Επιστρέφουν οι εκτοπισμένοι στη βόρεια Γάζα – “Νιώθω σαν να ξαναγεννήθηκα”

Άρχισε σήμερα το πρωί η επιστροφή παλαιστίνιων εκτοπισμένων στο βόρειο τμήμα της Λωρίδας της Γάζας, κατόπιν συμφωνίας στις έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ, ενημέρωσε το Γαλλικό Πρακτορείο αξιωματούχος του υπουργείου Εσωτερικών της Χαμάς στον θύλακο.

«Η διέλευση των παλαιστινίων εκτοπισμένων άρχισε κατά μήκος του δρόμου Αρ Ρασίντ, μέσω του δυτικού τμήματος του σημείου ελέγχου Νετσαρίμ προς την πόλη της Γάζας και προς το βόρειο τμήμα» του θυλάκου, είπε ο αξιωματούχος.

Νωρίτερα, η κυβέρνηση του Ισραήλ ανακοίνωσε πως θα επιτραπεί σήμερα στους εσωτερικά εκτοπισμένους κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας  να αρχίσουν να επιστρέφουν στα σπίτια τους στο βόρειο τμήμα του θυλάκου, έπειτα από συμφωνία με το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς που θα επιτρέψει την απελευθέρωση μέσα στην εβδομάδα επιπλέον ομήρων.

Η συμφωνία αυτή θα επιτρέψει να συνεχιστεί η εύθραυστη κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις και τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, που έχει υποστεί πελώρια καταστροφή έπειτα από 15 μήνες πολέμου, με σχεδόν όλο τον πληθυσμό (2,4 εκατ. προπολεμικά) να έχει εκτοπιστεί εξαναγκαστικά, στις περισσότερες περιπτώσεις επανειλημμένα.

«Δεκάδες χιλιάδες» εκτοπισμένοι, σύμφωνα με την πολιτική προστασία, εμποδίστηκαν χθες από τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις να επιστρέψουν στις κοινότητές στον βορρά μέσω διέλευσης στον λεγόμενο διάδρομο Νετσαρίμ, που κόβει στα δυο την μικρή παραθαλάσσια παλαιστινιακή περιοχή.

Το Ισραήλ δικαιολόγησε την άρνησή του να τους αφήσει να περάσουν επικαλούμενο το ότι δεν αφέθηκε ελεύθερη η 27χρονη άμαχη Αρμπέλ Γεχούντ και ότι δεν έχει λάβει κατάλογο με την κατάσταση των ομήρων που θα αφεθούν ελεύθεροι.

Αλλά χθες βράδυ, οι υπηρεσίες του κ. Νετανιάχου ανακοίνωσαν πως υπήρξε εντέλει πρόοδος στις έμμεσες διαπραγματεύσεις: η Χαμάς θα αφήσει ελεύθερους τρεις ομήρους την Πέμπτη, ανάμεσά τους την Αρμπέλ Γεχούντ, και κατόπιν άλλους τρεις το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου. «Στο πλαίσιο αυτών των διευθετήσεων» το Ισραήλ θα «επιτρέψει από το πρωί (σήμερα Δευτέρα) τη διέλευση των Γαζαίων προς τη βόρεια Λωρίδα της Γάζας», πρόσθεσε το γραφείο του πρωθυπουργού Νετανιάχου.

Από την πλευρά της η Χαμάς κατηγόρησε νωρίτερα χθες το Ισραήλ πως «παραβιάζει» τη συμφωνία εμποδίζοντας την επιστροφή των εκτοπισμένων στο βόρειο τμήμα του θυλάκου.

“Θέλω να φιλήσω το χώμα του βορρά”

Μια Παλαιστίνια μητέρα δηλώνει στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι νιώθει πως «ξαναγεννήθηκε» καθώς επιστρέφει στο σπίτι της στη βόρεια Γάζα. «Είμαστε πολύ χαρούμενοι που επιστρέψαμε στη γη μας, στην πατρίδα μας και στη Γάζα [Πόλη]», λέει. «Δόξα τω Θεώ, είναι αλήθεια ότι κουραστήκαμε, αλλά στο τέλος νικήσαμε. Ευχαριστούμε τους μαχητές… Δόξα τω Θεώ, νιώθω σαν να ξαναγεννήθηκα».

Μια εκτοπισμένη Παλαιστίνια, καθώς κατευθύνεται από έναν καταυλισμό στο κεντρικό τμήμα της Γάζας προς το σπίτι της στον βορρά, μίλησε στο BBC. Η δημοσιογράφος Γάντα Ουντά, πρόκειται να επανενωθεί με τις δύο κόρες της, τις οποίες δεν έχει δει πάνω έναν χρόνο. «Περίμενα αυτή τη στιγμή για πάνω από 15 μήνες», λέει. «Όταν είδα αυτή τη σκηνή (τον κόσμο που επιστρέφει) άρχισα να κλαίω. Είναι σαν να έγινε ένα όνειρο πραγματικότητα… Σκοπεύω να επιστρέψω στη βόρεια Γάζα το συντομότερο δυνατόν, γιατί δεν εμπιστευόμαστε τη συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός».

