Γιατί ο Πούτιν ενδέχεται να είναι ο μεγάλος νικητής των τουρκικών εκλογών – Είτε βγει ο Ερντογάν είτε όχι

Το NEWS24/7 καλύπτει τις τουρκικές εκλογές από την Κωνσταντινούπολη. Διαβάστε την τελευταία ανταπόκριση του Κώστα Κουκουμάκα.

Στην τελική ευθεία έχει μπει η Τουρκία για τις προεδρικές εκλογές της 14ης Μαΐου, διαδικασία που δεν αποκλείεται να σηματοδοτήσει το τέλος του νικηφόρου σερί του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που κρατάει 20 χρόνια.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Ερντογάν, ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας από το 2003, πρώτα ως πρωθυπουργός και από το 2014 ως πρόεδρος, βρίσκεται σε αμφίρροπη μάχη με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και το ενδεχόμενο της ήττας είναι πιο κοντά από ποτέ.

Αυτό έχει κάνει πολλούς στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον να ελπίζουν ότι η Τουρκία, κάποτε αξιόπιστος σύμμαχος και εταίρος, θα ενταχθεί ξανά στο δυτικό “μαντρί” όπως αναφέρει σε άρθρο γνώμης στο CNN η Elmira Bayrasli, διευθύντρια του Bard Globalization and International Affairs Program.

Στην αρχή της διακυβέρνησής του, ο Ερντογάν, ένας ευσεβής μουσουλμάνος που κυβέρνησε με επιτυχία τη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, την Κωνσταντινούπολη, τη δεκαετία του 1990, επιβεβαίωσε τον δυτικό προσανατολισμό και τη φιλοδοξία της χώρας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η νύχτα που ο Πούτιν “κέρδισε” τον Ερντογάν

Την τελευταία δεκαετία, ωστόσο, ο 69χρονος σήμερα Ερντογάν, όχι μόνο υιοθέτησε έναν πιο μαχητικό και δυσάρεστο τόνο προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αλλά απέκτησε και πιο μαχητικούς και δυσάρεστους φίλους προς τη Δύση. Στην κορυφή αυτής της λίστας βρίσκεται ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν.

Ο Πούτιν, όπως αναφέρει η Bayrasli, “κέρδισε” τον Ερντογάν τη νύχτα της 15ης Ιουλίου 2016. Μετά από μια απόπειρα πραξικοπήματος για την ανατροπή του Ερντογάν, ο Ρώσος πρόεδρος του τηλεφώνησε και πρόσφερε τη στήριξη της χώρας του. Ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, του τηλεφώνησε τέσσερις ημέρες αργότερα.

Βοήθησε να τροφοδοτήσει το αφήγημα συνωμοσίας που είχε από καιρό προβάλει η κυβέρνηση του Ερντογάν. Ότι οι ΗΠΑ, που αρνήθηκαν να εκδώσουν τον ύποπτο πραξικοπηματία, τον ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, ήταν ένοχες για “βρώμικες συνωμοσίες” κατά της Τουρκίας.

Το επόμενο έτος, προς μεγάλη απογοήτευση των υπόλοιπων μελών του ΝΑΤΟ, η τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400.

Ακολούθησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, με τον Ερντογάν να αρνείται να επιβάλει κυρώσεις ή να εφαρμόσει απαγόρευση πτήσεων στον βόρειο γείτονα της Τουρκίας. Τους προηγούμενους μήνες, η Άγκυρα μπλόκαρε την αίτηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι η Στοκχόλμη υποστηρίζει Κούρδους αυτονομιστές μαχητές που αποτελούν απειλή για την Τουρκία.

Αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά για να αναστατώσουν τη Δύση, πριν από τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία τον περασμένο Φεβρουάριο που σκότωσε σχεδόν 60.000 ανθρώπους και εκτόπισε πάνω από ένα εκατομμύριο, ο Ερντογάν είχε εκφράσει απειλές κατά της Ελλάδας στο Αιγαίο. Ο λανθασμένος χειρισμός της καταστροφής και οι επακόλουθες αποκαλύψεις ότι επέτρεψε στους αρμόδιους να παρακάμψουν τους κατασκευαστικούς κανονισμούς, τον οδήγησαν στο “χείλος του γκρεμού” και μείωσαν κάθε πολεμική ρητορική.

Γιατί η Τουρκία δεν θα “χωρίσει” από τη Ρωσία

Ωστόσο, δεν ήταν αρκετό για να αλλάξει η ανατολική κλίση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Είτε κερδίσει είτε χάσει ο Ερντογάν, η Άγκυρα είναι απίθανο να “χωρίσει” από τη Μόσχα και να γυρίσει πίσω στη Δύση, σύμφωνα με την Bayrasli.

Αρχικά, η Τουρκία δεν μπορεί να το αντέξει οικονομικά. Η οικονομία είναι βυθισμένη στον πληθωρισμό. Η τουρκική λίρα είναι αδύναμη. Η ανάπτυξη έχει σταματήσει. Η χώρα πρέπει να διατηρήσει τους εμπορικούς της δεσμούς για τις εξαγωγές της στη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο και την Ευρώπη.

