Γιατί δεν υπάρχει ούτε ένα όνομα Αμερικανού στη λίστα των Panama Papers;

Η συντονισμένη ενέργεια περισσοτέρων από 400 δημοσιογράφους, οδήγησε στη διαρροή  και την επεξεργασία εκατομμυρίων εγγράφων που αναδεικνύουν τις σχέσεις των οικονομικά ισχυρών αυτού του πλανήτη με το μαύρο χρήμα και τις υπεράκτιες, κοινώς offshore. Τα λεγόμενα Panama Papers αποτελούν από το πρωί το πρώτο θέμα παγκοσμίως, αφού σε αυτά εμφανίζονται πολιτικοί όπως ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Αργεντίνος ποδοσφαιριστής Λιονέλ Μέσι και πολλοί άλλοι.

Μια γρήγορη ματιά όμως στα στοιχεία που προκύπτουν από τα έγγραφα, δημιουργεί πολύ γρήγορα μια εύλογη απορία. Πώς είναι δυνατό από τη λίστα με τους “βασικούς παίκτες”, της χώρες από όπου έρρεε το μαύρο χρήμα δηλαδή προς τον Παναμά, να απουσιάζει εντελώς η Αμερική; Δύο είναι οι εξηγήσεις που κυκλοφορούν από το πρωί, κάθε μία από τις οποίες θέτει τα δικά της εύλογα ερωτήματα για τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

Διαρροή με πολιτική στόχευση;

Το Wikileaks φαίνεται πως ανήρτησε άρθρο για το ζήτημα, ξεκαθαρίζοντας αρχικά πως δεν έχει κάποια σχέση με την αποκάλυψη, αλλά και δίνοντας κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία για τα Panama Papers. Η ανάρτηση αυτή “έπεσε” λίγο αργότερα από το δίκτυο, με τους υπεύθυνους του Wikileaks να αναρτούν παρόμοια άρθρα άλλων ιστοσελίδων με τις ίδιες πληροφορίες, στη σελίδα τους στο facebook.

Η μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε για την επεξεργασία των στοιχείων, όπως περιγράφεται και από την ίδια τη γερμανική εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, έγινε με τρόπο που θα έδινε σχεδόν αποκλειστικά ονόματα που υπήρχαν σε ήδη υπάρχουσες λίστες με οικονομικά σκάνδαλα, αλλά και σε συνάρτηση με καθεστώτα ανά τον κόσμο, στα οποία τα Ηνωμένα Έθνη έχει επιβάλλει στο παρελθόν κυρώσεις. Τον τρόπο συλλογής των ονομάτων από έναν πύργο 11,5 εκατομμυρίων αρχείων επιβεβαιώνει και η βρετανική Guardian, από τις πρώτες που δημοσίευσαν στοιχεία και ονόματα. Κάπως έτσι εμφανίζονται πρώτες στη λίστα χώρες όπως η Ζιμπάμπουε, η Βόρεια Κορέα και η Συρία.

Από το φιλτράρισμα όμως των πληροφοριών της Mossack Fonseca απουσιάζουν μεγάλες εταιρίες της Δύσης ή πολυεκατομμυριούχοι από τις ΗΠΑ ή αλλού στο λεγόμενο δυτικό κόσμο. Επιπλέον, ερωτηματικά εγείρει και το γεγονός πως ενώ τα συνεργαζόμενα ΜΜΕ ανά τον κόσμο έκαναν τόσο κόπο να αποκτήσουν πρόσβαση και να εξετάσουν τα αρχεία αυτά, στο άρθρο της Guardian υπάρχει η διαβεβαίωση πως “πολλά από τα αρχεία που διέρρευσαν θα παραμείνουν απόρρητα”.

Το ICIJ και η σχέση του με την αμερικανική ελίτ

Στο σημείο αυτό, οι επικριτές των διαρροών παραθέτουν ένα ακόμη στοιχείο το οποίο θεωρούν πως αναδεικνύει καθαρά τους λόγους που Αμερικανοί εκατομμυριούχοι δεν βρίσκονται στη λίστα, ενώ η ίδια η χώρα δεν υπάρχει καν μεταξύ των συναλλασσόμενων με την Mossack Fonseca για offshore.

Η υπόθεση των Panama Papers διεξήθχη από τον οργανισμό “International Consortium of Investigative Journalists”, έναν φορέα εκατοντάδων ερευνητικών δημοσιογράφων που ασχολούνται με υποθέσεις εγκλημάτων τα οποία ξεπερνούν τα σύνορα μιας και μόνο χώρας. Ως οργανισμός έχει συσταθεί και στηρίζεται από το αμερικανικό Κέντρο Δημόσιας Ακεραιότητας (Center of Public Integrity) από το 1997. Το εν λόγω κέντρο παραθέτει στην ιστοσελίδα του ιδιώτες που στηρίζουν το έργο του με δωρεές ανάμεσα στους οποίους ξεχωρίζουν τα:

Ford Foundation

Carnegie Endowment

Rockefeller Family Fund (Οικογένεια Ροκφέλερ)

W K Kellogg Foundation

Open Society Foundation (Ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος)

Οι Αμερικανοί επιλέγουν άλλες… εταιρίες για τις υπεράκτιες συναλλαγές τους

Από την άλλοι, υπάρχουν και εκείνοι που υποστηρίζουν πως απλά, οι Αμερικανοί εκατομμυριούχοι αυτού του κόσμου, δεν θα επέλεγαν ποτέ έναν φορολογικό παράδεισο τόσο κοντά στην αμερικανική επικράτεια. Η εταιρία δημιουργήθηκε το 1977, σε μια περίοδο που η χώρα του Παναμά κατόρθωνε να πάρει από τις ΗΠΑ τον έλεγχο του καναλιού, γεγονός που έπληττε κάπως την εικόνα της “υπερδύναμης”. Με άλλα λόγια, σε μια περίοδο που οι σχέσεις ΗΠΑ-Παναμά δεν ήταν και οι καλύτερες, δύσκολα κάποιος θα επέλεγε να εμπιστευτεί τα χρήματά του σε κάποια εταιρία εκεί.

Επιπλέον, το 2010, υπεγράφη συμφωνία Παναμά-ΗΠΑ στην οποία περιλαμβανόταν φορολόγηση ποσών που έφταναν στη χώρα της κεντρικής Αμερικής από τις ΗΠΑ, γεγονός που μάλλον έκλεινε κάθε πόρτα σε αμερικανικά κεφάλαια και δη “μαύρο χρήμα” να μεταφερθεί στην Mossack Fonseca. Μάλιστα, στη συμφωνία αναφέρεται ρητά πως οι συμβαλλόμενοι, είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν κάθε πληροφορία για οικονομικές συναλλαγές, πρόσωπα και εμπλεκόμενες εταιρίες, περιλαμβάνοντας και την εταιρία που δημιουργίας offshore λογαριασμών.