Παρά τη χαρά της, η Ουντά αναφέρει ότι το σπίτι της είναι «εν μέρει κατεστραμμένο», αλλά σημειώνει πως το πιο σημαντικό είναι να ξαναδεί τις κόρες της.

«Πρέπει να περπατήσω και η απόσταση είναι μεγάλη, πάνω από 15 χιλιόμετρα, και είναι εκατοντάδες, χιλιάδες άνθρωποι που επιστρέφουν», περιγράφει η ίδια στο BBC.

Επιστρέφοντας στη Γάζα, εκτοπισμένοι μιλούν στο BBC για το τι περιμένουν πως θα βρουν εκεί που κάποτε βρίσκονταν τα σπίτια τους. «Θέλω να πάω στο σπίτι μου και στη γη όπου μεγάλωσα. Η χαρά μου είναι να βρίσκομαι στο σπίτι μου – είτε στέκεται όρθιο είτε είναι κατεστραμμένο», είπε η 42χρονη Νιρμίν Μουσάμπεχ. «Δεν ξέρουμε τι θα δούμε, πέρα από τις καταστροφές, αλλά πρέπει να πάμε εκεί. Πρέπει να επιστρέψουμε», συμπληρώνει.

Ο Ντιάμπ, ένας άντρας εκτοπισμένος από την Τζαμπάλια, δήλωσε πως ελπίζει να βρει τους γιους του και άλλους που έμειναν πίσω. «Αν κάποιος σκοτώθηκε ή βρίσκεται ακόμα κάτω από τα ερείπια, θέλουμε να τον βγάλουμε», είπε. «Θέλουμε να επιστρέψουμε για να δούμε τι έχει απομείνει από τις υποδομές και αν μπορούμε να επιβιώσουμε εκεί. Οι άνθρωποι λένε ότι, με το επίπεδο της καταστροφής, δεν έχουν μείνει σημεία αναγνώρισης. Θέλω να το δω με τα μάτια μου».

Ένας άλλος άντρας είπε ότι περιμένει να βρει μαζική καταστροφή – αλλά εξακολουθεί να θέλει να «φιλήσει το χώμα του βορρά».

“Δεν θα φύγουμε από την Παλαιστίνη ούτε από τη Γάζα ό,τι κι αν γίνει”

Παράλληλα η Χαμάς, όπως και η Παλαιστινιακή Αρχή του Μαχμούντ Αμπάς, επέκριναν έντονα την πρόταση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να πάνε οι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία προκειμένου, κατ’ αυτόν, να «νοικοκυρευτεί» ο θύλακος. Ο αμερικανός πρόεδρος συνέκρινε προχθές Σάββατο την περιοχή με «εργοτάξιο κατεδάφισης». «Μιλάμε για ενάμισι εκατομμύριο ανθρώπους, και απλά θα καθαρίσουμε όλο αυτό το πράγμα. Ξέρετε, στη διάρκεια των αιώνων, έγιναν πολλοί, πολλοί πόλεμοι εκεί. Και τώρα, δεν ξέρω, κάτι πρέπει να γίνει», συνέχισε. Ερωτηθείς αν αναφέρεται σε μακροπρόθεσμη μετεγκατάσταση των πολιτών της Λωρίδας της Γάζας, ο κ. Τραμπ απάντησε «θα μπορούσε να είναι είτε το ένα είτε τ’ άλλο». Ανέφερε ακόμη πως επαίνεσε τον μονάρχη της Ιορδανίας που δέχθηκε παλαιστίνιους πρόσφυγες και πως του είπε «θα ήθελα να υποδεχτείτε κι άλλους», όπως «και η Αίγυπτος».

Για τους Παλαιστίνιους, οποιαδήποτε προσπάθεια να τους διώξουν από τον τόπο τους παραπέμπει στη Νάκμπα («καταστροφή» στα αραβικά), τους μαζικούς εκτοπισμούς που ακολούθησαν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948. «Λέμε στον Τραμπ και στον κόσμο όλο: δεν θα φύγουμε από την Παλαιστίνη ούτε από τη Γάζα ό,τι κι αν γίνει», είπε ο Ρασάντ αλ Νάζι, εκτοπισμένος από την πόλη της Γάζας, στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Οι Παλαιστίνιοι «θα οδηγήσουν σε ναυάγιο» την πρόταση του κ. Τραμπ «όπως ματαίωσαν όλα τα σχέδια εκτοπισμού (…) κατά τη διάρκεια δεκαετιών», είπε χθες ο Μπασέμ Ναΐμ, μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς. Ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ, άλλο ένοπλο κίνημα, υπογράμμισε πως με τις δηλώσεις αυτές ενθαρρύνονται «εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» στη Λωρίδα της Γάζας.

Παρότι αντίπαλος της Χαμάς, που εκδίωξε την Παλαιστινιακή Αρχή και πήρε την εξουσία στη Λωρίδα της Γάζας το 2007, ο Μαχμούντ Αμπάς καταδίκασε «οποιοδήποτε σχέδιο» εκτοπισμού του πληθυσμού του θυλάκου.

Τόσο το χασεμιτικό βασίλειο της Ιορδανίας —που φιλοξενεί κάπου 2,3 εκατ. παλαιστίνιους πρόσφυγες και απογόνους τους— όσο και η Αίγυπτος τόνισαν χθες πως απορρίπτουν «κάθε εξαναγκαστικό εκτοπισμό» των Παλαιστινίων. Ο Αραβικός Σύνδεσμος από την πλευρά του προειδοποίησε εναντίον «αποπειρών με σκοπό να ξεριζωθούν οι Παλαιστίνιοι από τη γη τους», που «δεν μπορεί» να χαρακτηριστεί τίποτε άλλο πέρα από «εθνική κάθαρση».

Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριτς χαρακτήρισε την πρόταση του Ντόναλντ Τραμπ «εξαίρετη ιδέα», διαβεβαιώνοντας πως οι Παλαιστίνιοι θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν «νέα και όμορφη ζωή αλλού».

Συνεχίζονται οι διαπραγματεύεσεις

Η πρώτη φάση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, της δεύτερης σε 15 μήνες πόλεμου, θα έχει διάρκεια 42 ημερών κι αναμένεται να επιτρέψει να αφεθούν ελεύθεροι 33 ισραηλινοί όμηροι με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 1.904 παλαιστινίων εγκλείστων σε ισραηλινά κέντρα κράτησης· οι υπόλοιποι ισραηλινοί όμηροι, ζωντανοί και νεκροί, πρόκειται να επαναπατριστούν στις επόμενες δυο φάσεις.

Κατά τη δεύτερη ανταλλαγή στο πλαίσιο της συμφωνίας, που τέθηκε σε ισχύ τη 19η Ιανουαρίου, αφέθηκαν ελεύθερες τέσσερις ισραηλινές στρατιωτίνες προχθές με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση περίπου 200 παλαιστινίων εγκλείστων σε ισραηλινά κέντρα κράτησης.

Κατά τη διάρκεια της τρέχουσας φάσης αναμένεται να συνεχιστεί η διαπραγμάτευση για τους όρους της δεύτερης, που θα επιτρέψει την απελευθέρωση των τελευταίων ομήρων και το οριστικό τέλος του πολέμου, πριν από την τρίτη και πιο μακρά, που θα αφορά τον επαναπατρισμό των ομήρων που πέθαναν στην αιχμαλωσία ή ήταν ήδη νεκροί όταν μεταφέρθηκαν στον παλαιστινιακό θύλακο και την έναρξη της διαδικασίας ανοικοδόμησης.

Ο πόλεμος είχε έναυσμα έφοδο άνευ προηγουμένου της Χαμάς σε νότιους τομείς της ισραηλινής επικράτειας την 7η Οκτωβρίου 2023 με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 1.210 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένη σε επίσημα δεδομένα.

Από τους 251 ανθρώπους που απήχθησαν, απομένουν 87 όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας, πλην όμως 34 από αυτούς έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.

Συγγενείς ομήρων που απήχθησαν την 7η Οκτωβρίου 2023 αλλά δεν συγκαταλέγονται στον κατάλογο αυτών που θα απελευθερωθούν κατά προτεραιότητα δεν έκρυβαν την οργή τους. «Θέλουμε η συμφωνία να συνεχίσει να εφαρμόζεται και να ξαναφέρουν τα παιδιά πίσω το ταχύτερο δυνατόν και όλους μονομιάς», είπε χαρακτηριστικά ο Ντάνι Μιράν, 79 ετών, ο γιος του οποίου Ομρί είναι ανάμεσα στους ομήρους.

Στις ισραηλινές ευρείας κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων στη Λωρίδα της Γάζας, που τέθηκε υπό απόλυτη πολιορκία, έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 47.306 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με τα δεδομένα του υπουργείου Υγείας της Χαμάς, τα οποία θεωρούνται αξιόπιστα από τον ΟΗΕ.

Παρότι οι εχθροπραξίες έχουν σταματήσει στο πλαίσιο της συμφωνίας ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται καθημερινά, καθώς η πολιτική προστασία ανασύρει πτώματα από συντρίμμια κτιρίων.