Γερμανικές εκλογές 2017: Το βλέμμα της Αθήνας στο Βερολίνο μέσω Παρισίων

Αποστολή στη Γερμανία

Την Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου οι Γερμανοί πολίτες θα μιλήσουν και οι Έλληνες πολιτικοί αναμένουν με ενδιαφέρον να ακούσουν: Το αποτέλεσμα της κάλπης των εθνικών γερμανικών εκλογών θα διαμορφώσει όχι μόνο την επόμενη γερμανική κυβέρνηση, αλλά και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει να κινηθεί και η Ελλάδα, σε μία Ευρώπη που κατηγορείται ως γερμανοκρατούμενη.

Για αυτό στο Μαξίμου έχουν εναποθέσει μάλλον τις ελπίδες τους στον Εμμανουέλ Μακρόν και την ανάγκη της Άνγκελα Μέρκελ να επιτρέψει στο Γάλλο Πρόεδρο να επαναφέρει την ισορροπία στο γαλλογερμανικό άξονα, παρά σε κάποια συγκλονιστική ανατροπή των πολιτικών ισορροπιών εντός της ίδιας της Γερμανίας.

Η προσδοκία άλλωστε πολλών στην Αθήνα για αλλαγή πολιτικού σκηνικού στη Γερμανία, που έφερε η υποψηφιότητα του Μάρτιν Σουλτς με τους Σοσιαλδημοκράτες, εξανεμίστηκε όταν η SPD ναυάγησε στις τοπικές εκλογές του κρατιδίου της Ρηνανίας- Βεσφαλίας, προπυργίου των Σοσιαλδημοκρατών και ιδιαίτερης πατρίδας του υποψηφίου καγκελαρίου.

Ένα είναι βέβαιο πλέον βάσει των δημοσκοπήσεων και εκτός κάποιου πραγματικά συγκλονιστικού απροόπτου: Η Άνγκελα Μέρκελ θα εκλεγεί για τρίτη φορά καγκελάριος. Το ερώτημα όμως είναι με ποιον θα συγκυβερνήσει και εάν ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε θα παραμείνει στη θέση του υπουργού Οικονομικών- έστω και εάν στην πραγματικότητα η αλλαγή προσώπου μικρή σημασία έχει εάν δεν σηματοδοτεί και αλλαγή συνολικά της γερμανικής πολιτικής.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει βεβαίως λόγο να τοποθετηθεί δημόσια, παρόλο που ο έρωτας με τον Σουλτς δεν κρύβεται, καθώς θα κληθεί να συνομιλήσει με όποια κυβέρνηση προκύψει στη Γερμανία. Στο Μαξίμου πάντως παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις στη Γερμανία, με τον έχοντα γερμανική παιδεία υπουργό Επικρατείας Δημήτρη Τζανακόπουλο, το διπλωματικό σύμβουλο του Αλέξη Τσίπρα. Βαγγέλη Καλπαδάκη και το διευθυντή του γραφείου Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του πρωθυπουργού, Τάκη Παυλόπουλο να βρίσκονται σε επικοινωνία με τον πρέσβη της Ελλάδας στο Βερολίνο Θεόδωρο Δασκαρόλη.

Τα σενάρια για την επόμενη ημέρα στη Γερμανία είναι τρία: Το καλό (για την Ελλάδα), το κακό και το… τρελό σενάριο.

Το κακό και το καλό σενάριο

Οι δημοσκοπήσεις το προηγούμενο διάστημα, μετά το καλοκαίρι, έδειχναν ως πιθανό ένα “μαυροκίτρινο” συνασπισμό, δηλαδή κυβέρνηση συνεργασίας των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και των Φιλελεύθερων (FDP). Οι Φιλελεύθεροι ήταν εταίρος της Μέρκελ στην κυβέρνηση της περιόδου 2009- 2013, αλλά πλήρωσαν τίμημα για αυτό. Στις εθνικές εκλογές του 2013 δεν κατάφεραν να πιάσουν το όριο του 5% για να μπουν στο Bundestag. Πάντως τώρα δηλώνουν πρόθυμοι εκ νέου να συγκυβερνήσουν. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις τους φέρνουν από το 7% με 8%, ακόμη και στο 11% και 12%, ενδεχομένως χάρη και στη σκληρή ρητορική τους για τη γερμανική πολιτική στην Ευρώπη, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.

