Γιατί οι ΗΠΑ έχουν “διακαή πόθο” τη συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς

Τους τελευταίους μήνες, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ κυνηγούν ένα φάντασμα. Μια συμφωνία για την απελευθέρωση ομήρων στη Γάζα, για να τερματιστεί το μαρτύριο των Παλαιστινίων αμάχων και να σταματήσει η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς.

Αλλά ο στόχος τους φαίνεται πιο μακρινός από ποτέ και η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει σπάνια υπάρξει πιο αποξενωμένη από τον Νετανιάχου.

Όταν μια κυβέρνηση επανειλημμένα προβλέπει την επίτευξη ενός εξωτερικού στόχου πολιτικής, αλλά αποτυγχάνει να τον επιτύχει -όπως συμβαίνει τώρα- κινδυνεύει να καταρρεύσει η αξιοπιστία της και να φανεί πως έχει χειριστεί άσχημα μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές της. Ο πολιτικά επιβλαβής έλεγχος είναι αναπόφευκτος για το γιατί η κυβέρνηση Μπάιντεν σπατάλησε το κεφάλαιο της για έναν προφανώς ανέφικτο στόχο και πώς υποτίμησε τόσο πολύ την κατάσταση.

Η ομάδα του Μπάιντεν αντιμετωπίζει όλες αυτές τις αρνητικές συνέπειες και η έκθεσή της είναι ιδιαίτερα οξεία επειδή φαίνεται τώρα να λειτουργεί σε μια διαφορετική πραγματικότητα από τον Νετανιάχου. Η Ουάσιγκτον υποστηρίζει ότι μια συμφωνία βρίσκεται σε πορεία ολοκλήρωσης μετά από διπλωματικές επαφές που περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ και το Κατάρ, ενώ ο Ισραηλινός ηγέτης αρνείται ότι η συμφωνία είναι κοντά.

Γιατί οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αποχωρήσουν

Τα κίνητρα που οδήγησαν την κυβέρνηση σε αυτόν τον φαύλο κύκλο αποτυχίας δεν έχουν αλλάξει. Έτσι, η Ουάσιγκτον δεν μπορεί να παραιτηθεί. Ο Μπάιντεν βρίσκεται υπό ακόμη μεγαλύτερη πίεση να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των Αμερικανών που πιστεύεται ότι κρατούνται στη Γάζα μετά τη δολοφονία του Χερς Γκόλντμπεργκ-Πόλιν, ενός Αμερικανο-Ισραηλινού πολίτη, μεταξύ των έξι ομήρων που βρέθηκαν νεκροί την Κυριακή.

Για παράδειγμα, ακόμη και μια μικρή πιθανότητα συμφωνίας, η οποία θα μπορούσε να σώσει άλλους ομήρους, θα είχε τεράστιες ανθρωπιστικές συνέπειες.

Η έντονη επιθυμία της κυβέρνησης να αποτρέψει μια περιφερειακή σύρραξη σημαίνει επίσης ότι ο τερματισμός του πολέμου παραμένει επιτακτικός. Ο Λευκός Οίκος έχει τόσο πολιτικά όσο και ανθρωπιστικά κίνητρα για να σταματήσει η σφαγή των Παλαιστινίων αμάχων. Η οργή για αυτά τα θύματα, ιδιαίτερα μεταξύ των προοδευτικών και των Αράβων Αμερικανών ψηφοφόρων αυτό το φθινόπωρο, θα μπορούσε να απειλήσει τις εκλογικές ελπίδες της Αντιπροέδρου Καμάλα Χάρις στην κρίσιμη πολιτεία του Μίσιγκαν.

Η απόφαση του Μπάιντεν να μην επανεκλεγεί εισήγαγε μια νέα και προσωπική διάσταση στην κρίση της Μέσης Ανατολής για τον πρόεδρο. Εάν δεν επιτευχθεί εκεχειρία τους επόμενους μήνες, θα αντιμετωπίσει την προοπτική να αφήσει στον διάδοχό του μια αποτυχία που θα συμβάλει στον τρόπο που θα τον θυμούνται.

Ένας κορυφαίος Δημοκρατικός κοντά στον Λευκό Οίκο δήλωσε στο CNN ότι ο Μπάιντεν έχει διπλασιάσει την εστίασή του στη Μέση Ανατολή από τότε που άφησε την καμπάνια του και ήταν «εμμονικός» με το ζήτημα. Οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ δεν είναι ακόμα σε σημείο να αναγνωρίσουν ότι μπορεί να μην υπάρξει συμφωνία πριν ο πρόεδρος φύγει από το αξίωμα. Αλλά ο κορυφαίος Δημοκρατικός είπε: «Είμαστε κολλημένοι», προσθέτοντας ότι «και οι δύο πλευρές είναι πολύ πεισματικές».

Παρά τη δυσαρέσκειά του, ο Λευκός Οίκος δεν έχει ακόμη χρησιμοποιήσει όλη τη δυνατή επιρροή του στον Νετανιάχου – και πιθανότατα δεν θα το κάνει.

Ο Μπάιντεν είναι ένας βαθιά φιλοϊσραηλινός πρόεδρος και μέχρι στιγμής δεν έχει υποκύψει στις απαιτήσεις των προοδευτικών να περιορίσει τις πωλήσεις όπλων των ΗΠΑ στο Ισραήλ για να πιέσει τον Νετανιάχου. Και η προοπτική των ΗΠΑ να απομακρυνθούν από το Ισραήλ και να κατηγορήσουν δημόσια το αδιέξοδο σε έναν Ισραηλινό πρωθυπουργό -με τρόπο που θα τις εξέθετε σε κατηγορίες ότι τάσσονται υπέρ των τρομοκρατών- εξακολουθεί να φαίνεται αδιανόητη.

Οι περίπλοκες πολιτικές συνθήκες είναι επίσης ένας λόγος που, παρά την προθυμία της Κάμαλα Χάρις να χρησιμοποιήσει σκληρότερη ρητορική προς τον Νετανιάχου, είναι δύσκολο να τη δούμε να προκαλεί ρήξη με το Ισραήλ ως μία από τις πρώτες σημαντικές εξωτερικές πολιτικές της κινήσεις αν γίνει πρόεδρος.

Τα πολιτικά παιχνίδια του Νετανιάχου σε Ισραήλ και ΗΠΑ

Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς είναι τόσο πολύπλοκη λόγω των ιστορικών, ιδεολογικών και πολιτικών παραγόντων που περιβάλλουν τις διαπραγματεύσεις. Και οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι βρίσκονται σε μια υπαρξιακή μάχη η μία εναντίον της άλλης. Καθεμία μπορεί να πιστεύει ότι κερδίζει και έτσι δεν θέλει να υποχωρήσει.

Στο μεταξύ, οι εξωτερικοί πολιτικοί παράγοντες που θα μπορούσαν να τους αναγκάσουν να αλλάξουν στάση δεν έχουν ακόμη φτάσει σε κρίσιμο σημείο, και τρίτες δυνάμεις δεν έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν αυτή την πίεση. Τα κίνητρα για τον Νετανιάχου και τον ηγέτη της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ, όσο τρομακτικοί κι αν είναι αυτοί οι υπολογισμοί, κλίνουν προς το να μην τερματιστεί ο πόλεμος.

Η κακή διάθεση μεταξύ Ουάσιγκτον και της ισραηλινής κυβέρνησης ξέσπασε όταν ο Μπάιντεν δήλωσε προ ολίγων ημερών ότι ο Νετανιάχου δεν έκανε αρκετά για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των ομήρων και μετά από δήλωση ανώτερου αξιωματούχου της κυβέρνησης αυτή την εβδομάδα ότι το 90% της συμφωνίας είχε ολοκληρωθεί. Αυτό θεωρήθηκε από τους Ρεπουμπλικάνους επικριτές του Λευκού Οίκου ως μια απαράδεκτη προσπάθεια να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ.

Η τελευταία δικαιολογία του Νετανιάχου για το ότι δεν γίνεται συμφωνία, επικεντρώνεται στην άρνησή του να αποσύρει στρατεύματα από μια περιοχή στη νότια Γάζα γνωστή ως Διάδρομος της Φιλαδέλφειας, την οποία θεωρεί κρίσιμη για τη δυνατότητα της Χαμάς να διατηρήσει τις προμήθειες όπλων της.

Αλλά ευρύτερα, λέει ότι οι αμερικανικές αντιλήψεις ότι η συμφωνία είναι κοντά είναι ψευδείς. «Είναι εντελώς ανακριβές. Υπάρχει μια ιστορία, μια αφήγηση εκεί έξω, ότι υπάρχει μια συμφωνία, αυτή είναι απλώς μια ψευδής αφήγηση», δήλωσε ο Νετανιάχου στο Fox News την Πέμπτη. Επέμεινε ότι το Ισραήλ είχε συμφωνήσει σε αρκετές προτεινόμενες συμφωνίες αλλά ότι η Χαμάς ήταν το εμπόδιο.

«Δεν συμφωνούν σε τίποτα: Ούτε στον Διάδρομο της Φιλαδέλφειας, ούτε στα κλειδιά ανταλλαγής ομήρων με φυλακισμένους τρομοκράτες, ούτε σε τίποτα».

Η εμφάνιση του Νετανιάχου στο Fox έδειξε την παλιά τάση του ισραηλινού προέδρου να παίζει στην αμερικανική εσωτερική πολιτική για να ασκήσει πίεση στην κυβέρνηση Μπάιντεν σε μια εποχή που ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγορεί τη Χάρις για τον θάνατο των ομήρων.

Υπάρχουν υποψίες μεταξύ πολλών Δημοκρατικών ότι ο Νετανιάχου παρατείνει τον πόλεμο με την ελπίδα ότι ο Τραμπ -που του έδωσε σχεδόν ό,τι ήθελε κατά την πρώτη του θητεία- θα μπορούσε σύντομα να επιστρέψει στο Οβάλ Γραφείο.

Οι διαφωνίες συνεχίστηκαν μεταξύ ΗΠΑ και Ισραήλ την Πέμπτη. Ο σύμβουλος επικοινωνίας εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, επέμεινε ότι ήταν ορθό να πει ότι το 90% της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, που μεσολάβησαν οι ΗΠΑ και τα αραβικά κράτη, είχε γίνει. «Εσείς το λέτε αισιοδοξία, εγώ το λέω ακρίβεια», είπε.

Οι επιπλέον επιδιώξεις Σινουάρ και Νετανιάχου

Αλλά οι προοπτικές ότι αυτή η συμφωνία θα μπορούσε τελικά να υλοποιηθεί εξακολουθούν να φαίνονται ζοφερές.

Ο Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφές ότι βλέπει τον πόλεμο κατά της Χαμάς ως μέρος ενός ευρύτερου αγώνα κατά του Ιράν και των πληρεξουσίων του που είναι υπαρξιακός για το κράτος του Ισραήλ και τον εβραϊκό λαό – μια θέση που σημαίνει ότι σκέφτεται πολύ περισσότερα από μια συμφωνία με τη Χαμάς.

Ενώ έχει δεχθεί ακραίες πολιτικές πιέσεις από οικογένειες των εναπομεινάντων Ισραηλινών ομήρων να κάνει περισσότερα για να τους βγάλει έξω -ιδιαίτερα στην επανάληψη των διαδηλώσεων στους δρόμους τις τελευταίες ημέρες- η αντίθεση στη συνέχιση της πρωθυπουργίας του δεν έχει φτάσει σε κρίσιμη μάζα απαραίτητη για να τον ανατρέψει.

Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο Νετανιάχου θέλει ο πόλεμος να συνεχιστεί για να αποφύγει τις αναπόφευκτες έρευνες για το πώς πραγματοποιήθηκε η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία του Ισραήλ υπό την εποπτεία του. Και ο Νετανιάχου θα ήταν πιο ευάλωτος σε κατηγορίες για απάτη και δωροδοκία και δίκες που αντιμετωπίζει εάν βρεθεί εκτός εξουσίας.

Και ο κυβερνητικός του συνασπισμός -ο πιο δεξιός στην ιστορία του Ισραήλ- έχει αντέξει, δημιουργώντας ερωτήματα σχετικά με το εάν η κυβέρνηση Μπάιντεν εκτίμησε σωστά τις προοπτικές επιβίωσής του και τις δυνατότητες για το τι είναι πολιτικά ρεαλιστικό.

Ο Άαρον Ντέιβιντ Μίλερ, πρώην διαπραγματευτής ειρήνης των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, δήλωσε στο CNN ότι ο βασικός αριθμός στο μυαλό του Νετανιάχου δεν ήταν οι δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινοί που διαδήλωναν εναντίον του στους δρόμους, αλλά 64.

«Αυτός είναι ο αριθμός των εδρών που ελέγχει ο συνασπισμός του και δεν υπάρχει απολύτως καμία ένδειξη εκ μέρους οποιουδήποτε από τα κόμματα ότι έχουν συμφέρον να διασπάσουν αυτόν τον συνασπισμό», είπε ο Μίλερ. «Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχει επείγουσα ανάγκη από την πλευρά του Μπενιαμίν Νετανιάχου ή του Γιαχία Σινουάρ να αφήσουν τους ομήρους αυτούς ή να τους απελευθερώσουν μέσω διαπραγματεύσεων».

Με έναν παράδοξο τρόπο, οι καταστάσεις του Νετανιάχου και του Σινουάρ ενισχύουν το αδιέξοδο. Η δολοφονία των ομήρων ενισχύει το αφήγημα του Νετανιάχου ότι είναι αδύνατο να διαπραγματευτείς με τη Χαμάς. Αλλά οι επακόλουθες δημόσιες διαδηλώσεις στο Ισραήλ ενισχύουν την πολιτική πίεση στον Νετανιάχου που ο Σινουάρ θέλει να δει.

Και ο ηγέτης της Χαμάς δεν έχει δείξει κανένα σημάδι ότι παρακινείται από την επιθυμία να προστατεύσει τους Παλαιστίνιους αμάχους. Και όσο περισσότεροι άμαχοι πεθαίνουν, τόσο αυξάνεται η διεθνής αντίθεση κατά του Ισραήλ, κάτι που είναι επίσης προς το συμφέρον του.

Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν που δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία.