Γιατί οι γυναίκες στην “καλύτερη χώρα του κόσμου σε έμφυλα θέματα” κατεβαίνουν σε απεργία

Δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και μη δυαδικοί άνθρωποι σε όλη την Ισλανδία κατεβαίνουν σε απεργία την Τρίτη, στην πρώτη κινητοποίηση που ξεκινάει από γυναίκες εδώ και δεκαετίες. Στο πλευρό τους βρίσκεται και η πρωθυπουργός της χώρας, Katrín Jakobsdóttir.

Στόχος της απεργίας είναι να στρέψει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης πάνω στο μισθολογικό χάσμα ανάμεσα στα δύο φύλα αλλά και ως προς τα non-binary άτομα, καθώς και να μιλήσει για την έμφυλη και σεξουαλική βία. Πρόκειται για την πρώτη σχετική κινητοποίηση από το 1975 και μετά, όταν οι γυναίκες είχαν βγει στους δρόμους διαμαρτυρόμενες για τις ευκαιρίες τους στον εργασιακό κλάδο.

Οι διοργανωτές σήμερα, αναφέρουν πως τα αιτήματα του 1975 παραμένουν ενεργά. Παρά το γεγονός ότι η Ισλανδία παραμένει στην κορυφή των καταγραφών της κατάταξης του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για το 2023 σχετικά με το μικρότερο χάσμα των φύλων (για 14η χρονιά), σε ορισμένα επαγγέλματα οι Ισλανδές εξακολουθούν να κερδίζουν 21% λιγότερα από τους άνδρες και πάνω από το 40% των γυναικών έχουν βιώσει έμφυλη βία ή διακρίσεις.

Οι διοργανώτριες της απεργίας αναφέρουν ακόμη πως επαγγέλματα στα οποία εργάζονται γυναίκες, όπως η καθαριότητα και η κατ’ οίκον φροντίδα, συνεχίζουν να υποτιμώνται και να αμείβονται υποτιμητικά. Η βασική διοργανώτρια, Freyja Steingrímsdóttir, μέλος του συνδικάτου εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, BSRB, τονίζει στον Guardian:

“Ένας παράδεισος για την ισότητα δεν πρέπει να έχει μισθολογικό χάσμα 21%, και το 40% των γυναικών να υφίστανται βία λόγω φύλου ή σεξουαλική βία στη ζωή τους. Δεν είναι αυτό για το οποίο μαχόμαστε καθημερινά”. “Βάσει της παγκόσμιας φήμης που έχουμε, πρέπει να ανταποκριθούμε σε αυτή”, συμπληρώνει.

Κεντρικό σύνθημα είναι το “Αυτό το ονομάζετε ισότητα;” και η απεργία της Τρίτης θα είναι η πρώτη ολοήμερη από το 1975 και μετά.
Τουλάχιστον 25.000 άτομα αναμένεται να δώσουν το ηχηρό “παρών” στο κέντρο του Ρέικιαβικ, ενώ πορείες θα γίνουν σε ακόμη 10 περιοχές της χώρας.

Επίσης, στο πλαίσιο της απεργίας τονίστηκε ιδιαίτερα το κάλεσμα σε non binary πρόσωπα και σε κάθε άτομο που αισθάνεται ότι απειλείται με κάποιο τρόπο από το σύστημα της πατριαρχίας.

Η πρωθυπουργός Jakobsdóttir ανακοίνωσε πως το πρωθυπουργικό γραφείο θα παραμείνει κλειστό, “σε ένδειξη έμπρακτης αλληλεγγύης”. “Το κάνουμε αυτό γιατί όλοι πολεμάμε το ίδιο σύστημα, είμαστε όλοι υπό την επιρροή της πατριαρχίας, οπότε πρέπει να συνεργαστούμε”, είπε η Freyja Steingrímsdóttir καλωσορίζοντας τη συμμετοχή της πρωθυπουργού.

Η απεργία ζητά να καλυφθεί το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων με τη δημοσίευση των μισθών σε εργασίες στις οποίες απασχολούνται γυναίκες και μη δυαδικά άτομα και καλεί σε δράση κατά της έμφυλης βίας και της σεξουαλικής βίας, με μεγαλύτερες προβλεπόμενες ποινές για τους δράστες.

Για τη Drífa Snædal, η οποία είναι στην εκτελεστική επιτροπή της απεργίας και εκπρόσωπος του Stígamót, ενός συμβουλευτικού και εκπαιδευτικού κέντρου για τη σεξουαλική βία, είπε ότι η αυξημένη πρόσβαση στην πορνογραφία από τις πιο μικρές ηλικίες των παιδιών, συνέβαλε στη βία κατά των γυναικών και τη διαιώνισή της.

Τόνισε ακόμη πως η θέση των γυναικών στην κοινωνία και οι μισθοί τους στον χώρο εργασίας, είναι παράγοντες που συνδέονται στενά με τη σεξουαλική βία και το πώς εκείνες αντιμετωπίζονται από τους άνδρες.

“Προσπαθούμε τώρα να συνδέσουμε τα σημεία, λέγοντας ότι η βία κατά των γυναικών και η χαμιλόμισθη εργασία των γυναικών στην αγορά, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και επηρεάζουν η μία την άλλη”, προσθέτει η ίδια.

Τέλος, καλεί για δικαιότερες και πιο γρήγορες δικαστικές αποφάσεις σχετικά με έμφυλα ζητήματα.

Οι παγκόσμιες τάσεις

Σύμφωνα με τους δείκτες του WE Forum για το 2023, καμία χώρα δεν έχει κλείσει απολύτως το χάσμα μεταξύ των φύλων. Ωστόσο η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία, η Νέα Ζηλανδία, η Σουηδία, η Γερμανία, η Νικαράγουα, η Ναμίμπια και η Λιθουανία έχουν κλείσει τουλάχιστον στο 80% το χάσμα. Για 14η συνεχόμενη χρονιά η Ισλανδία φτάνει στο 91.2% και βρίσκεται στην κορυφή. Επίσης είναι η μόνη χώρα που έχει κλείσει το χάσμα σε βαθμό μεγαλύτερο του 90%.

Η Ισλανδία και το Μπαγκλαντές είναι οι μόνες χώρες όπου οι γυναίκες έχουν λάβει τα ανώτερα πολιτικά αξιώματα για περισσότερα χρόνια σε σχέση με τους άνδρες. Σε 67 άλλες χώρες, οι γυναίκες δεν έχουν υπηρετήσει ποτέ ως επικεφαλής του κράτους του, τα τελευταία 50 χρόνια.

Σε 11 από τις 146 εξεταζόμενες χώρες, με πρώτες την Αλβανία, τη Φινλανδία και την Ισπανία, τουλάχιστον το 50% των υπουργών είναι γυναίκες. Σε 75 χώρες το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο του 20%. Σε χώρες όπως η Ινδία, η Τουρκία και η Κίνα, το ποσοστό φτάνει στο 7%, ενώ χώρες όπως το Αζερμπαιτζάν, η Σαουδική Αραβία και ο Λίβανος, δεν έχουν καμία γυναίκα σε θέση εξουσίας.

Συνολικά η Ευρώπη έχει το μικρότερο χάσμα φύλων με 76.3%. Η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Κύπρος έρχονται στις τελευταίες σχετικές θέσεις. Συνολικά υπάρχει μια πτώση της τάξης του 0.2% στο κλείσιμο του χάσματος ανάμεσα στα δύο φύλα. Η Ισλανδία κυβερνάται από γυναίκα πρωθυπουργό τα 25 από τα τελευταία 50 χρόνια και πάνω από τα 2/5 των κυβερνητικών θέσεων είναι σε γυναίκες. Ωστόσο το μισθολογικό χάσμα έχει ανέβει σε σχέση με το 2021, επιστρέφοντας στα ποσοστά του 2017. Σε επίπεδα πρόσβασης και ευκαιριών στην εκπαίδευση, καταγράφεται ισότητα των δύο φύλων.

Στον σχετικό πίνακα η Ελλάδα είναι στην 93η θέση ανάμεσα σε 146 εξεταζόμενες χώρες, με το Αφγανιστάν να είναι στην τελευταία θέση.