Μία συγκυβέρνηση CDU- FDP είναι ένα σενάριο που τρομάζει το Μαξίμου, δεδομένου ότι οι Φιλελεύθεροι είναι το κόμμα που κρατά την πιο σκληρή στάση από όλα τα γερμανικά κόμματα απέναντι στην Ελλάδα, ζητώντας να μη δοθεί απολύτως τίποτε για το χρέος στη χώρα μας και βάζοντας ακόμη και το ξορκισμένο Grexit ξανά στο τραπέζι. Για να βγει αυτό το σενάριο η CDU πρέπει να προσεγγίσει το 40% (στις εκλογές του 2013 είχε πάρει 41,5%) και η FDP να φτάσει το 8%. Στη Γερμανία λόγω εκλογικού νόμου το κατώφλι σχηματισμού κυβέρνησης είναι στο 47,5%-48%, ανάλογα (όπως και στην Ελλάδα) με το πόσα κόμματα μείνουν εκτός Βουλής και πόσο μεγάλο είναι το ποσοστό των μη εκπροσωπούμενων κομμάτων στη Βουλή.

Η CDU όμως ενώ μέχρι πρότινος άγγιζε το 40%, στις τελευταίες μετρήσεις πέφτει μέχρι και στο 35%. Αιτία φέρεται να είναι το προσφυγικό, αν και εδώ και μήνες δεν έχουν φτάσει πρόσφυγες στη Γερμανία. Ομως η ξενοφοβική Εναλλακτική για τη Γερμανία (Alternative fuer Deutschland) βάζει το θέμα στο τραπέζι με μία ρατσιστική ρητορική ή ίσως το γεγονός ότι το προσφυγικό κυριάρχησε στο debate Μέρκελ- Σουλτς, το έφερε ξανά ψηλά στην ατζέντα, ενώ μέχρι τότε οι μετρήσεις έδειχναν ότι σχετικά λίγο επηρέαζε τους Γερμανούς ψηφοφόρους, που πολύ περισσότερη σημασία έδιναν για παράδειγμα στο τι θα γίνει με τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία μετά τα σκάνδαλα.

Εάν η CDU μείνει στο 35%, ακόμη και εάν η FDP φτάσει το 12%, η αυτοδυναμία πιθανόν να μην επιτευχθεί, καθώς το όριο είναι περίπου στο 48%. Το σενάριο του μεγάλου συνασπισμού επομένως ξαναζωντανεύει… σχεδόν.

Η Αθήνα σαφώς θα προτιμούσε ένα “μεγάλο συνασπισμό” δηλαδή τη συνέχιση της συγκυβέρνησης Χριστιανοδημοκρατών (CDU/CSU) και Σοσιαλδημοκρατών (SPD). Ιδανικά στην ελληνική κυβέρνηση θα ήθελαν οι Σοσιαλδημοκράτες να είναι τουλάχιστον τόσο ισχυροί ώστε να απαιτήσουν το υπουργείο Οικονομικών, στο οποίο αιώνιος υπουργός είναι ο φοβερός και τρομερός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Η SPD όμως δε θέλει να ξαναμπλέξει σε “μεγάλο συνασπισμό” (Grosse Koalition), εάν μπορεί να το αποφύγει. Η συγκυβέρνηση με την CDU και τη Μέρκελ την τελευταία τετραετία και πριν το 2009, κόστισε στους Σοσιαλδημοκράτες, που πασχίζουν να πείσουν τους πολίτες ότι διαφέρουν σε κάτι από το μεγαλύτερο μεγάλο εταίρο. Για αυτό η SPD έχει διαμηνύσει ότι εάν βγαίνει κυβέρνηση μόνο με την CDU και την FDP ή με CDU, FDP και τους Πράσινους, δε θα δεχθεί να συνεργαστεί με τη Μέρκελ ακόμη και εάν εκείνη το ζητήσει.

Ολα θα εξαρτηθούν όμως από τα ποσοστά και της SPD, την οποία οι δημοσκοπήσεις δείχνουν από 21% έως 27%. Εάν οι Σοσιαλδημοκράτες κινηθούν τελικά στο 21-22%, θα αποφύγουν πάση θυσία να μπουν σε ένα “μεγάλο συνασπισμό” ως ένας αδύναμος εταίρος της Mutti, της “μητερούλας Μέρκελ” όπως τη φωνάζουν οι οπαδοί της. Εάν ξεπεράσουν το 25%, και εάν πλησιάζουν το 27%, θα έχουν άλλη διαπραγματευτική ισχύ, όμως αυτό το σενάριο ακόμη και οι αισιόδοξοι το θεωρούν πολύ δύσκολο. Εάν πάντως συμβεί αυτό, θα ζητήσουν ακόμη και το υπουργείο Οικονομικών από την CDU; Δεν είναι βέβαιο (πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ της SPD θέλει να κρατήσει το υπουργείο Εξωτερικών σε αυτή την περίπτωση και άρα ο δεύτερος εταίρος δε θα μπορεί να ζητήσει άλλο πρωτοκλασάτο υπουργείο) και επίσης δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η Μέρκελ θέλει ή μπορεί να “αδειάσει” το Σόιμπλε, τον πιο δημοφιλή υπουργό της, πάντα πανίσχυρο εσωκομματικά.

Η… Τζαμάικα, η Αθήνα και το Παρίσι

Υπάρχει όμως και ένα τρίτο σενάριο, που βάσει των δημοσκοπήσεων είναι πιθανό και ταυτόχρονα κάπως απίθανο: Να κυβερνήσει τη Γερμανία η… Τζαμάικα, όπως αποκαλούν με το γνωστό τους “χιούμορ” οι Γερμανοί ένα συνασπισμό CDU- FDP- Πράσινων, από τα χρώματα των τριών αυτών κομμάτων που είναι ίδια με αυτά της σημαίας της Τζαμάικα (το μαύρο είναι το χρώμα της CDU, το κίτρινο της FDP και το πράσινο προφανώς των Πράσινων). Σημειωτέον πάντως ότι θα ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία, που θα κυβερνούσε η “Τζαμάικα” σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Οι Πράσινοι κινούνται στο 7%, κάτω από το 8,4% του 2013 και δεν ειναι αρνητικοί σε συνεργασία. Σημειωτέον εδώ ότι εάν τελικά η Εναλλακτική για τη Γερμανία όχι απλά μπει στο Bundestag, αλλά σημειώσει αρκετά υψηλό ποσοστό, η πίεση προς τα μικρότερα κόμματα, καθώς και προς τους Σοσιαλδημοκράτες προκειμένου να μπουν σε κυβέρνηση συνεργασίας θα είναι πολύ μεγαλύτερη.

Οι Πράσινοι, εάν μπουν στην κυβέρνηση, δεν ενδιαφέρονται για το υπουργείο Οικονομικών, ούτε έχουν κάποια ιδιαίτερη εμμονή με το θέμα της Ελλάδας. Αλλά και η FDP παρόλο που μία εβδομάδα πριν τις κάλπες, δήλωσε ότι θα ζητήσει το θώκο του Σόιμπλε, δεν είναι βέβαιον ότι θα τον λάβει. Εάν συνέβαινε αυτό, πολλοί στην Αθήνα θα έφταναν να νοσταλγούν το “μισητό” και σκληρό Βόλφγκανγκ: “Τουλάχιστον ο Σόιμπλε είναι αυτός που είναι, αλλά δεν είναι τρελός. Αυτοί της FDP είναι γραφικοί και απρόβλεπτοι, δεν υπάρχει καμία λογική στην πολιτική τους”, έλεγε χαρακτηριστικά γνώστης των γερμανικών πολιτικών πραγμάτων. Το κυριότερο πρόβλημα όμως είναι ότι η FDP θέλει να θέσει ως όρο συνεργασίας με την CDU να αντισταθεί η Γερμανία στα σχέδια του Μακρόν για μία νέα Ευρώπη. Σχέδια, που ο Γάλλος Πρόεδρος παρουσίασε στην Αθήνα και τα οποία η Ελλάδα στηρίζει, προσδοκώντας μέσω του γαλλογερμανικού άξονα σε μία καλύτερη αντιμετώπιση και επιπλέον σε μία επίλυση των ζητημάτων με το ΔΝΤ και το χρέος.

Η Μέρκελ μία φορά πάντως έχει ήδη δείξει τη διάθεση να επιτρέψει στο Μακρόν να ανακτήσει σε κάποιο βαθμό ρόλο για τη Γαλλία στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτικού παιχνιδιού, ώστε να έχει κάτι να επιδείξει στη γαλλική κοινή γνώμη. Ενδεχομένως γιατί γνωρίζει ότι εάν και αυτός ο Γάλλος Πρόεδρος αποτύχει, έρχεται η Λεπεν στη Γαλλία. Και από κοντά ακολουθεί και η ξενοφοβική Alternative fuer Deutschland στη Γερμανία, η οποία αυτή τη φορά θα μπει όπως όλα δείχνουν στο Bundestag, ενδεχομένως και ως τρίτο κόμμα. Για πρώτη φορά δηλαδή μεταπολεμικά. ένα ξενοφοβικό, αντιευρωπαϊκό κόμμα, θα εκπροσωπηθεί στο γερμανικό κοινοβούλιο, ξυπνώντας αν μη τι άλλο δυσάρεστες μνήμες.

(Φωτό: AP Photo/Matthias Schrader)