Το πιο σημαντικό είναι ότι εξαρτάται από τα τουριστικά δολάρια και τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία. Η Μόσχα προμηθεύει με πίστωση φυσικό αέριο την Τουρκία που έχει περιορισμένα μετρητά. Αν ο Ερντογάν χάσει, εκτιμάται ότι είναι βέβαιο ότι ο Πούτιν θα πιέσει τη νέα κυβέρνηση όχι μόνο να πληρώσει, αλλά και να συνεχίσει να είναι μια από τις λίγες χώρες που συνεργάζονται μαζί του.

Ακόμα κι αν ηττηθεί ο Ερντογάν, δεν θα εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή. Δεν πρόκειται μόνο για το αν θα παραδώσει ειρηνικά την εξουσία. Θα “υποβιβαστεί” στην αντιπολίτευση, κάτι που σε μια πολωμένη Τουρκία, θα συνεχίσει να του δίνει επιρροή.

Εκτός από τον πρόεδρο, οι Τούρκοι θα ψηφίσουν για εκπροσώπους στο κοινοβούλιο. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν, γνωστό με τα αρχικά AKP, αναμένεται να εξασφαλίσει ένα σημαντικό μπλοκ, αν όχι πλειοψηφία. Αυτό θα είναι το βήμα που θα χρησιμοποιήσει ο Ερντογάν για να επιτεθεί στη νέα κυβέρνηση.

Η δημοτικότητά του εκτινάσσεται στα ύψη όταν “αγγίζει” τον τουρκικό εθνικισμό και επιτίθεται σε “αντιπάλους” της χώρας, όπως το PKK, τη Δύση, το Ισραήλ, τα οποία όπως έχει πει, εργάζονται για να υπονομεύσουν την Τουρκική Δημοκρατία, η οποία κλείνει τα 100 της έτη τον Οκτώβριο.

Στην εξουσία για 20 χρόνια, ο Ερντογάν κατάφερε να συντρίψει τον ελεύθερο Τύπο, μετατρέποντάς τον σε τηλεβόα για δική του χρήση. Οι δημοσιογράφοι που ασκούν κριτική στην κυβέρνηση φυλακίζονται. Τα μέσα ενημέρωσης λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό υπό τον έλεγχο των φίλων του Ερντογάν.

Ο Τούρκος πρόεδρος επίσης κατάφερε να διαμορφώσει τους θεσμούς της Τουρκίας σύμφωνα με τη θέλησή του. Αυτό περιλαμβάνει το υπουργείο Εξωτερικών. Σε μια πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύτηκε από το Foundation for Defense of Democracies (FDD), ο συγγραφέας Sinan Ciddi σημειώνει ότι ξεκινώντας το 2009, η κυβέρνηση Ερντογάν “άρχισε να διορίζει αξιωματικούς ξένων υπηρεσιών τόσο σε κατώτερο όσο και σε ανώτερο επίπεδο με βάση την πίστη στο AKP / γραμμή Ερντογάν.” Ενίσχυσε τον “νεποτισμό, τον συναγωνισμό και τη συκοφαντία με τεράστια αδιαφορία για την αμεροληψία και την τεχνογνωσία”.

Αξιόπιστη μεσάζουσα και για τις δύο πλευρές

Τι κάνει ή τι μπορεί να κάνει η Δύση; Επιτρέπει στην Άγκυρα να κρατήσει αποστάσεις. Η Ουάσιγκτον και οι Βρυξέλλες πρέπει να αναγνωρίσουν ότι η Τουρκία είναι μια χώρα κυριολεκτικά και μεταφορικά στο σταυροδρόμι. Όχι εξ ολοκλήρου στη Δύση ή στην Ανατολή, είναι τοποθετημένη ως μία δύσκολη και χρήσιμη συνεργάτης.

Ενώ η Άγκυρα μπορεί επί του παρόντος να εμπλέξει τη Μόσχα, δεν μπορεί να αποκρούσει πλήρως ούτε το ΝΑΤΟ ούτε την ΕΕ. Η επιτυχία της Τουρκίας εξαρτάται από την οικονομική ανάπτυξη, συγκεκριμένα μέσω των εξαγωγών και των ξένων επενδύσεων. Ως εκ τούτου, πούλησε πρόθυμα οπλισμένα drones στην Ουκρανία.

Το περασμένο καλοκαίρι, η Τουρκία μεσολάβησε επιτυχώς σε μια συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για εξαγωγή σιτηρών από την Ουκρανία. Ο Ερντογάν ήταν από καιρό πρόθυμος να πλασάρει την Τουρκία ως περιφερειακό παίκτη και ήταν πρόθυμος να φέρει τις αντιμαχόμενες πλευρές να διαπραγματευτούν για ειρήνη. Μια σκληρή Τουρκία, που δεν είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τη Δύση και είναι ο φύλακας της Ρωσίας και της μοναδικής ναυτιλιακής διεξόδου της Ουκρανίας από τη Μαύρη Θάλασσα, την καθιστά αξιόπιστο μεσάζοντα και για τις δύο πλευρές.

Αυτός είναι ο ρόλος που πρέπει να έχει η Δύση για την Τουρκία. Είναι ένας ρόλος που οι Τούρκοι, υπό τον Ερντογάν ή όχι, δεν θα είχαν άλλη επιλογή από το να παίξουν, καταλήγει η Bayrasli.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις