμα για την υλοποίηση της συμφωνίας.

Μια ακόμη σύνοδος διαπραγματεύσεων αναμένεται να πραγματοποιηθεί στο Κάιρο την Τετάρτη, με στόχο την ολοκλήρωσή της, αυτή τη φορά με συμφωνία.